KORUYUCU AİLELERİN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 4, 1417 - 1436, 28.10.2020

Gülay Yiğitoğlu , Bilgin Vural , Özlem Körükçü

https://doi.org/10.33417/tsh.722555

Öz

Bu çalışmada koruyucu ailelerin davranışlarına eşlik eden kişilik özelliklerinin belirlenerek bireylerin kişilik özelliği profillerini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.
Araştırma tanımlayıcı ve kesitseldir. Araştırma evrenini Türkiye genelinde yaşayan koruyucu ebeveynler oluşturmuş ve örneklem seçimine gidilmemiştir. Katılımcılara kartopu yöntemiyle ulaşılmıştır. Veriler Ocak 2013 ve Ocak 2014 arası yüz yüze görüşme tekniği ile görüşmeyi kabul eden124 koruyucu aileden toplanmıştır. Veriler anket formu, Beş Faktör Kişilik Ölçeği ile toplanmıştır. Veri analizinde ortalama, standart sapma, frekans, yüzde değerleri ve karşılaştırmalı istatistiklerden Mann-Whitney U, Kruskal Wallis H ve Tamhane’s T2 testleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan koruyucu ebeveynlerin %67,7’si 45 ve üzeri yaş grubunda olup, yaş ortalamaları 48,37±9,36’dır. Çalışmaya alınanların Beş Faktör Kişilik Ölçeği madde puan ortalaması 3,58±0,31’dir. Sorumluluk/özdisiplin alt boyutu 3,88±0,61 ve geçimlilik/uzlaşılabilirlik 4,10±0,50 olarak saptanmıştır. Yaş grubuna göre açıklık/deneyime açıklık, eğitim durumlarına göre açıklık/deneyime açıklık, dışadönüklük ve Beş Faktör Kişilik Ölçeği madde toplam puan ortalamalarında anlamlılık olduğu belirlenmiştir. Biyolojik çocuklarının varlığına göre duygusal tutarsızlık alt boyutunda anlamlılık olduğu belirlenmiştir (p< ,05).
Bu çalışmada koruyucu ailelerin beş faktör kişilik özelliği alt boyutunda ilk sırada geçimlilik/uzlaşılabilirlik ardından sorumluluk/özdisiplin kişilik özelliğinde oldukları tespit edilmiştir. Koruyucu aile olabilecek bireylerin kişilik özelliklerine dikkat edilmesi bu doğrultuda öncesinde psikometrik bazı ölçümler yapılarak kişilik özelliklerinin saptanması ve bunun sonucunda koruyucu ailelerin desteklenmesinin önemli olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile, beş faktör kişilik özelliği, kişilik, koruyucu aile

Destekleyen Kurum

Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar Proje Koordinatörlüğü

Proje Numarası

2012BSP021

Examination of the Personality Traits of Foster Families

Öz

In the present study, it was aimed to determine the personality traits that accompany the behavior of foster families and reveal the personality trait profiles of the individuals.
The present study is descriptive and cross-sectional. The population of the study consisted of foster parents around Turkey and sample selection was not made. The participants were reached through the snowball sampling method. The study data was collected from 124 volunteering foster parents using the face-to-face interview method. Data collection was performed via questionnaire forms and the Five-Factor Personality Inventory. In data analysis; mean, standard deviation, frequency, percentage values and the comparative statistical, Mann-Whitney U and Kruskal Wlallis H, Tamhane’s T2 tests were used. It was determined that 67.7% of the participating foster parents were in the age group of 45 and over, with an age average of 48.37±9.36. The Five-Factor Personality Inventory item score average of the participants was 3.58±0.31. The participants had a score average of 3.88±0.61 from the Conscientiousness/Self-Discipline sub-dimension and 4.10±0.50 from the Agreeableness/Compliance sub-dimension. It was determined that there was a significant relationship between age groups and Openness/Openness to Experience and between educational backgrounds and Openness/Openness to Experience, Extraversion and the Five-Factor Personality Inventory item total score averages. There was also a significant relationship between the presence of biological children and the Neuroticism sub-dimension (p< .05). In the present study, it was determined that the foster families primarily possessed the personality trait of Agreeableness/Compliance, followed by Conscientiousness/Self-Discipline. As a result of the study, it can be said that it is important to pay attention to the personality traits of potential foster parents, make certain psychometric evaluations beforehand to determine their personality traits accordingly, and support foster families based on these.

Anahtar Kelimeler

family, five-factor protection trait, personality, foster family, foster parent

Proje Numarası

2012BSP021

Kaynakça

• Alkan N. (2006). Reliability and validity of the Turkish version of the big five ınventory (Unpublished manuscript). Atılım Üniversitesi, Ankara.
• Allport, G. W. (1961). Pattern and growth in personality. New York: Holt, Rinehart and Winston.
• Anusic, I., Lucas, R.E. & Donnellan, M. B. (2012). Cross-sectional age differences in personality: Evidence from nationally representative samples from Switzerland and the United States. Journal of Research in Personality, 46, 116-120.
• Aydın, H. (2013). Sosyal hizmetler yönetimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Balkıs, M. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Düşünme Stilleri İle Kişilik Tipleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Bilican Gökkaya, V. (2014). Ailelerin, koruyucu aile olma nedenleri (Sivas ili örneği). International Journal of Human Sciences, 11(1), 603-620.
• Brislin, R.W. & Kevin, D.L. (2006). Culture, personality and people’s uses of time: Key interrelationships. Comprehensive handbook of personality and psychopatology in (pp. 44-64). New Jersey: John Wiley and Sons.
• Center for the Study of Social Policy. (2009). Report of center for the study social policy, policy matters: setting and measuring benchmarks for state policies. Promoting child safety, permanence, and well-being a through safe and strong families, supportive communities, and effective systems, discussion paper for the policy matters project center for the study social policy. Washington.
• Ciarrochi, J., Randle, M., Miller, L. & Dolnicar, S. (2012). Hope for the future: Identifying the individual difference characteristics of people who are interested in and intend to foster care. British Journal of Social Work, 42, 7-25.
• Cüceloğlu, D. (2011). İnsan ve davranış psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Delgado, P. & Pinto, V.S. (2011). Criteria for the selection of foster families and monitoring of placements. Comparative study of the application of the Casey Foster Applicant Inventory-Applicant Version. Children and Youth Services Review, 33, 1031-1038.
• Donnellan, M.B. & Lucas, R.E. (2008). Age differences in the Big Five across the life span: Evidence from two national samples. Psychology and Aging, 23, 558-566.
• Erol N. (2011). Koruyucu aile ve çocuk iletişimi, sorunlar ve çözüm önerileri. Denizli Valiliği-Pamukkale Üniversitesi-Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği-Denizli Koruyucu Aile Derneği, I.Ulusal Koruyucu Aile Çalıştayı, Denizli, 66-93.
• Erdugan, S. (2019). Koruyucu aile modelinde aile yaşam deneyimleri: Aile sistemleri teorisi temelinde niteliksel bir araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara. Fındıkçı, İ. (2009). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Hellriegel, D. & Slocum, J.W. (2009). Organizational behaviour (12nd Ed.). Mason, OH: South-Western Centrage Learning.
• John, O.P., Donahue, E.M. & Kentle, R.L. (1991). The Big Five Inventory-Versions 4a and 54. Berkeley: University of California.
• Kail, R.V. & Cavanaugh, J.C. (2008). Human development: A life-span view. (5th edition). Belmont CA: Wadsworth/ Cengage Learning. Koruyuca Aile Yönetmeliği. (2012). Sayı 28497. https://koruyucu.aile.gov.tr/mevzuat/koruyucu-aile-yonetmeligi. Erişim tarihi, 07.02.2020.
• Lehmann, S., Havik, O.E., Havik, T. & Heiervang, E.R. (2013). Mental disorders in foster children: A study of prevalence, comorbidity and risk factors. Child Adolesc Psychiatry Ment Health, 7(1):39, 1-12.
• Magan, D., Mehta, M., Sarvottam, K., Yadav, R. K. & Pandey, R.M. (2014). Age and gender might influence Big Five Factors of Personality: A preliminary report in Indian population. Indian Journal of Physiology and Pharmacology, 58, 381-388.
• Menteşe O M. (2017). Yaş, cinsiyet ve kişilik özellikleri ile internette oyun oynama alışkanlıkları arasındaki ilişkiler (Yüksek lisans tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji Anabilim Dalı, Ankara.
• Mete, Cengiz (2006). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin kişilik özellikleri ile iş tatminleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• McCrae R.R. & Costa P.T. (1997). Personality trait structure as a human universal. American Psychologist. 52(5). 509-516.
• McCrae, R.R. & Costa, P.T. (2008). The Five-factor Theory of Personality. Handbook of personality: Theory and research. In (pp. 159–181). The Guilford Press.
• Miller, C.L. (2013). Adoption and Foster Family Care. Development- Behavioral Pediadrics (4 th ed.). In (Section 13). Park, H. & Antonioni D. (2007). Personality, reciprocity, and strength of conflict resolution strategy. Journal of Research in Personality, 41, 110-125.
• Roberts, B.W., Lejuez, C., Krueger, R.F., Richards, J.M. & Hill, P.L. (2014). What is conscientiousness and how can it be assessed? Dev. Psychology 50,1315–1330.
• Sayın, Ö. (1990). Aile sosyolojisi-ailenin toplumdaki yeri. İzmir: Ege Üniversitesi Yayınları.
• Smółka, P. & Szulawski, M. (2011). Personality traits and motivational traits aspredictors of social competence: Implication for occupational selection process. Educ. Econ. Manag./Eduk. Ekon. i Menedz, 22, 111–126.
• Tortop, H.S., Çalışkan, G.D.M. & Dinçer, M. (2012). Öğretmen adaylarının kişilikleri ile düşünme stilleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 307-319.
• Ulucan, H. ve Bahadır, Z. (2011). Haltercilerin kişilik özelliklerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi 5(2), 175-183.
• Üstüner, S., Erol, N. & Şimşek, Z. (2005). Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların davranış ve duygusal sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12, 130-140.
• Vural, B.K., Körükçü, Ö., Aral, N. & Körükçü, G. (2014). An investigation of empathic skills of foster families, Turkey. Procedia–Social and Behavioral Sciences, 159, 570-576.
• Weiten W. (2010). Psychology themes & variations (8th ed.). Belmont, Wadsworth: Cengage Learning.
• Yeşilkayalı, H.D. (2015). Koruyucu aile bireylerinin sosyodemografik özellikleri ile empatik becerileri ve özgecilik durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı, Ankara.
• Yelboğa, A. (2006). Kişilik özellikleri ve iş performansı arasındaki ilişkinin incelenmesi. “İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 8(2), 196-217.
• Zel, U. (2011). Kişilik ve liderlik (3. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Zhao, H. & Seibert S.E. (2006) “The Big Five Personality Dimensions and entrepreneurial status a meta-analytical review. Journal of Applied Psychology, 91(2), 259–271.