SOSYAL HİZMET UZMANLARININ ENGELLİLİĞE İLİŞKİN TUTUMLARI ÖLÇEĞİ’NİN TÜRKÇEYE UYARLANMASI: GEÇERLİLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 3, 771 - 786, 30.07.2021

Huriye İrem Kalaycı Kırlıoğlu , Mehmet Kırlıoğlu

https://doi.org/10.33417/tsh.875472

Öz

Araştırmanın amacı Cheatham ve diğerleri (2015) tarafından geliştirilen Sosyal Hizmet Uzmanlarının Engelliliğe İlişkin Tutumları Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanmasıdır. Engellilere yönelik genel tutumları ölçen ya da meslek gruplarına ilişkin tutumları inceleyen çalışmalar bulunurken sosyal hizmet uzmanlarının uygulama alanında sıklıkla karşılaştıkları dezavantajlı gruplardan olan engellilere yönelik tutumlarını ölçen bir ölçüm aracına rastlanılmamıştır. Sosyal Hizmet Uzmanlarının Engelliliğe İlişkin Tutumları Ölçeği’nin geçerlilik ve güvenirlik analizleri için üç farklı örneklemden veriler toplanmıştır. Öncelikle Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi ve iç tutarlılık katsayıları için 449 sosyal hizmet uzmanına ulaşılmıştır. Ardından benzer ölçekler geçerliliği için 59 sosyal hizmet uzmanın ulaşılmıştır. Son olarak zamana karşı değişmezlik için 59 sosyal hizmet uzmanına dört hafta ara ile ölçek uygulanmıştır. Çalışma sonucunda 20 madde ve “Mesleki Tutum”, “Kişisel Yeterlilik”, “Eşitlik” ve “Mesleki Tatmin” adlarında dört alt boyuttan oluşan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Engelliliğe İlişkin Tutumları Ölçeği uyarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Engellilik, geçerlilik, tutum, sosyal hizmet uzmanı, güvenirlilik

The Adaptation of Social Workers' Attitudes toward Disability Scale to Turkish: The Study of Validity and Reliability

Öz

The aim of the study is to adapt the Social Worker’s Attitudes toward Disability Scale developed by Cheatham et al. (2015) into Turkish. While there are studies that measure the general attitudes towards the disabled or examine the attitudes of different professionals, there is no measurement tool that measures the attitudes of social workers towards the disabled, one of the disadvantaged groups they frequently encounter in the field of practice. Data were collected from three different samples for the validity and reliability analysis of the Social Worker’s Attitudes toward Disability Scale. First of all, 449 social workers were reached for Exploratory Factor Analysis, Confirmatory Factor Analysis and internal consistency coefficients. Then, 59 social workers were reached for the criterion validity. Finally, the scale was carried out to 59 social workers with four week interval for the invariance of the scale against time. As a result of the study, the Social Worker’s Attitudes toward Disability Scale, which consists of 20 items and four sub-dimensions called "Professional Attitude", "Personal Competence", "Equality" and "Professional Satisfaction", was adapted.

Anahtar Kelimeler

Disability, validity, attitude, social worker

Kaynakça

• Ahmed, O., Faisal, R. A., Sharker, T., Lee, S. A., Jobe, M. C. (2020). Adaptation of the Bangla version of the COVID-19 Anxiety Scale. International Journal of Mental Health and Addiction, 1-12.
• Akarçay-Ulutaş, D., Tuncay, T. (2020). Trafik kazası sonrası yetiyitimi yaşayan bireylerde travma sonrası gelişim üzerine bir grup çalışması. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 16, 1-22.
• Akardere, S. (2005). İşverenlerin engelli çalışanlara yönelik tutumları. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi.
• Akyıldız, S. (2017). Öğretmen adaylarının engelli bireylere yönelik tutumlarının incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(39), 141-169.
• Altıparmak, S., Sarı, H. Y. (2012). Manisa ilinde engelli bireylere karşı toplumsal tutum. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(2), 110-116.
• Arıkan, Ç. (2002). Sosyal model çerçevesinde özürlülüğe yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim, 2(1), 11-25.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Byrne, B. M., Campbell, T. L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalent measurement and theoretical structure: A look beneath the surface. Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(5), 555-574.
• Cairney, J., Hay, J. A., Faught, B. E., Wade, T. J., Corna, L., Flouris, A. (2005). Developmental coordination disorder, generalized self-efficacy toward physical activity, and participation in organized and free play activities. The Journal of Pediatrics, 147(4), 515-520.
• Cheatham, L. P., Abell, N., & Kim, H. (2015). Development and validation of The Social Worker’s Attitudes Toward Disability Scale. Journal of Social Work Education, 51(2), 379-397.
• Çakırer-Çalbayram, N., Aker, M. N., Akkuş, B., Durmuş, F. K., Tutar, S. (2018). Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutumları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 30-40.
• Çolak, M., Çetin, C. (2014). Öğretmenlerin Engelliliğe Yönelik Tutumları Üzerine Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29(1), 191-211.
• Flujas-Contreras, J. M., García-Palacios, A., Gómez, I. (2020). Spanish validation of the parental acceptance questionnaire (6-PAQ). International Journal of Clinical and Health Psychology, 20(2), 163-172.
• Gökçe, A., Güneş, G., Seyitoğlu, Ç. D. (2016). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin engellilere yönelik tutum ve davranışları. Medicine Science, 5(2), 351-62.
• Güleryüz, Ş. O. (2009). Kaynaştırma eğitimine devam eden engelli öğrencilerin akranları ile ilişkilerinde karşılaştıkları sorunların değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Hooper, D., Coughlan, J., Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Ildız, G. İ., Tezel, D. Engelli bireylere yönelik tutumlara ilişkin Türkiye’de gerçekleştirilen çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 599-609.
• Kahraman, Ö., Karadayı, N. (2015). Engelli kardeşe sahip olan çocukların engelli kardeşleriyle deneyimlerine ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1(2), 390-408.
• Karadağ, G. (2009). Engelli çocuğa sahip annelerin yaşadıkları güçlükler ile aileden algıladıkları sosyal destek ve umutsuzluk düzeyleri. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(4), 315-322.
• Kargın, T. (2001). Farklı eğitim özgeçmişlerine sahip öğretmenlerin işitme engelli çocuklara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 34(1), 93-104.
• Mamatoğlu, N., Yaşın-Dökmen, Z., Yıldırım, F. (2015). İşyerinde engelliye yönelik tutumlar ölçeği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 32(2), 183-204.
• Özer, D., Baran, F., Aktop, A., Nalbant, S. (2006). Beden eğitimi öğretmenlerinin zihinsel engelli çocuklara ilişkin tutumlarının incelenmesine yönelik bir ön çalışma. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(1), 3-8.
• Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H. İ., Akın, R., Gökçay, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 156-164.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H., (2003), Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Sheafor, B. W., Horejsi, C. J. (2016). Sosyal hizmet uygulaması temel teknikler ve ilkeler. Ankara: Nika Yayınevi.
• Şahin, H., Bekir, H. (2016). Üniversite öğrencilerinin engellilere yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(3), 767-779.
• Şahin, H., Cengiz, İ. (2017). Üniversite personelinin işyerinde engelliye yönelik tutumlarının belirlenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(7), 473-481.
• Tekindal, M. (2015). Engelli çocuğa sahip kadınların feminist grup çalışması deneyimi: Bir karma yöntem araştırması. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tuna, M., Bircan, H., Yeşiltaş, M. (2012). Etik Liderlik Ölçeği'nin geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Tunç M, (2011). Zihinsel Engelli Çocuğa Sahip Annelerin Yaşam Kalitesini Etkileyen Etmenler: Yenimahalle İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yaralı, D. (2015). Öğretmen adaylarının özel gereksinimli bireylere yönelik tutumlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Journal of Education Faculty, 17(2), 431-455.
• Yelpaze, İ. ve Türküm, A. S. (2018). Adaptation and validation of Turkey version of multidimensional attitudes toward persons with disabilities. OPUS – Uluslar arası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 167-187.
• Yılmaz, V., Çelik, H. E. (2016). LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi: Temel kavramlar-uygulamalar-programlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yuping, L., Shanshan, L., Yun, H., Doudou, W., Bo, Y. (2021). Eliminating threat or venting rage? The relationship between narcissism and aggression in violent offenders. Acta Psychologica Sinica, 53(3), 244-258.