2024 Yılında Türkiye’de İşlenen Kadın Cinayetlerinin Analizi ve Türkiye’deki Kadınların Kadın Cinayetlerine Yönelik Değerlendirmeleri

Yıl 2025, Cilt: 36 Sayı: 4, 789 - 820, 31.10.2025

Hafsa Şehadet Filiz

https://doi.org/10.33417/tsh.1716561

Öz

Kadın cinayetleri, süregelen zaman diliminden beri dünyada ve ülkemizde gündemi meşgul eden ve son zamanlarda ülkemizde artarak devam eden bir olgudur. Elde edilen bulgulara göre kadın cinayetleri 2024 yılında ülkemizde oldukça yaygın bir hal almıştır. Bu araştırmada 2024 yılında ülkemizde işlenen kadın cinayetlerini derinlemesine analiz ederek kadın cinayetlerine yönelik bir farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır. Bununla birlikte Türkiye’de yaşayan kadınlara kadın cinayetlerine yönelik görüşleri danışılarak söz konusu probleme bir de kadın perspektifinden bakma fikri ön plana çıkarılmıştır. Bu ana temadan yola çıkarak nitel araştırma desenlerinden durum çalışması desenine uygun biçimde bir çalışma hazırlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu kitaplar, dergiler, makaleler ve internet sayfaları oluştururken bununla birlikte ölçüt örneklem yöntemi kullanılarak belirlenen 53 kadın katılımcı da araştırmanın çalışma grubuna dahil edilmiştir. Çalışmanın verileri, 2024 yılında işlenen kadın cinayetleri için doküman incelemesi yöntemiyle toplanırken Türk kadınlarının kadın cinayetlerine yönelik görüşleri yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Verilerin analizi içerik analizi tekniği ile gerçekleştirilmiştir ve elde edilen 2008’den 2024’e kadar kadın cinayetlerinin %542, 6 oranındaki artış göstermesi, öldürülen kadınların büyük çoğunluğunun 19-45 yaş aralığında ve evli olması, kadınların en çok partnerleri tarafından katledilmiş olması, işlenen cinayetlerin yarısından fazlasının ateşli silahla işlenmiş olması gibi sonuçlar doğrultusunda kadın cinayetlerini azaltma ve önlemeye yönelik çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kadın cinayetleri , Türkiye , içerik analizi , kadına yönelik şiddet

Analysis of Female Homicides Committed in Turkey in 2024 and Turkish Women's Assessments of Female Homicides

Öz

Femicide has been a persistent issue dominating the global and national agenda and has continued to increase in Türkiyein recent times. According to the findings, femicide became quite widespread in Türkiye in 2024. This study aims to raise awareness about femicide by conducting an in-depth analysis of cases committed in Türkiye in 2024. Furthermore, the study adopted a female perspective by consulting women living in Türkiye regarding their views on femicide. Based on this main theme, the research was prepared using a qualitative case study design. The study group included 53 female participants, selected via criterion sampling, in addition to a review of books, journals, articles, and internet pages. Data on femicides committed in 2024 were collected using the document review method, while the views of Turkish women were obtained using a structured interview form. Content analysis revealed that female homicides increased by 542.6% between 2008 and 2024. Additional demographic and contextual findings showed that the vast majority of murdered women were aged 19-45 and married, that women were most often killed by their partners, and that more than half of the homicides were committed with firearms. Based on these findings, various recommendations were developed to reduce and prevent femicides.

Anahtar Kelimeler

Femicides , Turkey , content analysis , violence against women

Kaynakça

• Akman- Dömbekci, H. & Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 141-160. Doi:https://doi.org/10.18037/ausbd.1227330
• Altınay, A. G., & Arat, Y. (2007). Türkiye’de kadına yönelik şiddet. İstanbul: Punto Yayıncılık.Doi:https://doi.org/10.18037/ausbd.1227330
• Arat, N. (1994). Feminizmin Türkiye serüveni. Toplum ve Bilim, 63, 31–46.
• Arat, Y. (2008). Türkiye’de kadın hareketi ve CEDAW süreci. Kadın/Woman 2000: Kadın Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1–15. Doğu Akdeniz Üniversitesi Kadın Araştırmaları ve Eğitim Merkezi (KAEM).
• Arslan, E. (2022). Nitel araştırmalarda geçerlilik ve güvenirlik. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51 (1), 395-407. Doi: https://doi.org/10.30794/pausbed.1116878
• Bal, M. D., Karataş, Z., & Özdemir, Y. (2013). Üniversite öğrencilerinde anksiyete düzeyleri ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 37, 1-19.
• Başkale, H. (2016). Nitel araştırmalarda geçerlik, güvenirlik ve örneklem büyüklüğünün belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9 (1), 23-28.
• Bordo, S. (1993). Unbearable weight: Feminism, Western culture, and the body. University of California Press. DOI: https://doi.org/10.1525/9780520930717
• Brown, W. (1995). States of injury: Power and freedom in late modernity. Princeton University Press. https://doi.org/10.1515/9781400821774
• Butler, J. (1990). Gender trouble: Feminism and the subversion of identity. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203824979
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40. Doi: 10.3316/QRJ0902027
• Capaldi, D. M., Knoble, N. B., Shortt, J. W., & Kim, H. K. (2012). A systematic review of risk factors for intimate partner violence. Partner Abuse, 3(2), 231–280. https://doi.org/10.1891/1946-6560.3.2.231
• CEDAW (1979). Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women. United Nations.
• Creswell, J.W. & Creswell, J.D. (2018). Research design qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. (5. Edition), SAGE Puplication. Doi:10.1002/nha3.20258
• Çavdar, G. (2022). İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin Türkiye’de kadın haklarına etkisi. Toplum ve Demokrasi, 16(37), 145–162. Ankara: Yordam Kitap Yayınları.
• Çelik, A. (2017). Kadın sığınmaevlerinin Türkiye’deki gelişimi ve kadın hareketinin rolü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 72(2), 415–436. https://doi.org/10.1501/SBFder\_0000002432
• Delphy, C., & Leonard, D. (1992). Familiar exploitation: A new analysis of marriage in contemporary Western societies. Polity Press.
• Delphy, C. (1993). Rethinking sex and gender. Women’s Studies International Forum, 16(1), 1–9.
• Demirkol, E. (2021). “Femicide does not recognize viruses”: Violence against women increases in Turkey during the COVID-19 pandemic. Turkish Journal of Public Health, 19(1), 44–55. https://doi.org/10.20518/tjph.866693
• EconStor. (2024). The effect of Istanbul Convention on female murders. Erişim adresi: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/308324/1/dp17465.pdf
• Eroğlu, Y. (2019). Uluslararası sözleşmelerin kadın haklarının korunmasındaki rolü: İstanbul Sözleşmesi örneği. Toplum ve Hukuk Dergisi, 16(1), 45–62.
• Esen, S., & Dinç, S. (2021). İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının toplumsal yansımaları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 79(2), 679–702. https://doi.org/10.26650/mecmua.2021.79.2.0005
• European Women's Lobby. (2021). The Backlash against Gender Equality and Women's Rights in Europe. https://doi.org/10.2839/65962
• Firestone, S. (1970). The dialectic of sex: The case for feminist revolution. William Morrow.
• Gazioğlu, E. (2013). Kadın cinayetleri: Kavramsallaştırma ve sorunlu yaklaşımlar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 13 (7), 89-100.
• Guba, E. G. (1981). Criteria for assessing the trustworthiness of naturalistic inquiries. Educational Communication and Technology Journal, 29(2), 75-91.
• Güneş-Ayata, A. (2015). Toplumsal cinsiyet eşitliği politikaları ve İstanbul Sözleşmesi. Kadın/Woman 2000: Kadın Araştırmaları Dergisi, 16(2), 1–18.
• Halley, J., Kotiswaran, P., Shamir, H., & Thomas, C. (2006). From the international to the local in feminist legal responses to rape, prostitution and sex trafficking: Four studies in contemporary governance feminism. Harvard Journal of Law & Gender, 29(2), 336–423.
• IPC. (2024). The effect of Law No. 6284 after Turkey’s withdrawal from the Istanbul Convention. İstanbul Policy Center. Erişim adresi: https://ipc.sabanciuniv.edu/Content/Images/CKeditorImages/20230427-12045242.pdf
• İstanbul Sözleşmesi (2011). Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi. https://www.istanbulsozlesmesi.org
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2025, 1 Ocak). 2024 yılı kadın cinayetleri raporu. Dayanışma Datça. Erişim adresi: https://www.dayanisma-datca.org/2024-yili-kadin-cinayetleri-raporu
• Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (2025, 1 Ocak). 2024 yılı kadın cinayetleri anıt sayacı. https://anitsayac.com/?year=2024. 03.02.2025 tarihinde erişilmiştir.
• Kandiyoti, D. (2011). Kültür, toplumsal cinsiyet ve şiddet. İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Kardam, F., & Toktaş, Ş. (2011). İstanbul Sözleşmesi ve Türkiye’de toplumsal cinsiyet politikaları. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 8(31), 39–57.
• Kolburan, Ş.G. (2017). Kadın cinayetleri konusunda nedensel bir değerlendirme: Sahip olma güdüsü. Adli Tıp Bülteni Dergisi, 22 (3), 194-199. Doi: https://doi.org/10.17986/blm.2017228672
• Lincoln, Y. & Guba, E. (1985). Naturalistic inquiry: Establishing trustworthiness. Beverly Hills.
• MacKinnon, C. A. (1989). Toward a feminist theory of the state. Harvard University Press. DOI: https://doi.org/10.4159/9780674417861
• Medyascope. (2024, 25 Kasım). İstanbul Sözleşmesi’nden sonra kaç kadın öldürüldü? Erişim adresi: https://medyascope.tv/2024/11/25/istanbul-sozlesmesinden-sonra-kac-kadin-olduruldu/
• Meneghel, N. S. & Hirakata, W.N. (2011). Femicides: Homicide in Brazil. Rev Saúde Pública, 45(3), 1-9. Doi: 10.1590/s0034-89102011000300015
• Miles, B. W. & Jozefowicz-Simbeni, D. M. H. (2010). The handbook of social work research methods. Thyer, B. A. (Ed.), Naturalistic inquiry, (p.722-745). Sage.
• Millet, K. (1970). Sexual politics. Doubleday.
• Özbay, C. (2015). Erkeklik çalışmaları ve Türkiye’de toplumsal cinsiyet tartışmaları. Toplum ve Bilim, 132, 5–26.
• Özdemir, S. (2019). 6284 sayılı kanun ve kadına yönelik şiddetle mücadele. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 143, 235–260.
• Phadke, S. (2005). “You can be lonely in a crowd”: The production of safety in Mumbai. Indian Journal of Gender Studies, 12(1), 41–62. DOI: https://doi.org/10.1177/097152150401200103
• Sallanan- Gül, S. & Altındal, Y. (2015). Medyada kadın cinayetleri haberlerindeki cinsiyetçi izler: Radikal gazetesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 24, 168-188. Doi: https://doi.org/10.31123/akil.437465
• Smart, C. (1995). Law, crime and sexuality: Essays in feminism. Sage.
• Spencer, C. M., & Stith, S. M. (2020). Risk factors for male perpetration and female victimization of intimate partner homicide: A meta-analysis. Trauma, Violence, & Abuse, 21(3), 527–540. https://doi.org/10.1177/1524838018781101
• Strauss, A. L. & Corbin, J. (1990). Basics of quzlitative research: Grounded theory procedures and thehniques. Sage.
• Tekeli, Ş. (1986). 1980’ler Türkiye’sinde kadın hareketi. Birikim Dergisi, 38, 28–36.
• Tong, R. (2009). Feminist thought: A more comprehensive introduction (3rd ed.). Westview Press.
• Tuchman, G. (1978). The Symbolic annihilation of women by the mass media. In G. Tuchman, A. Kaplan Daniels, & J. Benét (Eds.), Hearth and home: Images of women in the mass media (pp. 3–38). Oxford University Press.
• United Nations Office on Drug and Crime. (25, November, 2024). One woman is killed every 10 minutes by their intimate partners or other family members . New York, Vienna. https://www.unodc.org/unodc/press/releases/2024/November/one-woman-is-killed-every-10-minutes-by-their-intimate-partners-or-other-family-members.html
• Yağar, F. & Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (3), 1-9.
• Yıldırım, S. (2018). Türkiye’de son on yılda işlenen kadın cinayetleri üzerine: Sebep, sonuç ve öneriler. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3, (6), 1-21. Doi: https://doi.org/10.32579/mecmua.448868
• Yıldız, H. (2015). Mor Çatı deneyimi: Feminist bir sığınma evi pratiği. Toplum ve Bilim, 134, 117–136.
• Yılmaz, Z. (2017). Sosyalist feminist kuramda kadına yönelik şiddet: Sınıf, emek ve patriyarka ilişkisi. Praksis, 44, 145-170.
• Yörür, F. (2024, 10 Ekim). İstanbul Sözleşmesi’nden çıkış kadına şiddetin artmasında etkili mi? VOA Türkçe. Erişim adresi: https://www.voaturkce.com/a/istanbul-sozlesmesinden-cikis-kadina-siddetin-artmasinda-etkili-mi/7817393.html
• Weil, S., Corradi, C. & Naudi, M. (2018). Femicide across the Europe theory, research and prevention. Policy Press.
• Weitz, R. (Ed.). (2003). The politics of women's bodies: Sexuality, appearance, and behavior.
• World Health Organization (WHO). (2012). Understanding and addressing violence against women. WHO Press. https://iris.who.int/bitstream/handle/10665/77421/WHO_RHR_12.38_eng.pdf;jsessionid=E01C04244B1C20B0404A35006BE0D953?sequence=1
• World Health Organization (WHO). (2021). Violence against women: Key facts. Oxford University Press. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women