Sosyal Hizmet Bölümü Öğrencilerinin Suriyelilere Yönelik Tutumu: Yedi Bölgede Yedi İl Örneklemi

Yıl 2021, Cilt: 32 Sayı: 4, 1283 - 1304, 31.10.2021

Meliha Funda Afyonoğlu Sema Buz

Öz

Bu araştırma sosyal hizmet öğrencilerinin Suriyelilere yönelik tutumlarını belirlemeyi amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’nin yedi coğrafi bölgesinde bulunan fakülte bazında, örgün lisans eğitimi veren ve aktif olarak eğitim-öğretime devam eden yedi devlet üniversitesindeki (Hacettepe, İstanbul Cerrahpaşa, Düzce, Manisa Celal Bayar, Burdur Mehmet Akif Ersoy, Bingöl ve Şırnak) sosyal hizmet bölümü üçüncü sınıf öğrencileri küme örnekleme yöntemiyle bölüme yerleşen öğrenci sayısına göre seçilmiştir. Veriler kişisel bilgi formu ve ‘Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Tutum Ölçeği’ ni içeren çevrimiçi anket yoluyla 2020 yılı Nisan-Temmuz ayları arasında toplanmıştır. Araştırma sonuçları; öğrencilerin sığınmacılara yönelik tutumlarında kararsız kaldıklarını, Suriyeliler hakkındaki olumsuz düşüncelere katılmadıklarını, Suriyelilere yönelik radikal ve ılımlı çözüm önerileri ile ilgili kararsız kaldıklarını, sığınmacıların haklarını savunan ifadelere katıldıklarını ve sığınmacılara herhangi bir yardımda bulunmadıklarını göstermektedir. Sonuçlar aynı zamanda öğrenim görülen üniversite, cinsiyet, sığınmacı bir tanıdığı olmak, yakın çevrenin tutumu, siyasi görüş, göçmenlere yönelik eğitsel aktivitelere katılım, üniversiteye yerleşmeden önce yaşanılan bölge ve ailenin yaşadığı yerin tutumları farklılaştırdığını göstermektedir. Araştırma sonuçları genel olarak toplumun özel olaraksa öğrencilerin sığınmacılara yönelik tutumlarında etkili olan sosyal ve ekonomik faktörler bağlamında değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarının göçmenlerle sosyal hizmet açısından ihtiva ettiklerine yönelik tartışma, göçmenlerle sosyal hizmet dersine ve sosyal hizmet eğitim müfredatına yönelik öneriler ise araştırmanın sonuç bölümünde sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Suriyeli sığınmacılar, sosyal hizmet öğrencileri, Suriyelilere yönelik tutum, göçmen ve mültecilerle sosyal hizmet, baskı ve ayrım karşıtı sosyal hizmet uygulaması

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

Veri toplama süreci boyunca bizlerden yardımlarını esirgemeyerek sosyal hizmetin bilimsel bilgi üretimine katkı sağlayan sayın Doç. Dr. Taner ARTAN, Doç. Dr. Umut YANARDAĞ, Doç. Dr. Buğra YILDIRIM, Dr. Ögr. Üyesi Eda BEYDİLİ GÜRBÜZ, Dr. Sami KALAYCI, Arş. Gör. Adem KILIÇ, Doç. Dr. Aslıhan AYKARA, Doç. Dr. Burcu HATİBOĞLU ve Dr. Gamze ERÜKÇÜ AKBAŞ hocalarımıza çok teşekkür ederiz.

The Attitude of Social Work Students towards Syrians: Sample of Seven Region in Seven Cities

Öz

This research aimed to investigate the attitudes of social work students towards the Syrians. For this aim, third-year social work students from seven universities (Hacettepe, İstanbul Cerrahpaşa, Düzce, Celal Bayar, Burdur Mehmet Akif Ersoy, Bingöl and Şırnak) in seven geographical regions of Turkey were selected according to following criteria: being a faculty and having an active formal education by using cluster sampling method. The data were collected through an online questionnaire. Research results show that students are indecisive in their attitudes towards Syrians, do not agree with negative thoughts about them, are hesitant about radical and moderate solutions, agree with statements defending the rights and did not provide any help in cash or in kind. Results also indicate that acquaintance to asylum-seekers, the attitude of their family and friends, political opinions, participation in educational activities, place lived before university and residence of their family differentiate the attitudes of students towards the Syrians. The results were evaluated in the context of social and economic factors that affect society in general and the students in particular. The implications of the results for social work with migrants, the suggestions for the social work education are presented in the conclusion part.

Anahtar Kelimeler

Syrian asylum seekers, social work students, attitudes towards Syrians, social work with migrants and refugees, anti-oppressive and anti-discriminatory social work practice

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Afyonoğlu, M. F. (2020a). Göç ve sosyal politika. Başer, D. (Ed.), Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet, içinde (s.303-322). Ankara: Nobel.
• Afyonoğlu, M. F. (2020b). Toplumsal cinsiyete duyarlı bir bakışla göç ve Türkiye’de yaşayan Suriyeliler. Çalış, N. ve Karataş, Z. (Ed.), Kavramsal ve Güncel Boyutlarıyla Sosyal Sorunlar, içinde (s. 61-85). İstanbul: Efe Akademi Yayınları.
• Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2021). Sosyal Yardım Programlarımız. Erişim adresi:https://www.ailevecalisma.gov.tr/sygm/programlarimiz/sosyal-yardim-programlarimiz/
• Akbaş, M. (2010). Muhacirun-ensar kardeşliğinin serüveni. İSTEM, 15, 61-77.
• Aktas, V., Tepe, Y. K. ve Persson, R. S. (2018). Investigating Turkish university students’ attitudes towards refugees in a time of Civil War in neighboring Syria. Current Psychology, 1-10. https://doi.org/10.1007/s12144-018-9971-y
• Aldemir, E. (2019). Bursa Uludağ Üniversitesi uluslararası ilişkiler bölümü öğrencilerinin Türkiye’de yaşayan Suriyeli sığınmacılarla ilgili tutumlarının incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 265-296.
• Alrababa’h, A., Dillon, A., Williamson, S., Hainmueller, J., Hangartner, D. ve Weinstein, J. (2021). Attitudes toward migrants in a highly impacted economy: Evidence from the Syrian refugee crisis in Jordan. Comparative Political Studies, 54(1), 33-76.
• Ankaralı, H., Pasin, Ö., Karacan, B., Tokar, M., Künüroğlu, M., Muhammed, Ç. A. ve Şahingöz, N. B. (2017). Üniversite öğrencilerinin Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılara bakış açısı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(3), 122-132.
• Aygüler, E., Buz, S. ve Güzel, B. (2020). Sosyal uyumun başarılmasının önündeki engeller: niteliksel bir çalışma. Journal of Economy Culture and Society, 62, 1-19.
• Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (UNHCR). (2020). UNHCR Türkiye İstatistikleri. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/unhcr-turkiye-istatistikleri#:~:text=4%20milyon,T%C3%BCrkiye%20genelinde%2081%20ilde%20ya%C5%9F%C4%B1yor
• Butkus, M., Maciulyte-Sniukiene, A., ve Matuzeviciute, K. (2016). Socio-Demographic Factors Influencing Attitude Towards Refugees: An Analysis Of Data From European Social Survey. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/312626192_SOCIO-DEMOGRAPHIC_FACTORS_INFLUENCING_ATTITUDE_TOWARDS_REFUGEES_AN_ANALYSIS_OF_DATA_FROM_EUROPEAN_SOCIAL_SURVEY
• Buz, S. ve Uslu-Ak, B. (2019). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli bireylerin mesleki eğitimi ve istihdamı: toplumla sosyal hizmet saha örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 41-54.
• Castles, S. ve M. J Miller (2008). Göçler Çağı, Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Coşkun, E. (2017). Sosyal hizmetin kapsamadıkları: kağıtsız göçmen kadınlar. İçinde, Şahin-Taşğın, N., Tekin, U. ve Ahi, Y. (Ed). Sosyal hizmetlerde güncel tartışmalar: sosyal hizmetleri yeniden düşünmek konferansları, (ss. 217–233). Ankara: Nika Yayınevi.
• Coşkun, E. ve Yılmaz, Ç. (2018). Sığınmacıların toplumsal uyum sorunları ve sosyal hizmetlere erişimi: Düzce uydu kent örneği. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 75, 269-305.
• Curry, P. (2000) ‘‘. . .she never let them in’’: Popular reactions to refugees arriving in Dublin. İçinde MacLachlan, M. ve O’Connell, M (Ed). Cultivating pluralism: Psychological, social and cultural perspectives on a changing Ireland. Dublin: Oak Tree Press. Çakkıcı, A., Yılmaz, S. ve Çakıcı, A. C. (2018). Türk esnafın Suriyeli mülteci esnaf hakkındaki tutumu: Mersin'de bir araştırma. PressAcademia Procedia, 7(1), 367-371.
• Dempster, H. ve Hargrave, K. (2017). Understanding Public Attitudes Towards Refugees and Migrants. Erişim adresi: https://www.refugee-economies.org/assets/downloads/Paper_Dempster_and_Hargrave.pdf
• Ekici, H. (2019). Türk toplumunda Suriyelilere yönelik algılanan tehditler ve çözüm önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 695-730.
• Erdoğan M. (2018). Suriyeliler Barometresi: Suriyeliler ile Uyumlu Yaşamın Çerçevesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. (2019). Suriyeliler Barometresi: Suriyelilerle Uyum İçerisinde Yaşamın Çerçevesi. Erişim adresi: https://www.unhcr.org/tr/wp-content/uploads/sites/14/2020/09/SB2019-TR-04092020.pdf
• Erdoğan, M. (2020). Açık Kapı Politikasından Açık Sınır Politikasına Türkiye’deki Suriyeliler. Erişim adresi: https://www.uikpanorama.com/blog/2020/03/09/acik-kapi-politikasindan-acik-sinir-politikasina-turkiyedeki-suriyeliler-murat-erdogan/
• Gözübüyük M., Kemik P. ve Sever, M. (2019). Suriyeli sığınmacıların yoğun yaşadığı bölgelerdeki yerel halkın suriyeli sığınmacılara ilişkin görüşleri: Altındağ örneği. Mukaddime, 10(2), 582-596.
• İNSAMER (2019). Türklerle Suriyeliler Arasındaki Gerilimin Nedenleri, Etkileri ve Çözümü. Erişim adresi: https://insamer.com/tr/turklerle-suriyeliler-arasindaki-gerilimin-nedenleri-etkileri-ve-cozumu_2187.html
• Kabaklı-Çimen, L. ve Ersoy-Quadır, S. E. (2018). Üniversite öğrencilerinin Suriyeli sığınmacılarla ilgili tutumlarının sivil katılımları bağlamında incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1251-1273.
• Kaya, Ö. S. (2019). Çokkültürlülük algısı ve diğerkâmlık suriyelilere yönelik tutumu etkiler mi? Öğretmen adayları gözünden bir çalışma. SDU International Journal of Educational Studies, 6(2), 86-100.
• Kaygısız, İ. (2017). Suriyeli Mültecilerin Türkiye İşgücü Piyasasına Etkileri. Erişim adresi: http://www.fes-tuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/2017/Du308nyadan%20%20Suriyeli%20Mu308ltecilerin%20Tu308rkiye%20I307s327gu308cu308%20Piyasasina%20Etkileri%20.pdf
• Kırlıoğlu, M. ve Gencer, T.E. (2020). Göçmen ve sığınmacılarla sosyal hizmet dersinin sosyal hizmet öğrencilerinin Suriyelilere yönelik algısına etkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(3), 1127-1152
• Kindap-Tepe, Y., Aktaş, V., Caner, M., Demirel, R., Kanat, C., Güre, K. ve Yeşildağ, E. (2019). Suriyeli mültecilere yönelik olumsuz tutumun belirleyicileri dindarlık, yurtseverlik, ayrımcılık ve hoşgörü olabilir mi?. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(2), 115-138.
• Landmann, H., Gaschler, R. ve Rohmann, A. (2019). What is threatening about refugees? Identifying different types of threat and their association with emotional responses and attitudes towards refugee migration. European Journal of Social Psychology, 49(7), 1401-1420.
• Lergetporer, P., Piopiunik, M. ve Simon, L. (2018). Do Natives' Beliefs About Refugees' Education Level Affect Attitudes Toward Refugees? Evidence from a Randomized Survey Experiments. Erişim adresi: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3129985
• Mayda, A. M. (2006). Who is against immigration? A cross-country investigation of individual attitudes toward immigrants. The review of Economics and Statistics, 88(3), 510-530.
• Murray, K. E. ve Marx, D. M. (2013). Attitudes toward unauthorized immigrants, authorized immigrants, and refugees. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 19(3), 332.
• Mülteci-Der (2020). Türkiye’deki Suriyeli Sayısı. Erişim adresi: https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/
• Özpınar, E., Çilingir, Y. S. ve Düşündere, A. T. (2016). Türkiye’deki Suriyeliler: İşsizlik ve Sosyal Uyum. Erişim adresi: https://www.tepav.org.tr/tr/haberler/s/4044
• Pettigrew, T. F., Tropp, L. R., Wagner, U. ve Christ, O. (2011). Recent advances in intergroup contact theory. International Journal of Intercultural Relations, 35(3), 271-280.
• Popescu, M. ve Libal, K. (2018). Social work with migrants and refugees: Challenges, best practices, and future directions. Advances in Social Work, 18(3), i-x.
• Şahin, M. C. ve Aydemir, S. (2018). Zorunlu-kitlesel göç olgusuna sosyolojik bir yaklaşım: Türkiye’deki Suriyeli sığınmacılar örneği. Dini Araştırmalar, 21(53), 121-148.
• Şen, G ve Keskin, H. Ş (2019). Türkiye’deki kamu yönetimi öğrencilerinin Suriyeli sığınmacılara ilişkin tutumları. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(2), 1958-1974.
• Topkaya, Y. ve Akdağ, H. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının Suriyeli sığınmacılar hakkındaki görüşleri: Kilis 7 Aralık Üniversitesi örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 767-786.
• Uluslararası Göç Örgütü (2009). Göç Terimleri Sözlüğü. Erişim adresi: https://publications.iom.int/system/files/pdf/iml31_turkish_2ndedition.pdf
• Unutulmaz, K.O (2012). Gündemdeki kavram “göçmen entegrasyonu”:- Avrupa’daki gelişimi ve Britanya örneği. İçinde Ihlamur-Öner S.G. ve Öner, N.A.Ş. (Ed). Küreselleşme çağında göç: kavramlar, tartışmalar (ss. 135-161). Ankara: İletişim Yayınevi.
• Wike, R., Stokes, B. ve Simmons, K. (2016). Europeans fear wave of refugees will mean more terrorism,fewerjobs. Erişim adresi: https://www.pewresearch.org/global/2016/07/11/europeans-fear-wave-of-refugees-will-mean-more-terrorism-fewer-jobs/
• Yaylacı, F. G. (2019). Kuramsal ve Uygulama Boyutları ile Türkiye’de Sığınmacı, Mülteci ve Göçmenlerle Sosyal Hizmetler. Londra: Transnational Press.
• Yüksek Öğretim Kurumu (2020). Lisans Tercih Sihirbazı. Erişim adresi: https://yokatlas.yok.gov.tr/tercih-sihirbazi-t4-tablo.php?p=ea