KANITA DAYALI UYGULAMA ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2020, Cilt: 31 Sayı: 4, 1514 - 1546, 28.10.2020

Murat Çay , Serap Daşbaş

https://doi.org/10.33417/tsh.733462

Cited By: 5

Öz

Kanıta dayalı uygulama, mesleki uygulamalarda karar verirken mümkün olan en iyi araştırma kanıtlarının deneyim ve müracaatçının beklentileriyle bütünleştirerek kullanılmasını ifade eden bir yaklaşımdır. Kanıta dayalı uygulamaya dair tutumlar ve kanıtlara erişim için gerekli bilgiye sahip olunması kanıta dayalı uygulamanın ortaya konması açısından büyük öneme sahiptir. Çalışmanın temel amacı kanıta dayalı uygulama bilgi, tutum ve kullanımını ölçen, 4 alt boyutu (gelecekte kullanım, tutum, bilgi, kişisel kullanım) bulunan, Kanıta Dayalı Uygulama Ölçeğini Türkçeye uyarlamaktır. Ölçek Türkçeye uyarlanırken geçerlik ve güvenirliğin sağlanması amacıyla; yapı geçerliği için doğrulayıcı faktör analizi, ölçütsel geçerliği için eş zamanlı ölçekler ile korelasyon katsayısı, iç tutarlılığın analizi için Cronbach Alfa güvenirlik katsayısı, madde toplam puan analizi, zamana karşı değişmezliği belirlemek için ön test- son test yapılarak Pearson momentler çarpımı, Intra Class korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları için toplamda en az bir yıldır aktif olarak çalışan 533 sosyal hizmet uzmanına ulaşılmıştır. Yapılan analizler neticesinde kaynak ölçekte yer alan 4 maddenin hedef kültür ile uyumlu olmadığı anlaşılarak uyarlanan ölçekten çıkarılmıştır. Sonuç olarak sosyal hizmet uzmanlarının kanıta dayalı uygulama bilgi, tutum ve gelecekte ve kişisel kullanımı ölçen Kanıta Dayalı Uygulama Ölçeği’nin geçerliği ve güvenirliği sağlanarak Türkçeye uyarlanmıştır. Ölçeğin, kanıta dayalı uygulamanın irdelendiği çeşitli çalışmalarda ve sosyal hizmet uzmanlarının yer aldığı örneklemlerde kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kanıta Dayalı Uygulama, Kanıta Dayalı Uygulama Ölçeği, Sosyal Hizmet

The Adaptation of the Evidence Based Practice Scale into the Turkish Language: Validity and Reliability Study

Öz

Evidence-based practice is an approach that expresses the best possible evidence of research and the integration of experience and client expectations when making decisions in professional practice. Attitudes towards evidence-based practice and having the necessary information to access evidence is crucial to implementing evidence-based practice. The main purpose of this study is to adapt the Evidence Based Practice Scale, which measures evidence-based practice knowledge, attitude and use, and has 4 sub-dimensions (future use, attitude, knowledge, personal use) to Turkish. In order to ensure validity and reliability while the scale is adapted to Turkish; Confirmatory factor analysis for construct validity, simultaneous scales and correlation coefficient for criterion validity, Cronbach Alpha reliability coefficient for internal consistency analysis, item total score analysis, and pretest-posttest to determine time invariance, Pearson moments multiplication, Intra Class correlation coefficient was used. A total of 533 social workers who have been actively working in the field for at least one year have been reached for validity and reliability studies. As a result of the analyzes, it was understood that 4 items in the source scale are not compatible with the target culture. These items were removed from the adapted scale. As a result, Evidence Based Practice Scale's validity and reliability was provided and it adapted to Turkish. It is recommended to use the scale in various studies examining the evidence-based practice and in the samples that include social workers

Anahtar Kelimeler

Evidence Based Practice, Evidence Based Practice Scale, Social Work

Kaynakça

• Aarons, G. A. (2004). Mental health provider attitudes toward adoption of evidence-based practice: The Evidence-Based Practice Attitude Scale (EBPAS). Mental health services research, 6(2), 61-74.
• Akgül, A. (1997). Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri: SPSS uygulamaları. Ankara: Kişisel Yayınlar.
• Aksayan, S., Gözüm, S., (2002). Kültürlerarasi ölçek uyarlamasi için rehber I: Ölçek uyarlama aşamalari ve dil uyarlamasi. Hemşirelik Araştirma Dergisi. 4. 9-14.
• Aksayan, S., Bahar, Z., Bayık, A., Emiroğlu, O., Erefe, İ., Görak, G., Seviğ, Ü. (2002). Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri. HEMAR-G Yayın(1), 65-90.
• Armstrong, R., Waters E., Roberts H., Oliver S., Popay J. (2006). The role and theoretical evolution of knowledge translation and exchange in public health. Journal of Public Health, 28, 4, 384-9.
• Barratt, M. (2003). Organizational support for evidence‐based practice within child and family social work: a collaborative study. Child & Family Social Work, 8(2), 143-150.
• Bayoğlu Serpen, A. S., Duyan, V., & Uğurluoğlu Aldoğan, E. (2014). Sosyal Adalet Savunuculuğu Ölçeği Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Journal of Society Social Work, 25(1). Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/797680
• Bearman, S. K., Wadkins, M., Bailin, A., & Doctoroff, G. (2015). Pre-practicum training in professional psychology to close the research–practice gap: Changing attitudes toward evidence-based practice. Training and Education in Professional Psychology, 9(1), 13.
• Beidas, R. S., & Kendall, P. C. (2010). Training therapists in evidence‐based practice: A critical review of studies from a systems‐contextual perspective. Clinical Psychology: Science and Practice, 17(1), 1-30.
• Bellamy, J. L., Bledsoe, S. E., Mullen, E. J., Fang, L., & Manuel, J. I. (2008). Agency–university partnership for evidence-based practice in social work. Journal of Social Work Education, 44(3), 55-76.
• Beril, D., Çinko, M., & Yurtkoru, E. S. (2018). Sosyal Bilimlerde SPSS'le Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Biesta, G., 2007. Why “what works” won’t work: evidence‐based practice and the democratic deficit In Educational Research. Educational Theory, 57, 1, 1-22.
• Booth, S. H., Booth, A., & Falzon, L. J. (2003). The need for information and research skills training to support evidence‐based social care: a literature review and survey. Learning in Health and Social Care, 2(4), 191-201.
• Booysen, F., de Gouveia, A., Tanga, P., Mbecke, P., & Manomano, T. (2019). Attitudes to evidence-based practice among Social Work Practitioners in South Africa. Southern African Journal of Social Work and Social Development, 31(1), 1-14.
• Borsa, J. C., Damásio, B. F., & Bandeira, D. R. J. P. (2012). Cross-cultural adaptation and validation of psychological instruments: some considerations. 22(53), 423-432. Brownson, RC, Baker EA, Deshpande AD, Gillespie KN, (2017). Evidence-based public health, Oxford University Press, p. 12-36
• Buchanan, H., Siegfried, N., & Jelsma, J. (2016). Survey Instruments for Knowledge, Skills, Attitudes and Behaviour Related to Evidence‐based Practice in Occupational Therapy: A Systematic Review. Occupational therapy international, 23(2), 59-90.
• Burke, A. C., & Early, T. J. (2003). Readiness to adopt best practices among adolescents' AOD treatment providers. Health & Social Work, 28(2), 99-105.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi, 32(32), 470-483.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Cerny, C.A., & Kaiser, H.F. (1977). A study of a measure of sampling adequacy for factor-analytic correlation matrices. Multivariate Behavioral Research, 12(1), 43-47.
• Coskun, R., Altunişik, R., & Yildirim, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştrma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı: Sakarya Yayıncılık.
• Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16(3), 297–334. doi:10.1007/bf02310555.
• Çam, M. O., & Baysan Arabacı, L. (2010). Tutum Ölçeği Hazırlamada Nitel ve Nicel Adımlar. Turkish Journal of Research & Development in Nursing, 12(2).
• Çapık, C. (2014). Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 17(3).
• Çapık, C., Gözüm, S., & Aksayan, S. (2018). Intercultural Scale Adaptation Stages, Language and Culture Adaptation: Updated Guideline. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 199-210. doi:10.26650/fnjn397481
• Çelen, R. (2018). Hemşirelik Öğrencilerinin Kanıta Dayalı Hemşireliğe Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. STED/Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27(2), 99-106.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. 001-414.
• Çokluk Bökeoğlu, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş., 2010. Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları, Pegem p. 1-424
• Demiralay, R, (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Deniz, H., & Demir, S. (2019). Yazma Kaygısı Ölçeği’nin Geliştirilmesi: Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1034-1051. Retrieved from
• Duyan, V., (2014). Saygın ölüm ilkelerine ilişkin tutumları değerlendirme ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Journal of Family Medicine Primary Care, 8, 1, 25-31.
• Duyan, V., Gelbal S, Var EÇ, (2013a). Sosyal ilişki unsurları ölçeği'nin türkçeye uyarlama çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 44, 159-69.
• Duyan, V, Kapısız SG, Yakut Hİ, (2013b). Doğum öncesi bağlanma envanteri’nin bir grup gebe üzerinde türkçeye uyarlama çalışması. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi, 10, 39.
• Duyan, V., Özcan, S., Okutucu, A.C., (2012). Anne karnındaki bebek sağlık denetim odağı (akbsdo) ölçeği: güvenirlik ve geçerlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23, 1, 9-18.
• Edmond, T., Megivern D., Williams C., Rochman E., Howard M. (2006). Integrating evidence-based practice and social work field education. Journal of Social Work Education, 42, 2, 377-96.
• Erbay E., (2017). Importance of research in social work practice: a pilot study from Turkey. Journal of Social Service Research, 43, 3, 395-403.
• Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Ölçeklerde güvenirlik ve geçerlik. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(3), 211-216.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar: Ölçme ve psikolojinin tarihsel kökenleri, güvenirlik, geçerlik, madde analizi, tutumlar: Bileşenleri ve ölçülmesi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Estabrooks, C. A. (1999). The conceptual structure of research utilization. Research in nursing & health, 22(3), 203-216.
• George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference: Routledge.
• Gerrish, K., Ashworth, P., Lacey, A., & Bailey, J. (2008). Developing evidence-based practice: experiences of senior and junior clinical nurses. Journal of advanced nursing, 62(1), 62–73. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04579.x
• Glegg, S. M., & Holsti, L. (2010). Measures of knowledge and skills for evidence-based practice: a systematic review. Canadian Journal of Occupational Therapy, 77(4), 219-232.
• Gözüm, S., Aksayan, S. (2003). Kültürlerarası ölçek uyarlaması için rehber II: psikometrik özellikler ve kültürlerarası karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Dergisi, 5 (1), 3-14.
• Gudjonsdottir, B., Arnadottir, H. A., Gudmundsson, H. S., Juliusdottir, S., & Arnadottir, S. A. (2017). Attitudes toward adoption of evidence-based practice among physical therapists and social workers: a lesson for interprofessional continuing education. Journal of Continuing Education in the Health Professions, 37(1), 37-45.
• Güngör, D. (2016). Psikolojide Ölçme Araçlarının Geliştirilmesi ve Uyarlanması Kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları, 19(38), 104-112. Retrieved from http://www.turkpsikolojidergisi.com/PDF/TPY/38/07.pdf
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2013). Multivariate Data Analysis. illustrated, revised. In: Pearson Education Limited.
• Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis: Oxford University Press.
• Heiwe, S., Nilsson-Kajermo, K., Olsson, M., Gåfvels, C., Larsson, K., & Wengström, Y. (2013). Evidence-based practice among Swedish medical social workers. Social work in health care, 52(10), 947–958. https://doi.org/10.1080/00981389.2013.834029
• Howard, M. O., McMillen, C. J., & Pollio, D. E. (2003). Teaching Evidence-Based Practice: Toward a New Paradigm for Social Work Education. Research on Social Work Practice, 13(2), 234–259. https://doi.org/10.1177/1049731502250404
• ITC, International Test Commission. (2018). Guidelines for translating and adapting tests. International Journal of Testing, 18,(2), 101–134. http://dx.doi.org/10.1080/15305058. 2017.1398166.
• Johnston, J. M., Leung, G. M., Fielding, R., Tin, K. Y., & Ho, L. M. (2003). The development and validation of a knowledge, attitude and behaviour questionnaire to assess undergraduate evidence‐based practice teaching and learning. Medical education, 37(11), 992-1000.
• Kaiser, H. 1974. An index of factor simplicity. Psychometrika 39: 31–36.
• Kalaycı Kırlıoğlu, H , Daşbaş, S , Karakuş, Ö . (2020). Sosyal Hizmet Uygulamasında Mesleki Uygunluk Ölçeği: Geçerlilik ve Güvenirlik . Toplum ve Sosyal Hizmet , 31 (3) , 793-822 . DOI: 10.33417/tsh.664442
• Karaçam, Z. (2019). Ölçme Araçlarının Türkçeye Uyarlanması. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 28-37. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/esbder/issue/47180/570514
• Karagöz, Y. (2019). SPSS 23 ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karakoç, F. Y., & Dönmez, L. (2014). Ölçek geliştirme çalışmalarında temel ilkeler. Tıp Eğitimi Dünyası, 13(40), 39-49.
• Karasar, N., (2016). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler, Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
• Kırlıoğlu, M., & Karakuş, Ö. (2019). Sosyal Hizmet Uzmanlarının Kişisel Ve Mesleki Güç Algıları Ölçeğinin Geçerlilik Ve Güvenirlik Çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 88-120. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/632558
• Kırlıoğlu, M. & Tekin, H. H. (2019). Sosyal adalet savunuculuğu ölçeğinin (SASÖ) doğrulayıcı faktör analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21 (3), 859-874
• Koehn, M. L., & Lehman, K. (2008). Nurses' perceptions of evidence-based nursing practice. Journal of advanced nursing, 62(2), 209–215. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04589.x
• Kurbanoğlu, S., Akkoyunlu, B., & Umay, A. (2006). Developing the information literacy self-efficacy scale. Journal of Documentation, 62(6), 730-743. Journal of Documentation, 62, 730-743. doi:10.1108/00220410610714949
• LaMendola, W., Ballantyne, N., & Daly, E. (2009). Practitioner networks: Professional learning in the twenty-first century. British Journal of Social Work, 39(4), 710-724.
• Leung, K., Trevena, L., & Waters, D. (2014). Systematic review of instruments for measuring nurses' knowledge, skills and attitudes for evidence‐based practice. Journal of advanced nursing, 70(10), 2181-2195.
• Malik, G., McKenna, L., & Plummer, V. (2015). Perceived knowledge, skills, attitude and contextual factors affecting evidence‐based practice among nurse educators, clinical coaches and nurse specialists. International journal of nursing practice, 21, 46-57.
• Mathiesen, S. G., & Hohman, M. (2013). Revalidation of an evidence-based practice scale for social work. Journal of Social Work Education, 49(3), 451-460.
• McNeece, C. A., & Thyer, B. A. (2004). Evidence-Based Practice and Social Work. J Evid Based Soc Work, 1(1), 7-25. doi:10.1300/J394v01n01_02
• Mollon, D., Fields, W., Gallo, A. M., Wagener, R., Soucy, J., Gustafson, B., & Kim, S. C. (2012). Staff practice, attitudes, and knowledge/skills regarding evidence-based practice before and after an educational intervention. The Journal of Continuing Education in Nursing, 43(9), 411-419. Retrieved from https://doi.org/10.3928/00220124-20120716-89
• Neuman, W. L. (2009). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar: 1. cilt: Yayınodası.
• Olatunbosun, O. A., Edouard, L., & Pierson, R. A. (1998). Physicians' attitudes toward evidence based obstetric practice: a questionnaire survey. BMJ, 316(7128), 365-366.
• Öner, N. (2012). Türkiye'de kullanılan psikolojik testlerden örnekler: Bir Başvuru Kaynağı: Boğaziçi Üniversitesi.
• Özçelik, D. A. (1981). Okullarda ölçme ve değerlendirme: ÜSYM-Eğitim Yayınları.
• Özkan, Y , Gökçearslan Çi̇fci̇, E . (2012). SOSYAL HİZMETTE KANITA DAYALI UY GULAMALAR: SOSYAL HİZMET EĞİTİMİ AÇISINDAN İRDELENMESİ . Toplum ve Sosyal Hizmet , 23 (1) , 149-160 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/48532/615993
• Özüdoğru, H.Y., Kan, A., Yaman, E., Uslu, Yaman, E. (2018). Yerel halkin suriyelilere yönelik tutum ölçeği geliştirme çalişmasi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 40/2, 115-40.
• Parrish, D. E., & Rubin, A. (2011). Validation of the evidence-based practice process assessment scale-short version. Research on Social Work Practice, 21(2), 200-211.
• Pearson, K. (1895). VII. Note on regression and inheritance in the case of two parents. proceedings of the royal society of London, 58(347-352), 240-242.
• Polat ,G. (2007). Kanıta dayalı sosyal hizmet uygulaması. Sağlık ve Toplum Dergisi, 17, (3) 34-42.
• Rice, K., Hwang, J., Abrefa-Gyan, T., & Powell, K. (2010). Evidence-based practice questionnaire: A confirmatory factor analysis in a social work sample. Advances in Social Work, 11(2), 158-173.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik Test Geliştirme Ve Uyarlama Süreci: Spss Ve Lisrel İle Faktör Analizi Uygulamaları. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Scholz, D. B. U. E. (2011). Questionnaire translation in crossnational survey research. On the types and value of annotations. Methoden Daten Analysen, 5(2), 157–179.
• Scurlock-Evans, L., & Upton, D. (2015). The role and nature of evidence: A systematic review of social workers' evidence-based practice orientation, attitudes, and implementation. Journal of evidence-informed social work, 12(4), 369-399.
• Sharma, S. (1995). Applied Multivariate Techniques: Wiley.
• Shrout, P. E., & Fleiss, J. L. (1979). Intraclass correlations: uses in assessing rater reliability. Psychological bulletin, 86(2), 420.
• Şimşek, Ö.F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve lisrel uygulamaları, Ekinoks Yayınları, Ankara, 212
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2007). Using multivariate statistics (Vol. 5): Pearson Boston, MA.
• Tavşancıl, E. (2019). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Teater, B., & Chonody, J. M. (2018). Identifying as an evidence-based social worker: The influence of attitudes, access, confidence, and education. Social Work Education, 37(4), 442-457.
• Tekin, H. H., & Kırlıoğlu, M. (2019a). Utrecht Yasa Bağlı Ruminasyon Ölçeği'nin (UYRÖ) Türkçe Versiyonunun Geçerlilik ve Güvenirliği. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18). doi:10.26466/opus.550290
• Tekin, H. H., & Kırlıoğlu, M. (2019b). Revize Edilmiş Duygusal Tutarlılık Ölçeği'nin (R-DTÖ) Değerlendirilmesi:
• Türkçe Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 591-604.
• Tukey, John (1949). "One degree of freedom for non-additivity". Biometrics. 5 (3): 232–242. doi:10.2307/3001938. JSTOR 3001938.
• Üstüner, M. (2006). Öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 12(1), 109-127.
• WHO, World Health Organization. (2017). Process of translation and adaptation of instruments. Erişim tarihi: 18.11.2018 Retrieved from https://www.who.int/substance_abuse/research_tools/translation/en/
• Yaşlıoğlu, M.M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.