Mevsimlik Tarım İşçiliğinin Görülmeyen ve Duyulmayan Kesimi: Yaşlı İşçiler

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 2, 427 - 451, 30.04.2023

Gizem Özkan , Türken Çağlar

https://doi.org/10.33417/tsh.1195328

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmanın amacı mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin yaşam ve çalışma deneyimlerini anlamak, yaşadıkları sorunlara dikkat çekmek ve sosyal hizmet gereksinimlerini değerlendirmektir. Nitel bir araştırma olan bu çalışmada fenomenolojik desen kullanılmıştır. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu” ve “Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplanmıştır. Araştırma öznelerine kartopu örnekleme ile ulaşılmıştır. Bu kapsamda Sivas iline mevsimlik tarım işinde çalışmak amacıyla gelen 60 yaş ve üzeri 11 kadın 19 erkek toplam 30 bireyle görüşme yapılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin sağlık, bakım ve barınma, çalışma koşulları, ekonomik, sosyal güvenlik, beslenme, ulaşım, sosyal dışlanma, sosyal hizmetler ve politika konularında pek çok sorun deneyimledikleri sonucuna ulaşılmıştır. Bunda mevsimlik tarım işçilerinin yaşadıkları sorunları gidermeye ve bu bağlamda gereksinimlerini karşılamaya yönelik sosyal politika, hizmet ve uygulamaların yetersiz olmasının etkisinin büyük olduğu düşünülmektedir. Mevsimlik tarım işçisi yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını gidermek ve yaşam koşullarını iyileştirmek için hak temelli, sistematik, bütüncül, kapsayıcı, yaşlı merkezli ve yaşlıların yüksek yararını önceleyen politikaların üretilmesi, hizmetlerin sunulması ve müdahalelerin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mevsimlik tarım işçileri, sosyal hizmet, sosyal politika, yaşlı bireyler

Invisible and Unheard of Seasonal Agricultural Work: Elderly Workers

Öz

The aim of this research is to understand the life and work experiences of seasonal agricultural workers, to draw attention to the problems they experienced and to evaluate their social service needs. The phenomenological design was used in the research conducted with the qualitative research method. The data were collected with the "Personal Information Form" and "Semi-Structured Interview Form" prepared by the researchers. Research subjects were reached by snowball sampling. In this context, a total of 30 individuals, 11 women and 19 men, aged 60 and over, who came to Sivas province to work in seasonal agriculture, were interviewed. The data obtained from the interviews were analyzed with the descriptive analysis approach. It has been concluded that elderly seasonal agricultural workers experience many problems in the fields of health, care and accommodation, working conditions, economic, social security, nutrition, transportation, education, social exclusion, social services and policy. It is thought that the inadequacy of social policies, services and practices aimed at eliminating the problems experienced by seasonal agricultural workers and meeting their needs in this context has a great impact on this situation. In order to meet the needs of elderly seasonal agricultural workers and improve their living conditions, it is necessary to produce rights-based, systematic, holistic, inclusive, elderly-centered policies that prioritize the best interests of the elderly, to provide services and to carry out interventions.

Anahtar Kelimeler

Seasonal agricultural workers, social work, social policy, elderly individuals

Kaynakça

• Aslan, K. (2020). Kayısı tarımında mevsimlik tarım işçiliği ve insana yakışır iş olanakları açısından durum analizi: Malatya ili araştırması (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=_F5QEpayDXGqGZlp9XiFtI1 r3BUGPuxBhvugjfiHxavUwTxWxpv0AGQNy_f2dLD4
• Altın, C. (2014). Mevsimlik göç ve yoksulluk: Ankara-Polatlı mevsimlik tarım işçileri örneği (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/ulusaltezmerkezi/tezgoster?key=gylhmoupescvnhrcjqskxjfıkhbwnlhu_gqowmn6swı1jxd_idtid08qjuhrjev
• Ata, R. (2020). Gezici mevsimlik tarım işçileri ve sosyal hizmet ihtiyacı: Adıyaman il örneği (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=4J_FzTwlrMCH4qBROpXPH ytgs9mUyvuR3CCeG02VeRIP6X_FtZqij3ZV7EDcjPKl
• Atış, M. (2019). Mevsimlik işçilerde sosyal dışlanmışlık: Adıyaman ili örneği (Doktora Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=npGs9H39x7G6401x51yqpCG ip WGgIsuTohnJqQPeaMNvVmBkWXLeDz3vCWnloxiA
• Baş, B. (2019). Türkiye'de tarımsal dönüşüm ve mevsimlik tarım işçiliği: Adana örneği (Tezli Yüksek Lisans). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=npGs9H39x7G6401x51yqpCD nAQm8uqT_S38TcjETSXJSh6jY8tDdOeOeCI11PI78
• Böke, K. (Ed.). (2011). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Çakmak, G. (2018). Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam ve çalışma koşullarının sosyal dışlanma bağlamında bir araştırması: Çanakkale ili örneği (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=MzP7PYssFqdb3WIjlroAkYN 6MQ2gYutw_oIUauv6ya_UYXt01Nc4_i-UndmeYjJr
• Dinh, H., Strazdins, L. ve Welsh, J. (2017). Hour-glass ceilings: Work-hour thresholds, gendered health inequities, Social Science & Medicine, 176, 42-51. Doi: 10.1016/j.socscimed.2017.01.024
• Direk, A. D. (2019). Huzurevinde kalan ve aile ortamında yaşayan yaşlıların yaşam doyumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=vjszP7PzV0HebcjFEvDfwLS QsaGOStR1k_Z2rK2hmwQEUZue14aM1tdOLlF0dhqj
• Erbörü, N. (2014). Ankara ili Polatlı ilçesi Sarıoba köyündeki mevsimlik tarım işçilerinde iş kazası sıklığı ve ilişkili etmenler (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=WBc656i315e2eV6- EZV1ouZCPrLasX2VG8FKa9gxTaZPWbSJyi4d9oCXmNd8Sb-f
• Ersanlı, K. ve Kalkan, M. (2008). Psikolojik, sosyal ve bedensel açıdan yaşlılık. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Fereli, S., Aktaç, Ş. ve Güneş, F. E. (2016). Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma koşulları, beslenme durumları ve görülen sorunlar. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3), 36-47. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gsbdergi/issue/30888/334325
• Geçgin, E. (2009). Ankara-Polatlı örneğinde sosyal dışlanma açısından mevsimlik tarım işçileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (1), 3-35. Erişim Adresi: http://sobild.ankara.edu.tr/index.php/sobild/article/view/711/100
• Görücü, İ. ve Akbıyık, N. (2010). Türkiye'de mevsimlik tarım işçiliği: Sorunları ve çözüm önerileri. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 3 (5), 189-219. Erişim adresi: https://books.google.com/books?hl=tr&lr=&id=dh4eeaaaqbaj&oi=fnd&pg=pa189&dq= %c3%87alg%c3%bcner+ve+aks%c3%b6z&ots=h99v7dwlxn&sig=nms9kpooqglwjta6u n73hovtr0w
• İnal, S. (2021). Görünmeyeni görünür kılmak: Mersin'in Tarsus ilçesinde çadırda yaşayan mevsimlik tarım işçisi hanelerin yaşam stratejileri ve toplumsal cinsiyet algıları (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=9MiDp3x86xrwjpi5-14wW4ShcCP-t52MNRPpx2lT0AwhsHWh4HiyElg1qP-ZPqA
• İpekçioğlu, Ş., Büyükhatipoğlu, Ş., Monis, T., Özel, R. ve Bayraktar, M. (2012). Mevsimlik tarım işçilerinin ekonomik-sosyal sorunları ve çözüm önerileri. 10. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 138-144.
• İşgücü İstatistikleri, 2021. (2021d, Ağustos). Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni, 37491. Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-Agustos-2021-37490
• Kalkınma Atölyesi. (2014). Fındık hasadının oyuncuları: Batı Karadeniz illerinde fındık hasadında yer alan mevsimlik gezici tarım işçileri, çocuklar, tarım aracıları ve bahçe sahipleri temel araştırması. Erişim Adresi: http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/Raporlar/TURKCE/09/FINDIK%20HASA DININ%20OYUNCULARI.pdf
• Kara, N. (2021). Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma koşulları ve sorunları üzerine bir araştırma; Sakarya ili Karasu ilçesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=8tbPippmWV_bIrrn9YEAqpc4rqRyC1u6_EDyXpYUp6RKbtCUgXjuN-tw2k0WjJ
• Karataş, K. (2003). Yoksullukla mücadelede bir sosyal politika aracı olarak sosyal yardımlar. Türkiye İnsan Hakları Hareketi Konferansı 2002 Bildirileri, Ankara: İHD/TİHV. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/349829617_YOKSULLUKLA_MUCADELE DE_BIR_SOSYAL_POLITIKA_ARACI_OLARAK_SOSYAL_YARDIMLAR
• Kaya, M. ve Özgülnar, N. (2015). Mevsimlik (gezici/geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Turkish Journal Of Public Health, 13(2), 115-126.
• Keskin, T. (2020). Ankara ili Polatlı ilçesi mevsimlik tarım işçilerinin çalışma koşullarının iş sağlığı ve güvenliği yönünden incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=wf-FPgY5qjHEzEoOgvMs78W4NC_EqoVDwhge_1B6YmvaMDckrXpbmFcfArcBiIs
• Krysik, J. L. ve Finn, J. (2015). Etkili uygulama için sosyal hizmet araştırması. Çev. Ed. (E. Erbay). Ankara: Nika Yayınevi.
• Kutlu, S. (2011). Erişkin göçebe mevsimlik tarım işçilerinin yaşama kalitesi düzeyi ve etkileyen faktörler (Yüksek Lisans Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/ulusaltezmerkezi/tezgoster?key=zqı_zoqb18gc2rt9c2jglavgqir4aggvxlspz5ıddaz0k8vmke-xyo-vvtftvmy
• MİGA. (2012). Tarımda mevsimlik işçi göçü Türkiye durum özeti. Erişim Adresi: http://www.festuerkei.org/media/pdf/D%C3%BCnyadan/d%C3%BCnyadan_12%20(1).pdf
• Okyay, R. A. (2014). Adana ili tarım çalışanlarının sağlık sorunlarının ve sağlık hizmetinden yararlanma durumlarının saptanması ile sağlık sunum model(ler)inin önerilmesi araştırması (Tıpta Uzmanlık Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=sY7m19PfcL6F1NUwcr80C63UPBtmP-WXPwFtkymUi4bLJQxxG3ejfwaGn2Hobeo
• Özgür, Ö. ve Sabbağ, Ç. (2014). Kırsal alanda yaşlılık Adıyaman Samsat örneği. Ankara: Adıyaman Üniversitesi ve SABEV.
• Sert, Ö. ve Nazlıoğlu, A. (2016). Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Genel Yayını. Erişim Adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/medias/4604/rehber27.pdf
• Sevinç, M. R. (2015). Adana ilinde mevsimlik tarım işçiliğinin sosyo-ekonomik yapısı ve geleceği (Doktora Tezi). Erişim Adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=WBc656i315e2eV6- EZV1ouCQumJ5MyIzqIHknUwVUGh8U1d3zC-RkfCeiiJT-T4q
• WHO ve ILO (2021). WHO/ILO Joint Estimates of the Work-related Burden of Disease and Injury, 2000–2016. Erişim Adresi: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/--- ed_dialogue/---lab_admin/documents/publication/wcms_819788.pdf
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Zastrow, C. ve Kirst-Ashman, K. (2015). İnsan davranışı ve sosyal çevre II. Ankara: Nika Yayınevi.