A Research on the Treatment Processes and Post-discharge Requirements of Substance Addicted Individuals: Ankara AMATEM Case

Yıl 2022, Cilt: 33 Sayı: 2, 437 - 462, 30.04.2022

Semra Gündüz Türkeş Sema Buz

https://doi.org/10.33417/tsh.956642

Öz

This study was done to demonstrate the experiences of individuals during their treatment process and their post-discharge needs. This study utilises a descriptive general survey model. 76 individuals who are diagnosed with alcohol and substance abuse who are being treated in the Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM clinic is the sample space of this study. The majority subjects of the research are, young single male adults who are heroin addicts. The average age of drug addicts are lower than that of the alcohol addicts. More than half of the participants are out of work (56,6%), on the other hand 1/5th of them have irregular jobs and most of them live with their family. Participants’ evaluation of treatment clinics facilities and activities and about the treatment staff is positive. The most negative feedback is about the security guards. The number of subjects find the treatment methods either inadequate or improvable is high (61,8%). Availibility of a regular job, medical care, personal counselling and family counselling are the most needed services. They think that the number of treatment clinics are low, the duration of the treatment is short and the treatment methods are inadequate. The number of treatment options should be widened utilizing the good international treatment practices and rehabilitation and social reintegration services at post-discharge phase should be improved.

Anahtar Kelimeler

Alcohol/Substance addiction, treatment, rehabilitation, social reintegration, social work

Alkol/Madde Kullanım Bozukluğu Olan Bireylerin Tedavi Süreci ve Taburculuk Sonrası Gereksinimleri Üzerine Bir Araştırma: Ankara AMATEM Örneği

Öz

Bu çalışma Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezinde (AMATEM) tedavi gören bireylerin tedavi sürecindeki deneyimlerini ve taburculuk sonrası gereksinimlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışma tarama türünde betimsel bir araştırmadır. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi AMATEM kliniğinde tedavi gören 76 alkol ya da madde kullanım bozukluğu tanısı konulmuş birey çalışmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanların ağırlıklı olarak genç yetişkinlik döneminde, erkek, bekar ve eroin kullanımı olan bireylerden oluştuğu, alkol dışı psikoaktif madde kullananların yaş ortalamasının alkol kullananlara göre oldukça düşük olduğu, katılımcıların yaklaşık yarısının (%56,6) işsiz olduğu, 1/5’inin düzensiz çalıştığı ve ailesi ile yaşayanların çoğunlukta olduğu saptanmıştır. Katılımcıların tedavi ortamı olanakları ve tedavi ekibi hakkındaki değerlendirmeleri olumlu yöndedir. Katılımcıların en fazla güvenlik görevlileri ile ilgili sorun yaşadıkları tespit edilmiştir. Tedavi yöntemlerini yetersiz ve geliştirilebilir olarak görenlerin oranı yüksektir (%61,8). Düzenli iş olanağı, tıbbi tedavi, bireysel danışmanlık ve aile görüşmeleri taburculuk sonrası en fazla ihtiyaç duyulan hizmetlerdir. Katılımcılara göre Türkiye’deki tedavi merkezlerinin sayı ve kapasitesi az, tedavi süresi kısa ve tedavi yöntemleri yetersizdir. Uluslararası iyi uygulama örnekleri çerçevesinde tedavi seçenekleri artırılmalı, taburculuk sonrası sunulan rehabilitasyon ve toplumla yeniden bütünleşme hizmetleri güçlendirilmelidir

Anahtar Kelimeler

Alkol/madde bağımlılığı, tedavi, rehabilitasyon, toplumla bütünleşme, sosyal hizmet

Kaynakça

• Aktan Mutlu, E., & Öztürk Sarıkaya, Ö. (2019). Bir AMATEM kliniğinde tedavi gören hastaların sosyodemografik verilerinin incelenmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 22, 276-285.
• Akvardar, Y., Bulut, S., & Ergün, S. (2019). Toplum temelli tedavi. M. Öztürk, K. Ögel, C. Evren, & R. Bilici (Eds.) içinde, Bağımlılık Tanı, Tedavi, Önleme (ss. 419-433). İstanbul: Yeşilay Yayınları.
• Bulut, M., Savaş, H., Cansel, N., Selek, S., Kap, Ö., Yumru, M., & Vırıt, O. (2006). Gaziantep Üniversitesi alkol ve madde kullanım bozuklukları birimine başvuran hastaların sosyodemografik özellikleri. Bağımlılık Dergisi, 7(2), 65-70.
• Çöpür, M., Eryılmaz, A., & Çakmak, D. (2014). Alkol, madde kullanımı ve yasal sorunlar. Okmeydanı Tıp Dergisi, 30(Ek sayı 2), 84-88.
• Danışmaz Sevin, M., & Erbay, E. (2019). AMATEM’de ikinci kez tedavi gören madde bağımlılarının madde kullanımına ilişkin yaşam deneyimleri. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, 691-716.
• Dilbaz, N. (2012). Madde bağımlılığında korunma ve tedavi ilkeleri. İçinde Madde Bağımlılığı Tanı ve Tedavi Kılavuzu El Kitabı. (s. 47-51). Ankara : T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• Doğan, Y. (2001). Madde kullanımı ve bağımlılığı. Aile ve Toplum, 1(4), 79-86.
• Erbay, E., & Sevinç, Ç. (2008, Nisan). Madde bağımlılarının tedavi sonrası sosyal yaşama uyumları ve sosyal hizmet uygulamaları. Bağımlılık Dergisi, 9(1).
• Evren , C., & Ögel, K. (2003). Alkol/madde bağımlılarında dissosiyatif belirtiler ve çocukluk çağı travması, depresyon, anksiyete ve alkol/madde kullanımı ile ilişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 4, 30-37.
• Evren, C., & Çakmak, D. (2001). Alkol ve madde kullananların özellikleri: 2000 yılına ait AMATEM'e yatan hasta verilerinin incelenmesi. Düşünen Adam, 14(3), 142-149.
• Gündüz Türkeş, S. (2020). Ankara AMATEM kliniğinde tedavi gören bireylerin tedavi sürecindeki deneyimleri ve taburculuk sonrası gereksinimleri. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kalyoncu, A., Pektaş, Ö., Mırsal, H., Şatır , T., Pektaş, A., Mırsal, N., . . . Beyazyürek, M. (1999). Alkol bağımlılığında tedaviye başvuru sürecinde alkol kullanım özellikleri ve klinik özellikleri arasındaki ilişkilerin araştırılması. 35. Ulusal Psikiyatri Kongresi, Tam Metin Kitabı, (s. 39-44). Trabzon.
• Mutlu, E. (2013). Madde bağımlılığında ailenin rolü. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 2(1), 13-17.
• National Institute on Drug Abuse (NIDA). (2012). Principles of drug addiction treatment: A research-based guide. Third Edition. 4 25, 2021 tarihinde https://www.drugabuse.gov/sites/default/files/podat_1.pdf adresinden alındı
• Neuman, W. (2017). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar. Ankara: Yayın Odası.
• Ögel , K. (tarih yok). Psikososyal tedaviler. 4 25, 2021 tarihinde http://www.ogelk.net/dosyadepo/psikososyal.pdf adresinden alındı
• Ögel, K. (1999). Madde kullanıcılarının özellikleri: Türkiye’de çok merkezli bir çalışma (İkinci aşama). (4). 4 25, 2021 tarihinde http://www.ogelk.net/makale/asama2_rapor_3p.pdf adresinden alındı
• Ögel, K. (2002). Madde Bağımlılarına Yaklaşım ve Tedavi. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K. (2005). Madde kullanım bozuklukları epidemiyolojisi. Turkiye Klinikleri, 1(47), 61-64.
• Ögel, K. (2017). Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı. İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Özden, S. (1992). Uyuşturucu Madde Bağımlılığı: Teşhis-Tedavi-Tedbir. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Öztürk, Y., Kırlıoğlu , M., & Kıraç, R. (2015). Alkol ve madde bağımlılığında risk faktörleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 18(2), 97-118.
• Patton, M. (2016). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Pivorienė, J. (2007). Case management in social work. Socialinis Darbas, 6(1), 68-75.
• Polat, G. (2012). Madde bağımlısı ergenlerin tedavi sonrası toplumla yeniden bütünleşme deneyimleri ve sosyal sermaye yaklaşımı temelinde sosyal hizmet müdahalesi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Polat, G. (2014). Madde bağımlılığı tedavisinde sosyal hizmet mesleği. Okmeydanı Tıp Dergisi, 30(Ek sayı 2), 143-148.
• Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMSHA). (2020). Treatment episode data set (TEDS) 2018. 4 25, 2021 tarihinde https://www.samhsa.gov/data/sites/default/files/reports/rpt31097/2018_TEDS/2018-TEDS-R.pdf adresinden alındı
• The National Association of Social Workers (NASW). (2005). NASW standards for social work practice with clients with substance use disorder. National Association of Social Worker.
• The National Association of Social Workers (NASW). (2013). NASW standards for social work practice with clients with substance use disorder. National Association of Social Workers.
• Treatment Improvement Protocol Series (TIP). (2012). Comprehensive case management for substance abuse treatment. Substance Abuse and Mental Health Services Administration (SAMHSA).
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). (2018). Türkiye Uyuşturucu Raporu. Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı.
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). (2020). Türkiye Uyuşturucu Raporu. Ankara: T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı.
• Uluğ, B. D. (2019). Bağımlılık tedavisine genel bir bakış. M. Öztürk, K. Ögel, C. Evren, & R. Bilici (Eds) içinde, Bağımlılık Tanı, Tedavi, Önleme (ss. 343-349). İstanbul: Yeşilay Yayınları.
• United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC). (2020). World drug report. 4 25, 2021 tarihinde https://wdr.unodc.org/wdr2020/index.html adresinden alındı
• Uzbay, T. (2009). Madde bağımlılığının tarihçesi, tanımı, genel bilgiler ve bağımlılık yapan maddeler. Meslek İçi Sürekli Eğitim Dergisi, 21(22), 5-14.
• Uzbay, T., & Yüksel N, N. (2003). Madde kötüye kullanımı ve bağımlılığı. N. Yüksel (Ed.) içinde, Psikofarmokoloji (ss. 485-520). Ankara: Çizgi Tıp Yayınevi.
• Wilbourne , P., & Miller, W. (2003). Treatment of alcoholism: Older and wiser? T. McGovern, & W. White (Eds.) içinde, Alcohol Problems in the United States: Twenty Years of Treatment Perspective (ss. 41–59). New York: Haworth Press.
• World Health Organization (WHO). (2018). Management of substance abuse: Lexicon of alcohol and drug terms published by the World Health Organization.