The Relationship Between Attachment, Responsibility and Anxiety Levels of Adolescents Living in the Intitutional Care and with Their Family

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 3, 659 - 673, 28.07.2023

Ruveyda Taşkaya Arzu Özyürek

https://doi.org/10.33417/tsh.1266417

Öz

The family institution is the primary environment and provides the most important support for human development. Stay in institutional care without family support can affect the individual at different levels. In this study, it was aimed to determine the attachment styles, sense of responsibility and behaviors and anxiety, the relationship between attachment, responsibility and anxiety of adolescents according to staying with their family or institutional care. The sample of the study consisted of 380 adolescents. In the collection of the data, Three-Dimensional Attachment Styles Scale, Sense of Responsibility and Behavior Scale and Anxiety Scale for Children-R (2) were used. Non-parametric tests were used in the analysis of the data. As a result, it was determined that adolescents who stayed in institutional care had low attachment, sense of responsibility and behaviors and high anxiety levels compared to adolescents staying in family care. In general, it has been found that as secure attachment increases in adolescents, feelings and behaviors of responsibility increase, and feelings and behaviors of responsibility decrease as anxious-unstable attachment and avoidant attachment increase.

Anahtar Kelimeler

Institution care, Adolescent, Attachment, Responsibilty, Anxiety

Kurum Bakımında ve Ailesiyle Yaşayan Ergenlerin Bağlanma, Sorumluluk ve Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki

Öz

Bireyin gelişiminde, birincil çevresini oluşturan ve en önemli desteği sağlayan aile kurumudur. Aile desteğinden yoksun olarak kurum bakımında kalmak, bireyi farklı düzeylerde etkileyebilir. Bu çalışmada, kurum bakımında ve ailesiyle birlikte yaşayan ergenlerin bağlanma stili, sorumluluk duygu ve davranışları ile kaygı durumlarının belirlenmesi; bağlanma, sorumluluk ve kaygıları arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini 380 ergen oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında Üç Boyutlu Bağlanma Stilleri Ölçeği, Sorumluluk Duygusu ve Davranışı Ölçeği ile Çocuklar İçin Kaygı Ölçeği-R (2) kullanılmıştır. Verilerin analizinde parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Sonuç olarak, kurum bakımında kalan ergenlerin aile yanında kalan ergenlere göre bağlanma, sorumluluk duygu ve davranışlarının düşük olduğu, kaygı düzeylerinin ise yüksek olduğu belirlenmiştir. Genel olarak ergenlerde güvenli bağlanma arttıkça sorumluluk duygu ve davranışının arttığı, kaygılı-kararsız bağlanma ve kaçınan bağlanma arttıkça sorumluluk duygu ve davranışının azaldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurum bakımı, Ergenlik, Sorumluluk, Kaygı, Bağlanma

Kaynakça

• Alisinanoğlu, F. ve Ulutaş, İ. (2000). Çocuklarda kaygı ve bunu etkileyen etmenler, Milli Eğitim Dergisi, 145, 13.
• Atak, H. (2011). Kimlik gelişimi ve kimlik biçimlenmesi: Kuramsal bir değerlendirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3 (1), 163-213.
• Atlı Aslan, G. ve Sarıtaş Atalar, D. (2020). Kurum bakımındaki ergenlerin olumlu sosyal ve problemli davranışları ile ilişkili faktörlerin karşılaştırmalı örneklemle incelenmesi. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 7(2), 167-188.
• Bayoğlu, A.S. ve Purutçuoğlu, E. (2010). Yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin gelecek beklentileri ve sosyal destek algıları. Kriz Dergisi, 18 (1), 27-39.
• Bilgiç, N. (2014). Sorumluluk değerinin proje tabanlı öğrenmeyle öğretiminin öğrenci tutumlarına etkisi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (32), 520-532.
• Bowlby, J. (1998). Güvenli Bir Dayanak, Ebeveyn-Çocuk Bağlanması ve Sağlıklı İnsan Gelişimi. Çeviren: Güneri, S., İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü.
• Çetin, H. (2008). Korunmaya muhtaç çocukların bakımı nasıl olmalıdır? Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 9,141-156.
• Çölümlü, M. (2014). Çocuklar İçin Kaygı Ölçeği-R (2)’nin Türkçe Versiyonunun Psikometrik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Delgado, E., Serna, C., Martínez, I. ve Cruise, E. (2022). Parental attachment and peer relationships in adolescence: a systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19, 1064. https://doi.org/10.3390/ ijerph19031064.
• Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. İstanbul üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi, 63, 19-21.
• Erzen, E. (2016). Üç boyutlu bağlanma stilleri ölçeği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 17 (3), 1-21.
• Gürat, C. (2016). Ergenlerde Sorumluluk İnancı ve Sürekli Kaygı İlişkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karakuş, C., Kartal, A. ve Çağlayan, K. (2016). İlkokul öğrencilerine göre sorumluluk. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 49 (1), 1-19.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel İrade Algı Çerçevesi ile Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karataş, Z. (2017). Bağlanma kuramı açısından kurum bakımının çocuklar üzerindeki etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 867-875.
• Kayapınar, E. (2006). Ortaöğretim Kurumları Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (OKS)’na Hazırlanan İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi (Afyonkarahisar İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kent, S. (2007). 14-18 Yaş Arası Çocuklarda Kişilik Gelişiminin Değerlendirilmesi ve Ruhsal Belirtilerin Saptanması. Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kesebir, S., Kavzoğlu, S. ve Üstündağ, M. (2011). Bağlanma ve psikopatolojisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
• Koç, M. (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 231-256.
• Lang, C. (2009). Bağlanma, Doğum Öncesi ve Sonrası Dönemde Bağlanmanın Güçlendirilmesi. 1. Baskı, Editör: Beyazova, U., Üzel, N., Özbalcı, S., Ankara: Özyurt.
• Memişoğlu, A. (2015). Predicting Problem and Prosocial Behaviours in Different Care Types: Moderating Role of Temperament. Yüksek lisans tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Morsünbül, Ü. ve Çok, F. (2011). Bağlanma ve ilişkili değişkenler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3), 553-570.
• Özdal, F. ve Aral, N. (2006). Baba yoksunu olan ve anne-babası ile yaşayan çocukların kaygı düzeylerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 255-267.
• Özen, Y. (2013). Sorumluluk duygusu ve davranışı ölçeğinin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliliği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 7, 343-357.
• Özen, Y. (2016). Çocuklarda Sorumluluk Eğitimi. Ankara: Yason.
• Öztürk, A. (2008). Manisa Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğretmenlik Programı Öğrencilerinin Durumluk ve Sürekli Kaygı Düzeyleri ile Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
• Özyürek, A. ve Demiray, K. (2010). Yurtta ve ailesi yanında kalan ortaöğretim öğrencilerinin kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2), 247-256.
• Pan, Y., Zhang, Q., Liu, G., Bingbing, L. ve Chuanxing, L. (2022). Parents’ attachment styles and adolescents’ regulatory emotional self-efficacy: The mediating role of adolescents’ attachment to parents in China. Applied Research Quality Life, 17, 2637-2656.
• Parlaz, E. ve Karademirci, E. (1999). Ergenlik dönemi: fiziksel büyüme, psikolojik ve sosyal gelişim süreci. The Journal of Turkish Physician. 3 (2), 10-16.
• Sezer, A. ve Çoban, O. (2016). Ortaokul öğrencilerinin sorumluluk değeri algıları. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (1): 22-39.
• Sümer, N. ve Şendağ, M. A. (2009). Orta çocukluk döneminde ebeveynlere bağlanma, benlik algısı ve kaygı. Turk Psikoloji Dergisi, 24 (63), 86-101.
• Şahin, Ş. ve Özçelik, Ç. (2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5 (1), 42-49.
• Tagay, Ö., Önen, Ü. Ö. ve Canpolat, İ. (2018). Ergenlerin sosyal kaygı düzeyleri ile güvengenlik ve özsaygıları arasındaki ilişki. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20 (2), 261-269.
• Terzi, Ş. ve Çankaya, Z. C. (2009). Bağlanma stillerinin öznel iyi olmayı ve stresle başa çıkma tutumlarını yordama gücü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (31), 1-11.
• Toraman, Ç., Sarıgedik, E., Çavdar, Toraman, M. ve Noyan, C.O. (2023). Kurum bakımında kalan ergenlerin, psikolojik dayanıklılık, öz yeterlilik ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin değerlendirilmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 34(1), 169-184. DOI: 10.33417/tsh.1062003.
• Trout, A. L., Hagaman, J.L., Chmelka, M.B., Gehringer R., Epstein M.H. ve Reid R. (2008). The academic, behavioral, and mental health status of children and youth at entry to residential care. Residential Treatment for Children & Youth, 25 (4), 359-374.
• Uğur, S.B. ve Kaya-Kılıç, A. (2022). Kurum bakımında yetişmiş kişilerin kurum bakımı ve sonrası süreçte yaşadıkları sorunların belirlenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 33(1), 69- 68. DOI: 10.33417/tsh.877684.
• Wei, X. (2020). The development characteristics of adolescents’ responsibility and educational countermeasures. Advances in Social Sciences, Education and Humanities Research, 468, 272-276.
• Yazıcı Çelebi, G. ve Çelebi, B. (2020). Ergenlerin bağlanma stilleri ile internet bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 37-48.
• Yüksel, Z. ve Öncü, B. (2016). Geçmişte kurum bakımında kalmış bireylerin kurum bakımı deneyimlerine ilişkin özellikleri ve bağlanma biçimlerinin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27(2), 63-77.