MEME KANSERİ HASTASI YOKSUL KADINLARDA BAŞ ETME SÜREÇLERİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 16, 23 - 42, 30.12.2020

Sayra Lotfi , Kasım Karataş

https://doi.org/10.46218/tshd.797624

Öz

Bu araştırmada, meme kanseri yoksul kadınların baş etme süreçlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemi meme kanseri yoksul kadınlardan oluşmuştur. Araştırma, Ankara Onkoloji Hastanesinde tedavi gören, Mamak ve Keçiören Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’ndan hizmet alan meme kanseri 110 yoksul kadın üzerinde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Görüşme Formu” ve “Baş Etme Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesi SPSS (versiyon 18.0) yardımıyla yapılmıştır. Verilerin analizi için T test, ki-kare ve korelasyon testleri kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre meme kanseri hastası yoksul kadınlarda yaş artıkça kendini suçlama, davranışsal boş verme ve kabullenme azalmaktadır. Aylık geliri düşük olan hastalarda baş etme stili olarak dini öğeler daha yüksek düzeyde kullanılmaktadır. Okur yazar olmayan meme kanseri hastası yoksul kadınların kabullenme baş etme stili puanı diğerlerine göre daha yüksektir. Araştırmanın bulgularına göre, meme kanseri hastalarında aileden alınan sosyal destek, hastalıkla baş etmede önemlidir. Hastalar, karşılaştıkları güçlüklerle baş etme süreçlerinde, hastanenin tıbbi sosyal hizmet biriminde çalışan sosyal hizmet uzmanlarından ve psikologlardan, yeterli destek alamamaktadırlar. Buna karşılık hastaların bu desteği aileden aldıkları görülmüştür. Eğitimi düzeyi düşük olan ve mesleği olmayan kadınların baş etme pratiklerinin dini öğelere daha bağlı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Baş Etme, Meme kanseri, Tıbbi Sosyal Hizmet, Yoksul Kadın

Kaynakça

• 1. Acar, M., Tuncay, T. ve Yıldırım, B. (2013). Onkoloji alanında sosyal hizmet uzmanlarının görevleri ve kanıta dayalı değerlendirme. Toplum ve Sosyal Hizmet, (24)1, 169-190.
• 2. Agargün, M. Y., Beşiroglu, L., Kara, H. Kıran, Ü. K. ve Özer, Ö. A. (2005). COPE (Basa Çikma Tutumlarini Degerlendirme Ölçegi): Psikometrik özelliklere iliskin bir ön çalisma/The psychometric properties of the COPE inventory in Turkish sample: a preliminary research. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 6(4), 221.
• 3. Akdeniz, E. B. (2012). Meme kanseri olan evli kadın hastaların eşler arası uyum ve baş etme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 3(2), 53-60.
• 4. Alacacıoğlu, A., Gülseren, A., Demir, L. Tarhan, M. O. Ülger, E. ve Zencir, G.(2014). Kanserde psikososyal sorunlar ve psikososyal onkolojinin önemi. Tıp Fakültesi Dergisi, 28(2), 85–92.
• 5. Altpeter, M., Mitchell, J. and Pennell, J. (2005). Advancing social workers' responsiveness to health disparities: the case of breast cancer screening. Health & Social Work, 30(3), 221-232.
• 6. Arslan, S. ve Bölükbas, N. (2003). Kanserli hastalarda yasam kalitesinin degerlendirilmesi. Atatürk Universitesi Hemsirelik Yüksekokulu Dergisi, 6, 25-28.
• 7. Ashing T.K., Kagawa-Singer M., Padilla G. and Tejero J. (2003) Understanding the breast cancer experience of Asian American women. Psycho-Oncology, 12, 38–58.
• 8. Bag, B. (2013). Kanser hastalarında uzun dönemde görülen psikososyal sorunlar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Current Approaches in Psychiatry, 5(1), 109-126.
• 9. Beaver, K., Leinster, S., Luker, K. and Owens, R.G. (1996). Meaning ofillness for women with breast cancer. Journal of Advanced Nursing, 23, 1194–1201.
• 10. Buzlu, S. ve Daştan, N. B. (2010). Meme kanseri hastalarında maneviyatın etkileri ve manevi bakım. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 3(1), 73-78.
• 11. Carver, C. S., Scheier, M. F. and Weintraub, J. K. (1989). Assessing coping strategies: A theoretically based approach. Journal of Personality and Social Psychology, 56(2), 267-283.
• 12. Casagrande, J., Gerkins, V., Henderson, B. E. and Pike, M. C. Rosario, I., (1975). Elevated serum levels of estrogen and prolactin in daughters of patients with breast cancer. New England Journal of Medicine, 293(16), 790–795.
• 13. Ceylan, V. (2009). Meme Kanseri Olan Hastalarda Tanı Sonrası Psikososyal Sorunlar. Uzmanlık Tezi. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Diyarbakır.
• 14. Change, J., Dulay, M. F., Elledge, R., Friedman, L. C., Husain, I., Kalidas, M., Liscum, K. R. and Romero, C. (2006). Optimism, social support and psychosocial functioning among women with breast cancer. Psycholooncology, 15(7), 595-603.
• 15. Cotton, S. P., Dold, K. H., Fitzpartick, C. M., Levine, E. G. and Targ, E. (1999). Exploring the relationships among spiritual well-being, quality of life, and psychological adjustment in women with breast cancer. Psychooncology, 8(5), 429-38.
• 16. Çalışkan, T., Duran, S., Karadaş, A. ve Tekir, Ö. (2015). Kanser hastalarının yaşam niteliksi ve sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 17(1), 27-36.
• 17. Edwards, M. S., Lannin, D. R., Mathews, H. F., Mitchell, J., Swanson, M. S. and Swanson, F. H. (1998). Influence of socioeconomic and cultural factors on racial differences in late-stage presentation of breast cancer. JAMA, 279(22), 1801-1807.
• 18. Folkman, S. and Lazarus, R. S. (1984). Psychological stress and the coping process. New York: Springer.
• 19. Gaziano, C. (1997). Forecast 2000: Widening knowledge gaps, Journalism & Mass Communication Quarterly, 74(2), 237-264.
• 20. Gordis, L. and Yabroff, K. R. (2003). Does stage at diagnosis influence the observed relationship between socioeconomic status and breast cancer incidence, case-fatality, and mortality? Social Science & Medicine, 57, 2265–2279.
• 21. Gümüş, A. B. (2006). Meme kanserinde psikososyal sorunlar ve destekleyici girişimler. Meme Sağlığı Dergisi, 2(3), 108-114.
• 22. Hayran, M. (2011). Sağlık araştırmaları için temel istatistik. Omega Araştırma.
• 23. Işıkhan, V. (2007). Kanser ve sosyal destek. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(1), 15-16.
• 24. Jamison, K, R., Pasnau, R. O. and Wellisch, D. R. (1978). Psychological aspects of mastectomy: II. the women’s perspective. The American Journal of Psychiatry, 135, 432–436.
• 25. Levesque, J. V., Gerges, M., Girgis, A. (2020). Psychosocial Experiences, Challenges, And Coping Strategies of Chinese–Australian Women with Breast Cancer. Asia Pac J Oncol Nurs, 2020;7:141-50.
• 26. Li, L., Li, S., Wang, Y., Yi, J., Yang, Y., He, J., & Zhu, X. (2016). Coping Profiles Differentiate Psychological Adjustment in Chinese Women Newly Diagnosed With Breast Cancer. Integrative Cancer Therapies, 16(2), 196–204.
• 27. Kübler-Ross, E. (1970). On death and dying. New York: Mac Millian Publishing Company.
• 28. International Agency for Research on Cancer. Turkey. http://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/populations/792-turkey-fact-sheets.pdf. (Erişim Tarihi: 08.09.2019).
• 29. Papilla, Ç. (2008). İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi sürekli tıp eğitimleri, Türkiye de sık karşılaşılan psikiyatrik hastalıklar. Sempozyum Dizisi, 62, 197-200.
• 30. Pargament, K. I. (1997). The psychology of religion and coping. New York: The Guilford Press.
• 31. Pınar, R. ve Yakar, H. (2013). Kanserli hastalarda bakım veren aile üyelerinin yaşam niteliksi ve yaşam niteliksini etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 15(2), 1-16.
• 32. Schreiber, J. A. (2011). Image of god: Effect on coping and psychospiritual outcomes in early breast cancer survivors. Oncology Nursing Forum, 38(3), 298.
• 33. Schroepfer, T. (2011). Oncology social work in palliative care. Current Problems in Cancer, 6(35), 357-364.
• 34. Sherman, K. A. and Yu, Y. (2015). Communication avoidance, coping and psychological distressof women with breast cancer. Journal Behav Medicine, 38(3), 565–577.
• 35. Tuncay, T. (2010). Kanserle baş etmede destek grupları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1), 60.
• 36. Türkiye İstatistik Kurumu, (2018). http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1083. Erişim tarihi:14 Nisan 2020.
• 37. Uzun, G. (2009). Mastektomi ameliyatı olan hastalarda postoperatif dönemde hastaların hemşirelik bakımından memnuniyeti ve bireyin sosyodemografik özellikleri ile ilişkisinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Edirne.