Özel Gereksinimli Çocuklara Sahip Annelerin COVID-19 Salgını Süresince Yaşadığı Sorunlarla Başa Çıkma Tutumlarının İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 3, 787 - 803, 30.07.2021

Sayra Lotfi , Aydın Olcay Özkan , Nesrin Oğuz

https://doi.org/10.33417/tsh.893271

Cited By: 4

Öz

Bu araştırma; özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin COVID-19 pandemisi sürecinde karşılaşmış oldukları sorunlarla başa çıkma tutumlarını değerlendirmeyi ve çeşitli sosyodemografik değişkenler ile annelerin başa çıkma tutumları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemini 541 özel gereksinimli çocuğa sahip anne oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Sosyo-Demografik Soru Formu ve Carver ve ark. (1989) tarafından geliştirilen Başa Çıkma Tutumlarını Değerlendirme Ölçeği (COPE) kullanılmıştır. Araştırma sonuçları, COVID-19 salgının özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin yaşam kalitelerini düşürdüğünü, çoğu annenin çocuklarına COVID-19 salgınını nasıl anlatacağını bilmediklerini ve annelerin pek çoğunun, COVID-19 salgını sürecinde özel gereksinimli çocukları için evde öğrenme ortamını nasıl sağlayacaklarına dair bilgilerinin olmadığını ortaya koymuştur. Buna ek olarak; annelerin eğitim düzeyi arttıkça başa çıkma tutum puanlarının arttığı ve yine annelerin yaşlarındaki artışa bağlı olarak başa çıkma tutum puanlarında artış gerçekleştiği görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular, özel gereksinimli bireyler ve ebevenynleri ile ilgili olarak pandemi sürecinde alınabilecek önlemler ve gerçekleştirilebilecek etkili sosyal hizmet uygulamaları açısından önemli görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Covid-19,, Özel Gereksinimli Çocuklar,, Özel Gereksinimli Çocukların Anneleri,, Başa Çıkmam Tutumu

Examining the Attitudes of the Mothers of the Children with Special Needs Coping with the Problems During COVID-19 Pandemic

Öz

This study aimed to evaluate the attitudes of the mothers of the children with special needs while the mothers coping with the difficulties they had encountered during the COVID-19 pandemic and to examine the relation between the various socio demographic variable and the mothers’ coping attitudes. Sample of the research contained 541 mothers of the children with special needs. Socio Demographic Question Form which was improved by the researcher and assessing scale of Coping Orientation to Problems Experienced (COPE) which was improved by Carver and his friends were used as means of data collection. It was revealed in the results of the investigation that COVID-19 pandemic decreased the quality of the life of the mothers of the children with special needs, most of the mothers didn’t have any knowledge about how to explain COVID-19 pandemic to their children, and how to prepare learning environment for their children’s education at home. Additionally when mothers’ education level got higher, it was seemed that their points of coping attitudes became higher, and when the age of mothers got older the points of the coping attitudes became higher again. The findings of the research are important in terms of precautions, effective social services applications about individuals with special needs and their parents.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Children with Special Needs, The Mothers of the Children with Special Needs, Coping Strategies

Kaynakça

• Aktaş, G. (2013). ‘’Üretiyorum öyleyse varım: Buldan’da ev eksenli çalışan kadınların aile ve toplumsal yaşamda görünmeyen emeği’’. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 5(1), 258-267.
• Ayyıldız, T., Konuk Şener, D., Kulakçı, H. ve Veren, F. (2012). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi,11(2), 1-12.
• Baykoç, D. N., Bayhan, P. ve Artan, İ. (2000). Engelli çocuğa sahip ailelerin beklentileri ve endişe duydukları konuların incelenmesi. Sosyal Hizmetler Dergisi, 1 (11): 16-23.
• Bozkurt, E. (2019). Otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocukların annelerinin çocuklarındaki otizm semptomlarının şiddetine göre psikolojik dayanıklılık ve başa çıkma tutumlarının karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Klinik Psikoloji Programı Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Cahapay, M. B. (2020). How Filipino parents home educate their children with autism during COVID-19 period. International Journal of Developmental Disabilities,1-4.
• Carver, C. S., Scheier, M. F. ve Weintraub, J. K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267-283.
• Chen, N., Zhou, M., Dong, X., et al. (2020). Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: A descriptive study. Lancet. 395, 507-513.
• Dicle, A. N. ve Ersanlı, K. (2015). Başa çıkma tutumlarını değerlendirme ölçeğinin Türkçeye uyarlama geçerlik ve güvenirlik çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(16), 111-126.
• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2020). Erişim Tarihi: 15.01.2021 https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/66692/istatistik_bulteni_aralik_2020.pdf
• Ersoy, Ö., Çürük, N. (2009). ‘’Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerde sosyal desteğin önemi ‘’. Aile ve Toplum, 5(17), 104-110.
• Essex, E. L., Seltzer, M. M. ve Krauss, M. W. (1999). Differences incoping effectiveness and well-being among aging mothers and fathers of adults with mental retardation. American Journal on Mental Retardation, 104, 545–563.
• Heller, T. Hsieh, K. and Rowitz, L. (1997). Maternal and paternal caregiving of persons with mental retardation across the lifespan. Family Relations, 46 (4), 407-415.
• Jones, A. P. and Frederickson, N. (2010). Multi-informant predictors of social inclusion for students with autism spectrum disorders attending mainstream school. Journal of Autism and Developmental Disorders, 40 (9), 1094-1103.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kavak, İ (2020). Pandemi sürecinde özel eğitim. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi. https://insamer.com/tr/pandemi-surecinde-ozel- egitim_2915.html
• Levine, J., Warrenburg, S., Kerns, R., Schwartz, G., Delaney, R., Fontana, A., Gradman, A., Smith, S., Allen, S. ve Cascione, R. (1987). The role of denial in recovery from coronary heart disease. Psychosomatic Medicine, 49,109-117.
• Marcenko, M. O. and Meyers, J. C. (1991). Mothers of children with developmental disabilities: who shares the burden? National Council on Family Relations, (40),186-190.
• Mohammed, A., Sheikh, T. L., Gidado, S., et al. (2015). An evaluation of psychological distress and social support of survivors and contacts of Ebola virus disease infection and their relatives in Lagos, Nigeria: A cross sectional study–2014. BMC Public Health, 15,824.
• Ren, J., Li, X., Chen, S., Chen, S. and Nie, Y. (2020). The influence of factors such as parenting stress and social support on the state anxiety in parents of special needs children during the covıd-19 epidemic. Front Psychol,11,1-9.
• Tabachnick, B.G, Fidell, L.S. (2015). Using multivariate statistics. Çeviri: Baloğlu M. Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı, 6. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Türk Tabipleri Birliği. (2020). Pandemide okul sağlığına ilişkin uzman görüşleri.
• Wu, J. T., Leung, K., Leung, G. M. (2020). Nowcasting and forecasting the potential domestic and international spread of the 2019-nCoV outbreak originating in Wuhan, China: A modelling study. Lancet, 29;395(10225),689-697.
• Wang, G.; Zhang, Y.; Zhao, J.; Zhang, J.; Jiang, F. (2020). COVID-19 salgını sırasında ev hapsinin çocuklar üzerindeki etkilerini azaltın. Lancet, 395, 945–947.
• Zuckerman, M. VE Gagne, M. (2003). The COPE revised: proposing a 5-Factor model of coping strategies. Journal of Research in Personality, 37(3), 169-204.