Hangisi Daha Zorlayıcı HIV ile Yaşamak Mı Yoksa İnsan Hakları İhlalleri Mi HIV ile Yaşayan Kişilerin Maruz Bırakıldıkları İnsan Hakları İhlallerine Sosyal Hizmet Perspektifiyle Bir Bakış

Yıl 2024, Cilt: 35 Sayı: 4, 605 - 630, 30.10.2024

Avşin Akbaş , Sema Buz

https://doi.org/10.33417/tsh.1430814

Öz

HIV, ürettiği damgalama, ayrımcılık ve insan hakları ihlalleriyle sadece viral bir enfeksiyon olmadığını aynı zamanda biyopsikososyal bir sağlık problemi olduğunu, ortaya çıktığı günden bu yana yaklaşık 40 yıl içerisinde bizlere göstermiştir. HIV ile yaşayan kişiler bir yandan tıbbi tedaviyle uğraşırken diğer yandan HIV tanısının neden olduğu hak ihlalleri, ayrımcılık ve damgalanma ile mücadele etmek durumunda kalmaktadırlar ve bu nedenle daha zorlu bir süreci deneyimlemektedirler. Çalışma, Türkiye’de yayınlanmış olan HIV/AIDS alanına ilişkin hak ihlalleri raporları üzerinden sosyal hizmet perspektifi ile bir değerlendirme yapmak ve hak ihlallerine karşı çözüm yolları geliştirebilmek amaçlanmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi metodu kullanılarak Türkiye’de HIV ile yaşayan kişiler tarafından kurulan ilk dernek olan Pozitif Yaşam Derneği’nin yayınlamış olduğu on dokuz rapor bu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Raporlardan hak ihlallerinin sırasıyla en çok sağlık kuruluşları, işyerleri, kamu kurum ve kuruluşları, aile/sosyal çevre ve medyada gerçekleştiği ve çoklu hak ihlallerinin yaşandığı ve raporların yayınlandığı tarihlerden günümüze gelindikçe hak ihlallerine karşı daha fazla aksiyon alındığı tespit edilmiştir. Bu çalışma sosyal eşitsizlik ve adaletsizlikle mücadele eden sosyal hizmet uzmanlarının HIV enfeksiyonunun ürettiği hak ihlallerine karşı mikro, mezzo ve makro boyutlarda uygulamalar gerçekleştirmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

HIV, Damgalama, Ayrımcılık, İnsan Hakları İhlali, Sosyal Hizmet

Etik Beyan

Bu araştırma nitel araştırma metodunun doküman analiziyle gerçekleştirilmiştir. Pozitif Yaşam Derneği tarafından hazırlanan bu raporlar https://www.pozitifyasam.org/hak-ihlalleri-raporlari/ adresinden kamuoyuyla paylaşılmaktadır. Bu kapsamda çalışmada etik kurul izni alınmamıştır. Bununla beraber raporların kullanımı için Pozitif Yaşam Derneği raporlarda " Ancak kaynak adı ve alıntı yapılan kısım gösterilerek alıntı yapılabilir. " ibaresini kullanmıştır. Bu bağlamda gerekli alıntılar da yapılmıştır.

Which is More Challenging? Living with HIV or Human Rights Violations? A Social Work Perspective on Human Rights Violations to which People Living with HIV are Exposed

Öz

In the 40 years since its emergence, HIV has shown us that it is not only a viral infection but also a biopsychosocial health problem with the stigmatization, discrimination, and human rights violations it produces. People living with HIV have to struggle with violations of rights, discrimination, and stigmatization caused by HIV diagnosis while dealing with medical treatment on the one hand, and therefore experience a more challenging process. This study aims to make an evaluation with a social work perspective on the reports on rights violations in the field of HIV/AIDS published in Turkey and to develop solutions against rights violations. In this study, the document analysis method, one of the qualitative research methods, was used to evaluate nineteen reports published by the Positive Living Association, the first association established by people living with HIV in Turkey. From the reports, it has been determined that rights violations occur mainly in health institutions, workplaces, public institutions and organizations, family/social environments, and media, respectively, and that multiple rights violations are experienced. More action has been taken against rights violations from the publication dates of the reports to the present. This study reveals that social workers who struggle against social inequality and injustice should carry out micro, mezzo, and macro practices against the violations of rights produced by HIV infection.

Anahtar Kelimeler

HIV, Stigmatisation, Discrimination, Human Rights Violation, Social Work

Kaynakça

• Blake, H., Banerjee, A., & Evans, C. (2018). Employer attitudes towards general health checks and HIV testing in the workplace. Public Health, 156, 34-43. doi:https://doi.org/10.1016/j.puhe.2017.12.004
• Bowen, G. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9, 27-40. doi:10.3316/QRJ0902027
• Cankurtaran, Ö., & Beydilli, E. (2016). Ayrımcılık Karşıtı Sosyal Hizmet Uygulamasının Gerekliliği Üzerine. Toplum ve Sosyal Hizmet, 27(1), 145-160.
• De Wit, J. B. F., & Adam, P. C. G. (2008). To test or not to test: psychosocial barriers to HIV testing in high-income countries. HIV Medicine, 9(s2), 20-22. doi:https://doi.org/10.1111/j.1468-1293.2008.00586.x
• Dominelli, L. (2021). Baskı Karşıtı Sosyal Çalışma Teori ve Pratik. Ankara: Nika Yayınevi.