SOSYAL ÇALIŞMACILARIN BİLİRKİŞİLİK UYGULAMALARININ HÂKİMLERİN BAKIŞ AÇISIYLA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, , 469 - 488, 30.04.2023

Nur Feyzal Kesen , Özkan Bilgin

https://doi.org/10.33417/tsh.1145866

Öz

Adli sosyal çalışmacılar, yargı içerisinde soruşturma süreçlerinde ve mahkemelerde bilirkişi olarak görev yapmaktadır ve uzmanlık bilgisi ile yaptığı değerlendirmelerle yargı kararlarına etki etmektedir. Bu araştırmanın temel amacı adli sosyal çalışmacıların bilirkişilik görevlerini hâkimlerin bakış açısıyla incelemektir. Araştırmaya adli yargıda görev yapan 60 hâkim katılmıştır. Araştırma verilerinin toplanmasında araştırmacılar tarafından hazırlanan ve 13 sorudan oluşan soru formu yüz yüze yapılan görüşmelerle doldurularak yanıtlar aranmaya çalışılmıştır. Tarama modelli bir araştırma şeklinde tasarlanan araştırmada, elde edilen yanıtlar SPSS 21 paket programı kullanılarak analiz edilmiş ve veriler frekans dağılımları şeklinde analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre; adli sosyal çalışmacılardan mahkemelerde sözlü değerlendirme yaparak ve rapor düzenleyerek bilirkişilik yaptığı, bilirkişi olarak düzenledikleri raporların mahkeme kararlarına önemli düzeyde etki ettiği, korunmaya ihtiyacı olan çocuk, suça sürüklenen çocuk, velayet düzenlemesi, kişisel ilişki kurulması, aile hukukundan doğan yükümlülüğün ihlali, evlat edinme ve vasi tayini konularında bilirkişi olarak görüş ve değerlendirmelerine başvurulduğu ve adli sosyal çalışmacıların bilirkişilik görevlerini yerine getirirken çeşitli hususlarda yetersiz kaldıkları bulunmuştur. Elde edilen bulgular doğrultusunda sorunun çözümüne yönelik bazı öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

adli sosyal çalışma, yargılama süreci, bilirkişilik, bilirkişi raporları

EVALUATION OF SOCIAL WORKERS' EXPERTISE PRACTICES FROM JUDGES' PERSPECTIVES

Öz

Forensic social workers work as experts in the investigation processes and courts within the judiciary and influence the judicial decisions with their expert knowledge. The main purpose of this research is to examine the expertise of forensic social workers from the perspective of judges. 60 judges working in the judiciary participated in the research. In the collection of research data, a questionnaire consisting of 13 questions prepared by the researchers was filled in face-to-face interviews and answers were sought. In the research, which was designed as a survey model research, the answers obtained were analyzed using the SPSS 21 package program and the data were analyzed in the form of frequency distributions. According to the results of the research; child in need of protection, juvenile delinquent, custody arrangement, establishment of personal relations, violation of obligations arising from family law, adoption and guardian It has been found that the opinions and evaluations of the forensic social workers are sought in the appointment of experts and that forensic social workers are inadequate in various aspects while fulfilling their expert duties. In line with the findings obtained, some suggestions for the solution of the problem were presented.

Anahtar Kelimeler

forensic social work, trial process, expert witness, expert reports

Kaynakça

• Altunay, M. ve Acar, D. (2015). Türkiye'deki Adli Muhasebeciliğin Hâkimlerin Bakış Açıları Bağlamında Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20 (4)
• Ashford, J.B. (2015). The Changing Face of Forensic Social Work Practice: An Overview, Part XIV-Forensic Social Work, (Ed. Corcoran, K and Roberts, A. R.) Social Worker’s Desk References-3rd Edition (1115-1121), Oxford University Press, USA
• Barker, R.L. ve Branson, D.M. (2013). Forensic Social Work Legal Aspects of Professional Practice. New York: Routledge, USA
• Bilgin, Ö. ve Kılıç, M. (2018). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Bilirkişilik Uygulamalarına Dair Bir Araştırma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2 (2), 148-180.
• Bilirkişilik Daire Başkanlığı (2021a). Bilirkişilik Temel ve Alt Uzmanlık Alanları. Erişim adresi: https://bilirkisilik.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/1772020155527EK_2_guncel.pdf Erişim tarihi: 23.03.2021
• Bilirkişilik Daire Başkanlığı (2021b). Bölge Bilirkişi Listeleri. Erişim adresi: https://bilirkisilik.adalet.gov.tr/Home/SayfaDetay/bolge-bilirkisi-listeleri02072020030208 Erişim Tarihi: 23.03.2021 Bilirkişilik Kanunu. (2016, 24 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 29898). Erişim adresi: https://bilirkisilik.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/272020152018Bilirki%C5%9Filik%20Kanunu.pdf
• Bilirkişilik Yönetmeliği. (2017, 3 Ağustos). Resmi Gazete (Sayı: 30143). Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/08/20170803-2.htm
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri. 29. Baskı. Pegem Akademi Yayınları: Ankara.
• Ceza Muhakemesi Kanunu. (2004, 17 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 25673). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5271.pdf
• Çocuk Koruma Kanunu. (2005, 3 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25876). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf
• Dolunay Sarıca, A., Coşkun, Y. ve Coşkun, U. H. (2019). Velayet Davalarında Çocukların Duruşma Salonunda Dinlenmesine İlişkin Hâkim, Avukat ve Uzman Görüşleri. Yaşar Hukuk Dergisi, 1 (2), 248-270.
• Erdoğan, E. ve Uyan-Semerci, P. (2020). Toplumsal Araştırma Yöntemleri İçin Bir Rehber: Gereklilikler, Sınırlılıklar ve İncelikler. 1. Baskı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gothard, S. (1989). Power in the court: The social worker as an expert witness. Social Work, 34(1), 65-67. Hâkimler ve Savcılar Kurulu. (2021). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. Strateji Geliştirme Bürosu. Erişim adresi: https://www.hsk.gov.tr/Eklentiler/Dosyalar/85cd220e-566e-4b4f-8350-ced2d6709053.pdf Erişim tarihi: 08.12.2021
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler (35. Basım İkinci Yazım). Nobel Yayınları: Ankara.
• Kırımsoy, E.; Acar, H.; Yokuş Sevük, H.; Kaynak, H.; Aydın, M.; Antakyalıoğlu, Ş.; Özdemir, U.; Mutlu, Y.; Baykara Acar, Y. (Ed.) (2013). Çocuk Adalet Sistemi Sosyal Çalışma Görevlileri İçin Eğitim Kitabı. Ankara: Çocuklar İçin Adalet Projesi Paydaşları.
• Mason, M. A. (1992). Social workers as expert witnesses in child sexual abuse cases. Social Work, 37(1), 30-34.
• Munson, C.E. (2015). Forensic Social Work and Expert Witness Testimony in Child Welfare. Part XIV-Forensic Social Work, (Ed. Corcoran, K and Roberts, A. R.) Social Worker’s Desk References-3rd Edition (1121-1134), Oxford University Press, USA
• Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün & S. B. Demir, 2. Baskı). Pegem Akademi.
• Rogers, M., Whitaker, D., Edmondson, D., ve Peach, D. (2019). Sosyal Hizmet Uygulaması İçin Beceri Geliştirmek. (S. Attepe Özden, & M. Pak, Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• The National Organization of Forensic Social Work (2021). What is Forensic Social Work? Erişim adresi: https://www.nofsw.org/what-is-forensic-social-work-1 Erişim tarihi: 08.12.2021
• Toraman, B. (2013). Anglo-Amerikan hukukunda mahkeme tarafından tayin edilen bilirkişiler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013, 115-129.
• Uluğtekin, S. (2004). Çocuk Mahkemeleri ve Sosyal İnceleme Raporları. Türkiye Barolar Birliği, Ankara.