Afetlerde kadın sağlığı, toplumsal cinsiyet ve sosyal hizmet

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 2, 321 - 346, 25.04.2025

Şükran Kolay Çepni , Zeliha Nur Yavuz

https://doi.org/10.33417/tsh.1519749

Öz

Afetler, dünyaya ait temel bir gerçekliktir ve canlı cansız tüm varlıkları etkileme riskine sahiptir. Türüne, şiddetine ve bağlama göre etkileri değişken olabilen afetlerin, toplumsal yaşamda hali hazırda dezavantajlı olan grupları daha olumsuz etkilediği bilinmektedir. Kadınlar, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin de etkisiyle afetlerden daha olumsuz etkilenen gruplar içerisinde yer almaktadırlar. Kadınların toplumsal yaşamda maruz kaldıkları cinsiyet temelli eşitsizlikler ve adaletsizlikler, afet sırasında ve sonrasında sağlıkları ile ilgili süreçlere de etki etmektedir. Bu derleme çalışmanın amacı, afetler karşısında daha büyük zorluklarla karşılaştığı bilinen gruplardan birisi olan kadınların, afet deneyimlerinin sağlıkları ve toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile olan kesişiminin sosyal hizmet açısından değerlendirilmesidir. Bu bağlamda, afetlerin kadın sağlığına yönelik ürettiği dezavantajlar; cinsel sağlık, üreme sağlığı ve ruh sağlığı konuları üzerinden ele alınmıştır. Afetzede kadınların sağlıkla ilgili sorunlarına toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin etkisinin daha fazla görünür hale gelmesi gerektiğine inanılmaktadır. Farklı düzeylerde yapılacak sosyal hizmet uygulamalarının, kadın sağlığı ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğine ait kesişimde yer alan sorunların azalmasında etkili olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afetler, kadın sağlığı, toplumsal cinsiyet, sosyal hizmet.

Women’s Health, Gender and Social Work in Disasters

Öz

Disasters are a fundamental reality of the world and have the risk of affecting all living and non-living beings. It is known that disasters, whose effects may vary depending on their type, severity and context, more negatively affect groups that are already disadvantaged in social life. Women are among the groups that are more negatively affected by disasters due to the impact of gender inequality. Gender-based inequalities and injustices that women are exposed to in social life also affect their health-related processes during and after disasters. The purpose of this review study is to evaluate the intersection of disaster experiences with the health and gender inequality of women, one of the groups known to face greater difficulties in the face of disasters, from a social work perspective. In this context, the disadvantages caused by disasters for women's health are discussed through sexual health, reproductive health and mental health perspectives. It is believed that the impact of gender inequality on the health-related problems of disaster-affected women should be made more visible. It is thought that social work practices at different levels will be effective in reducing the problems at the intersection of women's health and gender inequality.

Anahtar Kelimeler

Disasters, women’s health, gender, social work.

Kaynakça

• Abay, E. ve Akın, A. (2021). Covid-19 Salgınında; Dünyada ve Türkiye`de Kadınlara Yönelik Şiddet ve Toplumsal Cinsiyet. Sağlık ve Toplum, 31(3), 11-16.
• Açıkalın, O. (2017). Yüzyılın Hesabı: Deprem Bağlamında Dirayetli Toplumun Neresindeyiz? Yeni İnsan Yayıncılık.
• AFAD. (2023). Açıklamalı Afet Yönetimi Sözlüğü. 11 Aralık 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu adresinden alındı.