Health Problems of Syrian Women and Their Experiences in Accessing Health Services

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 4, 841 - 870, 31.10.2025

Gözde Nur Günay , Sinan Akçay

https://doi.org/10.33417/tsh.1655231

Öz

The aim of this study is to examine the health problems experienced by Syrian women and their encounters in accessing health services within a gender framework. Conducted through a qualitative research design, the study involved in-depth, face-to-face interviews with 19 Syrian women aged between 18 and 45. Using the software MAXQDA20, a thematic analysis was performed, revealing three themes: “health problems experienced by Syrian women,” “experiences in accessing health services,” and “needs related to health services.” The findings indicate that gender is a significant determinant both the health problems faced by Syrian women and their access to health services. The study highlights the necessity of incorporating gender sensitivity and cultural awareness into health services, as well as strengthening sexual and reproductive health services and psychosocial support.

Anahtar Kelimeler

Qualitative research. , access to health services , social work , refugee women , Gender

Suriyeli Kadınların Sağlık Sorunları ve Sağlık Hizmetlerine Erişimindeki Deneyimleri

Öz

Bu çalışmanın amacı, Suriyeli kadınların sağlık sorunları ve sağlık hizmetlerine erişim deneyimlerini toplumsal cinsiyet bağlamında incelemektir. Nitel araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen araştırmada, 18-45 yaş arası 19 Suriyeli kadın ile yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. MAXQDA20 programı kullanılarak gerçekleştirilen tematik analiz yöntemi sonucunda “Suriyeli kadınların deneyimledikleri sağlık sorunları”, “sağlık hizmeti alma deneyimleri “ve “sağlık hizmetlerine yönelik ihtiyaçlar” olmak üzere üç tema ortaya çıkmıştır. Araştırma sonuçları, toplumsal cinsiyetin Suriyeli kadınların sağlık sorunları ve sağlık hizmetlerine erişimlerinde önemli bir belirleyici olduğunu göstermektedir. Suriyeli kadınların sağlık hizmetlerinde toplumsal cinsiyet ve kültürel duyarlılığın dikkate alınması, cinsel sağlık ve üreme sağlığı ile psikososyal destek hizmetlerinin güçlendirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nitel araştırma , sağlık hizmetlerine erişim , sosyal hizmet , mülteci kadınlar , toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• AFAD. (2014). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar. AFAD. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. Erişim adresi, https://www.afad.gov.tr/suriye-raporlari.
• AFAD. (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yaşam koşulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araştırması. T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://www.afad.gov.tr/suriye-raporlari.
• Afyonoğlu, M.F. (2019). Konya’da yaşayan Suriyeli kadınların sorun ve ihtiyaçlarıyla şekillenen şiddet deneyimi: kesişimsellik perspektifinden bir sosyal çalışma değerlendirmesi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Akçay, S., Koca, E. (2024). Nitel araştırmalarda veri doygunluğu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(3), 849-848.
• Akıncı, B., Nergiz, A. & Gedik, E. (2015). Uyum süreci üzerine bir değerlendirme. Göç ve Toplumsal Kabul, (2), 58-83.
• Akkoç, S., Tok, M. & Hasiripi, A. (2017). The problems encountered by healthcare workers whileoffering an medical care to refugees and asylum seekers. Health Care Academician Journal, 4(1), 23-30.
• Aksu, A. & Yılmaz, D.V. (2020). Suriyeli göçmen kadınların üreme sağlığı sorunları ve çözüm önerileri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 36, 117-25.
• Aksungur, A., Emiral, G. & Bağcı (2024). Yetişkin Suriyeli mülteci kadınların aile planlaması yöntemleri konusunda bilinçlendirilmesi. Ankara MedJ, (1):28-39.
• Altındiş, S., İnci, M.B., Erkorkmaz, Ü. (2023). Mültecilerde sağlık hizmetlerine erişim. Sağlık Bilimlerinde Değer, 13, 113-18.
• Arslan, S. (2023). Suriyeli mülteci kadınlar, toplumsal cinsiyet ve sağlık: İstanbul, Ümraniye örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gaziantep Üniversitesi.
• Bakacak, A.G., Akalın, E.& Öktem, P. (2019) Türkiye’ye farklı ülkelerden göç etmiş kadınların sağlık hizmetlerine erişimi üzerine nitel bir alan araştırması. Hacettepe Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 36, 383-99.
• Başterzi, A. D. (2017). Mülteci, sığınmacı ve göçmen kadınların ruh sağlığı. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(9), 379-387.
• Beşer, A. & Tekkaş Kerman, K. (2017). Göç eden bireylerin öncelikli sağlık sorunları ve sağlık hizmetine ulaşımdaki engeller. Turkiye Klinikleri J PublicHealthNurs Special Topics, 3(3), 143-48.
• Birk, G. (2024). Suriyeli sığınmacı kadınların kentsel toplumsal hayata katılımlarının keşisimsellik kuramı bağlamında değerlendirilmesi: Konya örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Boyd, M. & Grieco, E. (2003). Women and migration: Incorporating gender into international migration theory’ migration policy institute: Migration information source. MPI.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101. https://doi.org/10.1191/1478088706qp063oa
• Büyüktiryaki, M., Canpolat, F. E., Almayaç Dizdar, E., Okur, N. ve Kadıoğlu Şimşek G. (2015). Neonatal out comes of Syrian refugees delivered in a tertiary hospital in Ankara Turkey. Conflict and Health, 38(9), 38-49.
• Cankurtaran, Ö., & Albayrak, H. (2019). Suriye'den Türkiye'ye kadın olmak. Ankara: Merdiven Yayın.
• Cloeters, G. & Osseiran, S. (2019). Healthcare access for Syrian refugees in Istanbul: A gender-sensitive perspective. Workshop Report. Istanbul: Istanbul Policy Center
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, 39(3), 124-130.
• Çıtak, T., Erbil, N. & Güler, E. (2023). Göçün kadın sağlığına etkileri ve hemşirenin rolü. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 5, 157-62.
• Davis, K. (2008). Intersectionality as Buzzword: A Sociology of Science Perspective on What Makes a Feminist Theory Successful. Feminist theory, 9(1), 67-85.
• Denzin, N. K. (2017). A theoretical introduction to sociological methods. Routledge.
• Diab, J. L., Samneh, B., Masoud, D. ve Cravero, K. (2024). Gender identity as a barrier to accessing adequate and inclusive health care for Syrian refugees in Lebanon's Northern regions. Frontiers in Human Dynamics, 5, https://doi.org/10.3389/fhumd.2023.1205786
• Doğan, M. (2020). Göçün toplumsal cinsiyeti: Suriyeli kadın mülteciler örneği. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Namık Kemal Üniversitesi.
• Doğangün, G. & Özgür Keysan, A. (2022). Göç Suriyeli kadınların toplumsal cinsiyet pratikleri üzerindeki etkisi: İmkanlar ve zorluklar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77(1), 125-150.
• El Arnaout, N., Rutherford, S., Zreik, T., Nabulsi, D., Yassin, N. ve Saleh, S. (2019). Assessment of the health needs of Syrian refugees in Lebanon and Syria’s neigh boring countries. Conflict and Health, 13, 1-14.
• Genç, H.D., Öztürk, D. (2016). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar: Mevcut durumları, sorunlar ve çözüm önerileri. Liberal Düşünce Dergisi, 21(84), 67-91.
• Goodman, R. D., Vesely, C. K., Letiecq, B. ve Cleaveland, C. L. (2017). Trauma and resilience among refugee and undocumented immigrant women. Journal of Counseling & Development, 95, 309-321. https://doi.org/10.1002/jcad.12145
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM) (2023). Yıllara göre geçici koruma kapsamındaki Suriyeliler. Ankara: İçişleri Bakanlığı.
• Gökalp, S. (2019). Evli kadınlarda üreme sağlığına yönelik sağlık aramam davranışları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Medipol Üniversitesi.
• Gökçek Karaca, N. (2019). Sığınmacı ve göçmenlerle sağlık alanında sosyal hizmet. F. Göktuna Yaylacı (Ed.), Kuramsal ve uygulama boyutları ile Türkiye’de sığınmacı, mülteci ve göçmenlerle sosyal hizmetler içinde (s. 65-83). Transnational Press London.
• Gümüş, G., Kaya, A., Yılmaz, S. Ş., Özdemir, S., Başıbüyük, M. ve Coşkun, A. M. (2017). Suriyeli mülteci kadınların üreme sağlığı sorunları. KASHED, 3, 1-17.
• Hunting, G., Grace, D. Ve Hankivsky, O. (2015). Taking Action on Stigma and Discrimination: An Intersectionality-Informed Model of Social Inclusion and Exclusion. Intersectionalities: A Global Journal of 2015 Social Work Analysis, Research, Polity, and Practice,4(2),101-125.
• IFSW, 2014. Global definition of social work. Erişim tarihi, 23 Eylül 2025. Erişim adresi, https://www.ifsw.org/what-is-social-work/global-definition-of-social-work/
• Karakartal, H. (2021). Genç mülteci kadınların üreme sağlığına yönelik farkındalıklarının feminist sosyal hizmet açısından değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kara, MA. (2023). Göçmenlerin sağlık hizmetine erişimi ve sağlık hakkı: Biyoetik hangi konumda. İş Ahlakı Dergisi, 16, 47-75.
• Karakaya Ş, 2019. Göçün birbirine karıştırılan özneleri. Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 52, 30-1.
• Karakaya, E., Margırıt Coşkun, A., Özerdoğan, N., Yakıt, E. (2017). Suriyeli mülteci kadınların doğurganlık özelliklerini etkileyen faktörler: Kalitatif bir çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(48), 417-28.
• Kılıç, M., Arslanyılmaz, M. & Özvarış Bahar, Ş. (2015). Savaş ve çatışma ortamında kadın sağlığı. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi.
• Kikhia, S., Gharib, G., Sauter, A., Vincens, N. C. L.ve Loss, J. (2021). BMC women's health. Springer.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1986). But is it rigorous? Trustworthiness and authenticity in naturalistic evaluation. New directions for evaluation, (30), 73-84.
• Lønning, M. N. (2020). Layered journeys: Experiences of fragmented journeys among young Afghans in Greece and Norway. Journal of Refugee Studies, 33(2), 316-335.
• Mahajan, S., Meyer, S. B. & Neiterman, E. (2021). Identifying the impact of social networks on mental and emotional health seeking behaviours amongst women who are refugees from Syria living in Canada. Global Public Health, 17(5), 700716. https://doi.org/10.1080/17441692.2021.1872679
• Masterson, A. R., Usta, J., Gupta, J. ve Ettinger, A. S. (2014). Assessment of reproductive health and violence against women among displaced Syrians in Lebanon. BMC Women's Health, 2-8.
• MAZLUMDER (2014). Kamp Dışında yaşayan Suriyeli kadın sığınmacılar raporu. Mazlumder Kadın Çalışmaları Grubu.
• Metin, GT. (2020). Baskı karşıtı ve kültüre dayalı uygulama. İçinde: Modern sosyal hizmet kuramı. Ed: Payne M, (Karataş K, Çev.). Ankara: Nika Yayınevi. s. 483-515. Miller, M. J. ve Castles, S. (2008). Göçler çağı: Modern dünyada uluslararası göç hareketleri (B. U. Bal ve İ. Akbulut, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Öncül, D. (2021). Maduniyet ve sağlık iletişimi bağlamında Suriyeli mülteci kadın olmak: Bursa örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Özcan, E., Özcan, D.G. & Yılmaz, F. (2023). Geçici koruma altındaki Suriyeli kadınların sağlık hizmetlerine erişimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8, 202-18.
• Özgülnar, N. (2016). Kadınların sorunları. Türk Tabipler Birliği Yayınları.
• Özvarış, B.Ş., Yüksel Kaptanoğlu, İ., Konşuk Ünlü, H. & Erdost, T. (2019). Kadın sağlığı danışma merkezlerine başvuran Suriyeli kadınların üreme sağlığı ve toplumsal cinsiyet temelli şiddet hizmetlerine ilişkin ihtiyaçlarının belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi (HÜSKAM).
• Petrozziello, A. J. (2013). Gender on the move: Working on the migration‐development nexus from a gender perspective. UN Women.
• Samari, G. (2017). World Medical & Health Policy. Wiley Online Library.
• SGDD, (2018). Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyeli kadın ve kız çocuklarının ihtiyaç analizi. Ankara. Erişim tarihi, 23 Kasım 2023. Erişim adresi, https://www.raporlar.org/wp content/uploads/2018/09/SGDD-Suriyeli-Kadinlarin-ihtiyac-analizi-2018.pdf
• Silverman, D. (2000). Doing qualitative research: A practical handbook. Sage Publications.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for ensuring trustworthiness in qualitative research projects. Education for information, 22(2), 63-75.
• Suphanchaimat, R., Kantamaturapoj, K., Putthasri, W. & Prakongsai, P. (2015). Challenges in the provision of health care services for migrants: A systematic review through providers’ lens. BMC Health Services Research.
• Şeker, O. (2019). Suriyeli mültecilerin değişen toplumsal cinsiyet rolleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 8, 227-245.
• Terkawi, A. S., Bakri, B., Alsadek, A. S., Alsibaee, R. H., Alasfar, E. M., Albakour, A. H., Altirkawi, K. A. (2017). Women’shealth in Northwestern Syria: Findings from healthy-Syria 2017 study. Avicenna Journal of Medicine, 9(3), 94-106.
• TNSA (2021). Türkiye’de ve Suriyeli sığınmacılarda anne çocuk sağlığı hizmetlerinin kullanımı ve riskli gebelikler. Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması İleri Analiz Çalışması.
• Tuncay, T., Erbay, E. (2006). Sosyal hizmetin temel hedefi: Sosyal adalet güçlendirmeyle teorikten pratiğe. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17, 53-69.
• Turgut, E. Ö., Ekitli,G. B. & Çam, M. O. (2021). Bütüncül bir bakışla Türkiye’deki Suriyeli göçmen kadınlar. Sağlık ve Toplum, 31(1), 47-53.
• Türk Tabipleri Birliği (2014). Suriyeli sığınmacılar ve sağlık hizmetleri raporu. Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Ulutaş, Ç. Ü. & Kalfa, A. (2009). Göçün kadınlaşması ve göçmen kadınların örgütlenme deneyimleri. Fe Dergi: Feminist Eleştiri, 1, 13-28.
• Whittemore, R., Chase, S. K., & Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative health research, 11(4), 522-537.
• Yazgan, G. (2019). Türkiye'de mülteci kadınlara tanınan haklar üzerine bir inceleme. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Yıldız, Ö. (2013). Türkiye kamplarında Suriyeli sığınmacılar: Sorunlar, beklentiler, Türkiye ve gelecek algısı. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(1), 141-69.
• Zastrow, C. (2014). Sosyal hizmete giriş. Ankara: Nika Yayınevi.