Approach to Social Work Practices in Occupational Health and Safety in Case of Seasonal Young Agricultural Workers

Yıl 2019, Cilt: 30 Sayı: 3, 767 - 795, 20.09.2019

Zeynep Şimşek Sema Nur Eşigül Yaghmaei

https://doi.org/10.33417/tsh.622565

Cited By: 2

Öz

The social work discipline has started to develop
intervention tools in the area of occupational health and safety due to
increased numbers of working children and inability to access to the labour
rights. The agricultural sector is the sector in which children work the most
and have limited access to the basic needs of workers and the rights of working
life. It was aimed to discuss social work practices by determining the stress
levels of young workers related to their jobs and individual/environmental
factors. In this cross-sectional study 383 young people- between 15-18 ages and
working as agricultural workers- were selected by cluster sampling method
(response rate was 95,8%). The Socio-demographic Information Form and the Seasonal
Agricultural Workers Stress Scale were filled out during face to face
interviews. 60% of young workers are women. It was found that 37% of the youth
were illiterate or did not finish primary school, 95% of them started to work
under 14, about 80% worked in jobs that are not suitable  for their ages, 75% of them experienced
traumatic events at least once, between 53-81.4% of them reported that
they  experienced physical, psychosocial
and educational and health stresses. 
93.7% of youth indicated that work hours are too long.  93% of them worked uninsured, 88.8% of them
did not receive their full and timely payment. The agricultural sector is an
area where children should not work because of the physical, mental and social
effects of long-term stress due to individual / environmental factors. Social
work at micro, mezzo and macro levels are required for children not to work,
better risk management and enabling access to the life and working rights. 

Anahtar Kelimeler

Social work, occupational health and safety, young worker, seasonal agricultural work, working life, stress

MEVSİMLİK GENÇ TARIM ÇALIŞANLARI ÖRNEĞİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALANINDA SOSYAL HİZMET UYGULAMALARINA YAKLAŞIM

Öz

Sosyal hizmet
disiplini, çalışan çocukların artması ve çalışanların çalışma haklarına
erişememesi nedeniyle iş sağlığı ve güvenliği alanında müdahale araçlarını
geliştirmeye başlamıştır. Tarım sektörü, çocukların en fazla çalıştığı,
çalışanların temel ihtiyaçları ve çalışma yaşamının haklarına erişiminin en
sınırlı olduğu sektördür. Çalışmada genç çalışanların çalıştıkları işler ve
kişi/ortam faktörlerine ilişkin stres düzeyleri saptanarak sosyal hizmet
uygulamalarını tartışmak amaçlanmıştır. Kesitsel tipte yürütülen bu
araştırmada, 15-18 yaşları arasında mevsimlik tarım işlerinde çalışan 383 genç
küme örneklemiyle seçilmiştir (yanıtlama hızı %95,8).  Yüz yüze görüşme yöntemiyle Sosyo-demografik
Bilgi Formu ve Mevsimlik Tarım İşçiliği Stres Ölçeği doldurulmuştur. Genç
işçilerin %60’ı kadındır. Gençlerin %37’sinin okuma-yazma bilmediği ya da
ilkokulu bitirmediği, %95’inin 14 yaşın altında çalışmaya başladığı, yaklaşık
%80’inin yaşına uygun olmayan işlerde çalıştığı, %75’inin ise en az bir kez
travmatik olay deneyimlediği, %53-81,4 arasında değişen sıklıkta fiziksel,
psikososyal ortam ile eğitim ve sağlık durumuna ilişkin stres yaşadıkları
belirlenmiştir. Gençlerin %93,7’si çalışma saatlerinin uzun olduğunu
bildirmişlerdir. Genç çalışanların %93’ünün sigortasız çalıştığı ve  %88,8’inin ücretini tam ve zamanında
alamadığı saptanmıştır. Tarım sektörü, kişi/ortam faktörlerine bağlı uzun
dönemli stresin fiziksel, ruhsal ve sosyal etkileri nedeniyle çocukların
çalışmaması gereken bir alandır. Çocukların çalışmaması, daha iyi risk yönetimi
ve hizmete/çalışma yaşamının sunduğu haklara erişim
için mikro, mezzo ve makro düzeyde sosyal hizmet uygulamaları gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal hizmet, iş sağlığı ve güvenliği, genç çalışan, mevsimlik tarım işçiliği, çalışma yaşamı, stres

Kaynakça

• 2003/4857 İş Kanunu. (2003). T.C. Resmî Gazete, Kanun No. 4857. Kabul Tarihi: 22.5.2003
• 2010/6 Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi Genelgesi 2010/6. T.C. Resmî Gazete, 24 Mart 2010 Çarşamba. Sayı: 27531. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/20100324-15.htm. Erişim tarihi: 18.03.2019
• 2012/6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. (2012). T.C. Resmî Gazete, 30 Haziran 2012 Cumartesi. Sayı: 28339. Kanun No. 6331, Kabul Tarihi: 20.6.2012
• 2017/6 Mevsimlik Tarım İşçileri, T.C. Resmî Gazete, 2017/6. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170419-8.pdf. Erişim tarihi: 18.03.2019
• Akdemir, D. ve Çeitn, F.Ç. (2008). Çocuk ve ergen psikiyatrisi bölümüne başvuran ergenlerin klinik özellikleri. Çocuk e Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 15(1), 5-13.
• Arcury, T. A. ve Quandt, S. A. (2007). Delivery of health services to migrant and seasonal farm workers. Annual Review of Public Health, 28, 345–363.
• Bakırcı, N. (2015). Tarımda Çalışanların Sağlığı ve Güvenliği. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 11(39).
• Benek, S. ve Ökten, Ş. (2011). Mevsimlik Tarım İşçilerinin Yaşam Koşullarına İlişkin Bir Araştırma: Hilvan İlçesi (Şanlıurfa) Örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(2), 653-676.
• Briere, J., N. ve Scott, C. (2017). Travma Terapisinin İlkeleri Belirtiler, Değerlendirme ve Tedavi İçin Bir Kılavuz- DSM-5 İçin Güncellenmiş. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul. 9786053994602
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, AÇSHB. Çocuk İşçiliği Ulusal Programı Küresel Tahminler ve Eğilimler 2000-2012 (ILO-IPEC, 2013).
• Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (2004).T.C Resmî Gazete, 25425,06.04.2004.
• Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (2013). T.C Resmî Gazete, 28566,21.02.2013
• Dent, M. (2008). Promoting resilience in the millennial adolescent: The lighthouse model.
• Donham, K. J. ve Thelin, A. (2006). Agricultural medicine: Occupational and environmental health for the health professions. Ames, IA: Wiley-Blackwell.
• Duyar, İ. (2017). Çalıştırılan Çocukların Bedensel Gelişimi ve Sağlık Sorunları. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 16(62-63).
• Egemen, E. A. (2015). Mevsimlik tarım işçileri ve barınma sorunları (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Erçetin Yaşar, G. (2014). Mevsimlik Genç Tarım İşçisi kadınların Menstüral Siklus Özellikleri (Master dissertataion, Harran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Friedli, L. (2009). Mental health, resilience and inequalities. WHO. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0012/100821/E92227.pdf. Erişim tarihi: 17.02.2018
• Gizir, C. A. ve Aydın, G. (2006). Psikolojik Sağlamlık ve Ergen Gelişim Ölçeği'nin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 87-99.
• Görker I., Korkmazlar Ü., Durukan M. ve ark. (2004) Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri, 7.103-110.
• Güçlü, N. (2001). Stres Yönetimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 21(1),91-109.
• Hansen, E. ve Donohoe, M. (2003). Health issues of migrant and seasonal farmworkers. Journal of Health Care for the Poor and Underserved, 14, 153–164.
• Hayata Destek Derneği. (2016). Bu İş Çocuk Oyuncağı Değil. E Bülten, (1).
• Hiott, A. E., Grzywacz, J. G., Davis, S. W., Quandt, S. A. & Arcury, T. A. (2008). Migrant farmworker stress: mental health implications. The Journal of Rural Health, 24(1), 32-39.
• Hovey,J., D. ve Seligman, L., D. (2006). The Mental Health of Agricultural Workers. Agricultural Medicine.Springer Sciences+Business Media, Inc, New York ISBN 10:0 -387-25425-0.
• Hurst, P., Termine, P. ve Karl, M. (2005). Agricultural workers and their contribution to sustainable agriculture and rural development. International Labour Organization, Food and Agriculture Organization, International Union of Food, Agricultural, Hotel, Restaurant, Catering, Tobacco and Allied Workers’ Associations. Erişim adresi: ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/008/af164e/af164e00.pdf. Erişim tarihi: 16.03. 2018
• International Labor Organization, ILO. (2018). Genç İşçilerin Sağlık ve Güvenliğinin İyileştirilmesi, Birinci Baskı. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/@europe/@ro-geneva/@ilo-ankara/documents/publication/wcms_627045.pdf (Erişim Tarihi, 10.10.2018).
• ILO 138 No’lu İstihdama Kabulde Asgari Yaş Sözleşmesi
• ILO 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliği Sözleşmesi
• ILO 184 No’lu Tarımda Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesi
• ILO. (2004). Towards a fair deal for migrant workers in the global economy. Geneva, Switzerland.
• ILO. (2017a). Global Employment Trends for Youth 2017: Paths to a better working future. Geneva: International Labour Organisation.
• ILO. (2017b). Global Estimates of Child Labour: Results and trends, 2012-2016. Geneva: International Labour Organisation.
• Jankovic, J. & Dotson, D. (1981). Social work response to problems of occupational health. J. Soc. & Soc. Welfare, 8, 62. Keen, C. Dangerous substances and vulnerable groups. https://oshwiki.eu/wiki/Dangerous_substances_and_vulnerable_groups. Erişim tarihi:10.05.2018
• Koç Yıldırım, P., Yıldırım, E., Otrar, M. ve Şirin, A. (2016). Ergenlerde Psikolojik Dayanıklılık ile Benlik Kurgusu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Dergisi, 42 (42), 277-297. http://dergipark.gov.tr/maruaebd/issue/16987/177526. Erişim tarihi: 22.02.2019
• Koruk, İ. (2010). İhmal Edilen Bir Grup: Göçebe Mevsimlik Tarım İşçileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 10(38).
• Lambert, M. I. (1995). Migrant and seasonal farm worker women. Journal of Obstetric and Neonatal Nursing, 24, 265–268.
• Lerro, C.C., Koutros, S., Andreotti, G., Friesen, M.C., Alavanja, M.C., Blair A. ve ark. (2015). Organophosphate insecticide use and cancer incidence among spouses of pesticide applicators in the Agricultural Health Study. Occup Environ Med, 72:736–744.
• Lordoğlu, K. ve Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma. Çalışma ve Toplum Dergisi, 41(2).
• Lordoğlu, K. (2017). Türkiye’de Çocuk İşçiliğine İlişkin Değerlendirme ve Saptamalar. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi (MSG), 16(62-63).
• National Assocition of Social Workers. (2013). Guidelines for Social Work Safety in the Workplace. National Assocition of Social Workers Publications, 2013.
• Perla, M. E., Iman, E., Campos, L., Perkins, A., Liebman, A. K., Miller, M. E. ve Karr, C. J. (2015). Agricultural occupational health and safey perspectives among Latino-American youth. Journal of agromedicine, 20(2), 167-177.
• Priyadarshi, A., Khuder S.A., Schaub E.A. v Shrivastaba S. (2000). A Meta-Analysis of Parkinson's Disease and Exposure to Pesticides. Neurotoxicology, 21: 435–440. Sarper, S.; İş Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2009, s. 231.
• Selek Öz, C. (2016). Mevsimlik Gezici Tarım İşinde Kadın Emeği ve Sorunları. Türktob Dergisi, 16, 13-15.
• Selek Öz, C. & Bulut, E. (2014). ‘Düzgün İş’ Bağlamında Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma Koşullarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 99121.
• Stallones, L. Ve Beseler, C.L. (2016). Assessing the Connection Between Organophosphate Pesticide Poisoning and Mental Health: A Comparison of Neuropsychological Symptoms From Clinical Observations, Animal Models and Epidemiological studies. Cortex, 74:405-416.
• Şimşek, Z. (2018). Sağlıklı Davranış Kazandırma Modelleri (2. Uluslararası Mesleksel ve Çevresel Hastalıklar Kongresi, 4-8 Mart 2018, Antalya-Türkiye, Bildiri kitabı (ss: 75-76).
• Şimşek, Z., Kara, B., Yaşar, G. ve Yıldırımkaya, G. (2015a). Mevsimlik tarım işçisi gençlerin adölesan dönemde büyüme-gelişmeye yönelik endişeleri ve sağlık hizmeti kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(3), 189-197.
• Şimşek, Z. (2015). Tarımda Çalışanların Sağlık Sorunları ve Risk Altındaki Gruplar Üreme Sağlığı Sorunlarına Bütüncül Yaklaşım Mezuniyet Öncesi Eğitim Modülü. Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Şanlıurfa.
• Şimşek, Z., Ersin, F. ve Kırmızıtoprak, E. (2016b). Development of the Seasonal Migrant Agricultural Worker Stress Scale in Sanliurfa, Southeast Turkey. Journal of agromedicine, 21(1), 56-60.
• Şimşek, Z., Ökten, Ş., Yıldırımkaya, G., Kara, B. ve Erçetin, G. (2015b). A call to action: Overcoming health inequality; comparative health indicators and service needs of seasonal agricultural migratory families in Turkey. Turkish Journal of Occupational/Environmental Medicine and Safety, 1(2).
• Şimşek, Z., Keklik, A. Z., Demir, C. ve Münir, K. M. (2017). Prevalence and predictors of mental health among farmworkers in Southeastern Anatolia of Turkey. International Journal of Environmental and Agriculture Research, 3(1), 21-29.
• Şimşek, Z., Ak, D., Altındağ, A. ve Güneş, M. (2008). Prevalence and predictors of mental disorders among women in Sanliurfa, Southeastern Turkey. Journal of Public Health, 30(4), 487-493.
• Şimşek, Z., Kara, B., Ersin, F., Ökten, Ş. ve Yıldırımkaya, G. (2016a). Prevalence of violence: male and female seasonal agricultural workers' approach to violence in Turkey. Soc Work Public Health, 31(7), 626-637.
• Şimşek, Z. (2012a). Mevsimlik Tarım İşçilerinin ve Ailelerinin İhtiyaçlarının Belirlenmesi Araştırması. Ankara: Harran Üniversitesi Tıp Sağlığı Anabilim Dalı ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu.
• Şimşek, Z. (2014). Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Tarımda Çalışanların Sağlığı Araştırması. Harran Üniversitesi Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları, Şanlıurfa: 1.
• Şimşek, Z. (2013). Sağlığı Geliştirmenin Tarihsel Gelişimi ve Örneklerle Sağlığı Geliştirme Stratejileri. TAF Prev Med Bull 2013; 12(3):343-358.
• Şimşek, Z. (2012b). Tarım Çalışanlarında Psiko-Sosyal Sorunlar ve Koruma. I. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu Çevresel ve Mesleksel Riskler 6-7 Nisan 2012 Şanlıurfa-Türkiye Bildiri Kitabı, (ss. 77-79).
• Şimşek Z. (2017). Tarım sektöründe çalışan sağlığı ve güvenliği hizmetleri. Türkiye Klinikleri J Public Health Special Topics, 3(3):174-180. Türkiye İstatistik Kurumu, TÜİK. (2012) Çocuk İşgücü Anketi Sonuçları, 2012 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13659. Erişim tarihi: 03.03.2019
• TÜİK. (2018). İşgücü İstatistikleri, Haziran 2018.
• TÜİK. (2017). Adrese Dayalı Nüfus Sayımı.
• Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odaları Birliği, TMMOB. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Raporu. https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/ISG%20raporu%202018.pdf. Erişim tarihi: 16.08.2018
• World Health Organization, WHO. Key facts; Protecting workers' health. 30 November 2017, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/protecting-workers'-health.Erişim tarihi: 23.04.2019.)
• WHO Sağlığın 5 anahtarı, Erişim tarihi 14.09.2018
• Uyan Semerci, P. ve Erdoğan, E. (2017). Ben Kendim Büyüdüm Demiyorum-Adana’da (Mevsimlik Gezici) Tarım İşçilerinin Çocuklarının Yaşam Koşullarının Çocuğun İyi Olma Hali Perspektifinden İyileştirilmesi Projesi Araştırma Sonuçları. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Yentür, D. N., Simsek, Z., Keklik, Z., Gurses, G. ve Zeyrek, F.Y. (2014). Epidemiology of hepatitis B in the reproductive-age female farmworkers of southeastern Turkey. Hepat Montly, 23, 14(11).
• Yentür, D. N., Simsek, Z., Gurses, G., Yildiz, Z. F. ve Demir, C. (2015). Prevalence and associated risk factors of Toxoplasma gondii in female farmworkers of southeastern Turkey. J Infect Dev Ctries, 5, 9(1), 87-93.
• Yentur, D.N., Gurses, G., Simsek, Z., Yildiz, Z.F. ve Yaşar, G. (2017a). Investigation of brucellosis in a female agricultural population in Turkey. Tropical Doctor, 47(2), 132-136.
• Yentür, D.N., Şimşek, Z., Gürses, G., Yıldız, Z.F. ve Akbaba, M. (2017b). The knowledge and high seroprevalence of hepatitis A in a high-risk group (agricultural reproductive-aged women) in the southeastern region of Turkey. Turk J Med Sci, 3;47(4), 1055-1060.