ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SORUNLARI VE GELECEĞE İLİŞKİN BEKLENTİLERİ

Yıl 2007, Cilt: 18 Sayı: 2, 21 - 36, 15.10.2007

Musa İkizoğlu Bilge Önal Dölek Elif Gökçearslan Çifci

Öz

Çocukların çalışması çok katmanlı bir so­rundur. Bu sorunların temelinde yoksulluk yer almaktadır. Yoksulluğun önlenememesi nedeniyle aileler kırdan kente göç etmekte ve marjinal işlerde çalışmaya başlamakta­dır. Aileye destek olmak amacıyla çocuklar çalışma hayatına erken yaşta girmektedir. Gelişimlerini sağlıklı bir şekilde tamamlaya­mayan çocuklar bir de çalışma koşullarının olumsuzlukları ile baş etmek durumunda kalmaktadır. Bu çalışmada çalışan çocuk­ ların sorunları ve gelecek beklentilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, çocukların sorunlarına ilişkin görüşme formu hazırlanmış ve uygulanmış, bunun yanı sıra çocukların gelecek beklentileri, Umutsuzluk Ölçeğinin verileri analiz edilerek değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre çocuğun çalışma nedenleri arasında, ailesinin ve dolayısıyla kendisinin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar önde gelmektedir. Çocukların çalışma saatleri çok fazla olduğu için kendilerine yeterince zaman ayıramadıkları görülmektedir. Çocukların umutsuzluk puanlarına bakıldığında ise özellikle kazancı yeterli bulma durumu ile çalışma koşullarından memnun olma durumunun, çocukların umutsuzluk düzeylerine etkisinin olduğu görülmektedir. Bir diğer önemli sonuç ise çalışma koşullarından memnun olan ve olmayan çocuklar arasında da, umutsuzluk düzeyleri açısından anlamlı bir farkın bulunmuş olmasıdır.

 

Anahtar Kelimeler

çalışan çocuklar, çalışma koşulları, umutsuzluk, gelecek beklentisi

Problems of Working Children and Their Expectations About Future

Öz

Children’s working is a much layered problem. Poverty lies the foundation of this problem. Because poverty cannot be prevented, families are migrating from towns to cities and they begin to work in marginal jobs. Children enter into working life early with the aim of supporting their family. The children who couldn’t complete their development in a healthy way, also have to cope with the disadvantages of working conditions. In this study the aim is to determine the problems of working children and their future expectations. A conversation form related with the problems of children, is prepared and practiced in this research. Besides this, children’s future expectation is evaluated by analyzing the Hopelessness Criterion data. As the result of this research; economic difficulties of the child himself and his family comes first among the reasons of child’s working. It is seen that children couldn’t find free time to themselves because their working hours are too much. Also, when the hopelessness points of children are examined, it is seen that their “finding their wages enough” and “being pleased about their working conditions” especially affect children’s hopelessness levels. Another important result is that a meaningful difference from the point of view of hopelessness levels is found between the children who are pleased about their working conditions and the children who are not.

Anahtar Kelimeler

working children, working conditions, hopelessness, future expectations

Kaynakça

• Aktaş A. M. ve Arıkan, Ç. (1993) “Çırak Statüsünde Çalışan Gençlerin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Yaptıkları İşe İlişkin Duyguları”, Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 11, (1-2-3).
• Beck A. ve Diğerleri (1974) “The Measurement of Pessimism: The Hopelessnes Scale”. Journal of Consult Clinic Psychol, 42, 861-865.
• Challis, J., and Elliman, D. (1979) Child Workers Today. Middx: Quartermaine House Ltd.
• Çıraklık ve Meslek Eğitim Kanunu (2001).
• Çocuk İşçiliği ile Mücadele: İş Müfettişleri için El kitabı, Çeviren: Metin Çulhaoğlu, Ankara: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, 2004.
• Derebaşı, I. (1996) “Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Ege Üniversitesi Öğrencileri Üzerinde Geliştirilmesi”, Ege Üniversitesi Psikoloji Anabilim Dalı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Durak, A. ve Palabıyıkoğlu R. (1994) “Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerlilik Çalışması”. Kriz Dergisi, 2(2): 311-319.Estacio, E and Marks, D. (2005) “Child Labour and the International Labour Organization’s Convention 182: A Critical Perspective”, Journal of Health Psychology 10; 475-284.
• Erbay, E. (2008) Çocuk İşçi Olmak: Çocuk İşçiliğine Retrospektif Bir Bakış, Ankara, Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği Yayını.
• Fişek, G. (1995) “Sanayide Çalışan Çocuk¬lar" Çalışma Ortamı Dergisi, Fişek Sağlık Hizmetleri ve Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara, Haziran 2006 http://www.fisek.ora. tr/018.ohp.
• Gökçe, B (1984). Orta Öğretim Gençliğinin Beklenti ve Sorunları. Ankara: Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı,
• ILO (2008) Child Labour, http://www.ilo. org/global/Themes/child_Labour/long—en/ index (Erişim Tarihi: 23.06.2008).
• Karataş, K. (1993) “Çocuk İşgücü Sorunu: Nedenleri, Sonuçları ve Çözüm Önerileri”, Ankara: Sosyal Hizmetler Yüksekokulu Dergisi, 11(1-2-3).
• Ocakcı, A. ve Ayyıldız, T (2005) “Çalışan Çocuklarda Boyun Eğici Davranışların İncelenmesi”, Çalışma Ortamı Dergisi, 77.16- 18.
• Piyal, B. (2000) “Organize Sanayi Sitele¬rinde Çalışan Çocukların Sorunları, Sağlık Birimi Örgütlenmesi ve Sosyal Hizmetlerin İşlevleri”, Kentleşme Sürecinde Sosyal Hizmet Sempozyumu, 30-140.
• Piyal, B. ve Bildik, T. (2000) “Çalışan Çocukların Psiko-Sosyal Sorunlarının Çözümünde Sosyal Hizmetlerin İşlevleri”, Kentleşme Sürecinde Sosyal Hizmet Sempozyumu, 118-129.
• Seber G. (1991) “Beck Umutsuzluk Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma”. Eskişehir Anadolu Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı, (Doçentlik Tezi).
• Sezer, F. (2003) “Bir İşyerinde Çalışan Gençler ile Okuyan Gençlerin Geleceğe Yönelik Olumsuz Beklenti Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Atatürk Üniversitesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Şişman, Y. (2004) “Sokakta Çalışan Çocukların Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentileri: Sorunlar ve Çözüm Önerilerine Yönelik Eskişehir Örneği”.
• T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1997) Çocuk İşgücü. Yayın no: 24
• TC. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1999) - Uluslararası Çalışma Örgütü Türkiye’de Çalışan Çocuklar,
• TC. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı Uluslararası Çalışma Örgütü Çocuk İşçiliğinin Sona Erdirilmesi Programı (2005), Çalışan Çocukların Eğitime Yönlendirilmesi İzmir Projesi Raporu.
• UNICEF. (2008) Evet Deyin, Gözler Bin Yıl Kalkınma Hedeflerinde, Çocuk İşçiliği Azalıyor. http:// www.Unicef.org / turkey /pdf/ -sy21.pdf (Erişim Tarihi: 23.06.2008).
• ZastrowC, K. Kirst-Ashmen (1990) Understanding of the Human Behavior and the Social Environment. Second Ed. Chicago: Nelson Publishers.