TÜRKİYE’DEKİ SOSYAL HİZMET UZMANLARININ TOPLUMSAL CİNSİYET ALGISININ BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 16, 82 - 100, 30.12.2020

Bekir Güzel

https://doi.org/10.46218/tshd.825323

Cited By: 5

Öz

Türkiye’deki sosyal hizmet uzmanlarının toplumsal cinsiyet algı düzeylerinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada 2013 yılında Altınova ve Duyan tarafından geliştirilmiş olan Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği kullanılmıştır. Basit seçkisiz örnekleme yönetimi kullanılarak gerçekleştirilen bu araştırmada internet üzerinden çeşitli araçlarla (Facebook, Twitter, e-posta) toplam 339 katılımcıya ulaşılmıştır. Veriler SPSS 21.0 programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılım göstermediği tespit edildiğinden puanların cinsiyet ve öğrenim düzeyi değişkenlerine göre karşılaştırılmasında Mann Whitney U testinden; yaş grupları, medeni durum, çalıştığı kurum, yaşadığı şehir ve bölge değişkenlerine göre karşılaştırılmasında Kruskal Wallis H testinden yararlanılmıştır. Analizler sonucunda katılımcıların toplumsal cinsiyet algısının yüksek düzeyde olumlu olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda insan hakları, eşitlik, adalet, bireyin onuru ve saygınlığı gibi temel değerler üzerinde yükselen sosyal hizmet mesleğinin Türkiye özelinde toplumsal cinsiyet konusunda duyarlı profesyoneller tarafından uygulanıyor olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, sosyal hizmet uzmanları, toplumsal cinsiyet, insan hakları, eşitlik

Kaynakça

• Abu-Bader, S. H. (2005). Gender, ethnicity, and job satisfaction among social workers in Israel. Administration in Social Work, 29 (3), pp. 7-21.
• Agapiou, A. (2002). Perceptions of gender roles and attitudes toward work among male and female operatives in the Scottish construction industry. Construction Management & Economics, 20(8), 697-705.
• Alptekin, D. (2014). Çelişik Duygularda Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı Sorgusu: Üniversite Gençliğinin Cinsiyet Algısına Dair Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 203-211.
• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2019). Türkiye’de Kadın, 28 Ekim 2020 tarihinde https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/19172/tr-de-kadin-eylul.pdf adresinden erişildi.
• Altınova, H. H., & Duyan, V. (2013). Toplumsal cinsiyet algısı ölçeğinin geçerlik güvenirlik çalışması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24 (2), ss. 9-22.
• Aristoteles. (1997). Fizik, (Çev. Saffet Babür), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Arnot, M., David, M., & Weiner, G. (2002). Gender and education policy: Continuities, transformations and critical engagements. (in) Education, Reform and the State (pp. 219-233). London: Routledge.
• Avşar, S. (2017). Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında tarihsel rollerini yitiren erkekliğin çöküşü: Küllerinden “yeni erkek”liğin doğuşu, Kadem Kadın Araştırmaları Dergisi, 3 (2), ss. 224-241.
• Azmat, G., & Ferrer, R. (2017). Gender gaps in performance: Evidence from young lawyers. Journal of Political Economy, 125 (5), pp. 1306-1355.
• Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Çalışmalar: Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegam A Yayıncılık.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. BEÜ SBE Dergisi, 7 (1), ss. 231-274.
• Bartlett, K. T., Rhode, D. L., & Grossman, J. L. (2016). Gender and law: Theory, doctrine, commentary. Wolters Kluwer Publication
• Béland, D. (2009). Gender, ideational analysis, and social policy. Social Politics, 16 (4), pp. 558-581.
• Bhasin, K.(2000). Understanding gender. New Delhi: Kali for Women.
• Bird, C. E., & Rieker, P. P. (2008). Gender and health: The effects of constrained choices and social policies. New York: Cambridge.
• Black, S. E., & Brainerd, E. (2004). Importing equality? The impact of globalization on gender discrimination. ILR Review, 57 (4), pp. 540-559.
• Bobbitt-Zeher, D. (2011). Gender discrimination at work: Connecting gender stereotypes, institutional policies, and gender composition of workplace. Gender & Society, 25 (6), pp. 764-786.
• Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık. (içinde) Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar. (Der: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan) İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Bora, A. & Üstün, İ. (2005). Sıcak Aile Ortamı: Demokratikleşme Sürecinde Kadın ve Erkekler, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Burdge, B. J. (2007). Bending gender, ending gender: Theoretical foundations for social work practice with the transgender community. Social Work, 52 (3), pp. 243-250.
• Burr, V. (2002). Gender And Social Psychology. Lonon: Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Büyükyilmaz, A., & Demir, Ç. (2016). Türkiye'de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetin Belirleyenleri: Multinomial Logit Model Yaklaşımı. Ege Academic Review, 16(3), 443-450.
• Chafetz, J. S. (2006). Handbook of the Sociology of Gender. London: Springer Science & Business Media.
• Chodorow, N. J. (1999). The reproduction of mothering: Psychoanalysis and the sociology of gender. USA: University of California Press.
• Christie, A. (2008). The Gender Profile of the Social Work Profession in Ireland. Where are the Men?’, Irish Social Worker, 2008, pp. 21-24.
• Christie, A. (2006). Negotiating the Uncomfortable Intersections between Gender and Professional Identities in Social Work, Critical Social Policy, 26 (2), pp.390-411.
• Chusmir L, (1990). Men Who Make Non-Traditional Career Choices, Journal of Counselling & Development, Vol. 69, pp.11-16.
• Connell, R. W. (2019). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Toplum, kişi ve cinsel politika (Çev. Cem Soydemir), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. (Çev. Ed. Selçuk Beşir Demir), Ankara: Eğiten Kitap.
• Dağsalgüler, A. (2020). Toplumsal Cinsiyet ve Medya (Rapor), 02.11.2020 tarihinde https://ingev.org/raporlar/Toplumsal%20Cinsiyet%20Algilari%20Arastirmasi.pdf adresinden erişildi.
• Dedeoğlu, S. (2000). Toplumsal cinsiyet rolleri açısından Türkiye’de aile ve kadın emeği. Toplum ve Bilim, 86 (3), ss. 139-170.
• Devonis, D. C. (1989). The concept of conscious pleasure in the history of modern American psychology. (Doctoral Dissertation), Durham: University of New Hampshire Scholars' Repository.
• Dudu Karaman, E. & Doğan, N. (2018). Annelik Rolü Üzerine: Kadının “Annelik” Kimliği Üzerinden Tahakküm Altına Alınması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), ss. 1475-1496.
• Duncan, S., & Pfau-Effinger, B. (2012). Gender, economy and culture in the European Union. England: Routledge.
• Eckes, T., & Trautner, H. M. (2012). The Developmental Social Psychology of Gender. York: Psychology Press.
• Egan, S. K., & Perry, D. G. (2001). Gender identity: a multidimensional analysis with implications for psychosocial adjustment. Developmental Psychology, 37 (4), pp. 451-463.
• Esen, E., Soylu, Y., Siyez, D. M., ve Demirgürz, G. (2017). Üniversite öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algısının toplumsal cinsiyet rolü ve cinsiyet değişkenlerine göre incelenmesi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8 (1), ss. 46-63.
• Evans, S. M. (2008). Feminist coalitions: Historical perspectives on second-wave feminism in the United States (Vol. 139). USA: University of Illinois Press.
• Fenstermaker, S., West, C., & Zimmerman, D. H. (2013). Gender inequality: New conceptual terrain. (in) Doing Gender, Doing Difference: Inequality, Power, and İnstitutional Change, pp. 25-39. New York: Routledge Pub.
• Ford, T. H. (2009). Mary Wollstonecraft and the motherhood of feminism. Women's Studies Quarterly, 37 (3/4), pp. 189-205.
• Foucault, M. (2019). Özne ve İktidar, (Çev. Ed. Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Garcia-Moreno, C., & Amin, A. (2019). Violence against women: where are we 25 years after ICPD and where do we need to go?. Sexual and Reproductive Health Matters, 27 (1), pp. 346-348.
• García-González, J., Forcén, P., & Jimenez-Sanchez, M. (2019). Men and women differ in their perception of gender bias in research institutions. PloS one, 14(12), 1-21, e0225763.
• Gedik, E. (2015). Toplumsal cinsiyet ana akımlaştırmanın Türkiye’de kadın hareketi üzerindeki etkisi ve toplumsal cinsiyet adaleti kavramı. Akademik Hassasiyetler, 2(4), 209-228.
• Gezer Tuğrul, Y. (2019). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kadınların Annelik Deneyimleri Üzerine Bir Saha Çalışması. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, (3), 71-90.
• Görgün Baran, A. (2012). Toplumsal cinsiyet. Davranış Bilimleri (içinde), N. Güngör-Ergan, B. Kütük ve R. Coştur (Ed.), ss. 409-436, Ankara: Siyasal Yayınları.
• Green, R. (2010). Robert Stoller’s sex and gender: 40 years on. Archives of Sexual Behavior, 39 (6), pp. 1457-1465.
• Güzel, B. (2017). Histoire de la Formation au Travail Social en Turquie. The Journal of Academic Social Science Studies, 56 (3), p. 509-520.
• Haldun, İ. (2004). Mukaddime, Cilt 1, (Çev. Halil Kendir), İstanbul: Yeni Şafak Kültür Armağanı.
• Hassim, S., & Razavi, S. (2006). Gender and social policy in a global context: Uncovering the gendered structure of ‘the social’. (in) Gender and Social Policy in a Global Context (pp. 1-39). London: Palgrave Macmillan.
• Hicks, S. (2015). Social work and gender: An argument for practical accounts. Qualitative Social Work, 14 (4), pp. 471-487.
• Hoffman, C., & Hurst, N. (1990). Gender stereotypes: Perception or rationalization? Journal of Personality and Social Psychology, 58 (2), pp. 197-208.
• Illich, I. (1996). Gender, (Çev. Ahmet Fethi). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Jacobs, J. A. (1996). Gender inequality and higher education. Annual Review of Sociology, 22 (1), pp. 153-185.
• Jones, J. E. (1998). Assumptions about the nature of Humanity. The Pfeiffer Library, 3 (2), p. 1-2.
• Kabasakal, Z. ve Girli, A. (2012). Üniversite öğrencilerinin kadına yönelik şiddet hakkındaki görüşlerinin, deneyimlerinin bazı değişkenler ve yaşam doyumu ile ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 105-123.
• Kahraman, L., Kahraman, A. B., Ozansoy, N., Akıllı, H., Kekillioğlu, A., & Özcan, A. (2014). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Algısı Araştırması. Turkish Studies (Elektronik), 9 (2), 811-831.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Basımevi.
• Karnıbüyük, M. (2018) Montesquieu’nün İklim Teorisi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 239-262.
• Kimberly, A. ve Mahaffy, K. (2002). The gendering of adolescents’ childbearing and educational plans: Reciprocal effects and the influence of social context. Sex Roles, 46(11/12), 403–417.
• Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne, 1 (2), 21-43.
• Kortenhaus, C. M., & Demarest, J. (1993). Gender role stereotyping in children's literature: An update. Sex Roles, 28 (3-4), pp. 219-232.
• Koyuncu Şahin, M., & Çoban, A. (2019). Türkiye'de Eğitim Alanında Toplumsal Cinsiyet Üzerine Yapılmış Çalışmalara Toplu Bir Bakış. Journal of International Social Research, 12(64), 587-599.
• Krijnen, T. (2020). Gender and media. The International Encyclopedia of Gender, Media, and Communication, (pp. 1-9), John Wiley & Sons, Inc.
• Kul Uçtu, A., & Karahan, N. (2016). Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Cinsiyet Rolleri, Toplumsal Cinsiyet Algısı ve Şiddet Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches, 5(8), 286-291.
• Kumar, A. (2020). COVID-19 and Domestic Violence: A Possible Public Health Crisis. Journal of Health Management, 22(2), 192-196.
• Küçükali, A. (2014). Sosyo-ekonomik ve kültürel yapının kadınların çalışma hayatı üzerine etkileri: Erzurum örneği. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 9(1), 1-19.
• Lake, M. M. (2018). Strong NGOs and weak states: pursuing gender justice in the Democratic Republic of Congo and South Africa. United Kingdom: Cambridge University Press.
• Lewis, I. (2004). Gender and professional identity: A qualitative study of social workers practising as counsellors and psychotherapists. Australian Social Work, 57 (4), pp. 394-407.
• Lewis, J. (2009). Work-family balance, gender and policy. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Lingard, B. (2003). Where to in gender policy in education after recuperative masculinity politics?. International Journal of Inclusive Education, 7 (1), pp. 33-56.
• Maslow, A. H. (1958). A Dynamic Theory of Human Motivation. (içinde) Understanding Human Motivation, (Ed.) C. L. Stacey ve M. DeMartino, pp. 26–47.
• Maynard, M. (1990). The re-shaping of sociology? Trends in the study of gender. Sociology, 24 (2), pp. 269-290.
• Montesquieu (2017) Kanunların Ruhu Üzerine, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları
• Muehlenhard, C. L., & Peterson, Z. D. (2011). Distinguishing between sex and gender: History, current conceptualizations, and implications. Sex Roles, 64, pp. 791-803.
• Murshid, N. S., Lemke, M., Hussain, A., & Siddiqui, S. (2020). Combatting Gender-Based Violence: Perspectives from Social Work, Education, Interdisciplinary Studies, and Medical Anthropology. (in) Transforming Global Health (pp. 83-96). Springer, Cham.
• Myers, N. (2010). An exploration of gender-related tensions for male social workers in the Irish context. Critical Social Thinking: Policy and Practice, vol. 2, pp. 38-58.
• Nicette, G. (2019). Gender Identity in Social Work: Male Social Workers’ Experience in Seychelles, Seychelles Research Journal, 1 (1), 53-63.
• Oakley, A. (2016). Sex, Gender and Society. (Series: Towards A New Society), London: Routledge, Taylor & Francis Group.
• Orme, J. (2002). Social work: Gender, care and justice. British Journal of Social Work, 32 (6), pp. 799-814.
• Ostrander, J. A., Bryan, J., & Lane, S. R. (2019). Clinical Social Workers, Gender, and Perceptions of Political Participation. Advances in Social Work, 19 (1), pp. 256-275.
• Öngen, B. ve Aytaç, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ve yaşam değerleri ilişkisi. Sosyoloji Konferansları, 48 (2), 1-18.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14 (33), 93-112.
• Özpulat, F. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin şiddet eğilimleri ile toplumsal cinsiyet algıları arasındaki ilişki. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi-BÜSBİD, 2 (2), 227-236.
• Schilling, R., Morrish, J. N., & Liu, G. (2008). Demographic trends in social work over a quarter-century in an increasingly female profession. Social Work, 53(2), 103-114.
• Segal, L. (2015). Why feminism?: gender, psychology, politics. John Wiley & Sons, Inc.
• Seguino, S. (2000). Gender inequality and economic growth: A cross-country analysis. World Development, 28 (7), pp. 1211-1230.
• Simpson R. (2004). Masculinity at Work: The Experiences of Men in Female Dominated Occupations, Work Employment Society, 18 (2), pp. 349-368.
• Steensma, T. D., Kreukels, B. P., de Vries, A. L., & Cohen-Kettenis, P. T. (2013). Gender identity development in adolescence. Hormones and Behavior, 64 (2), pp. 288-297.
• Stewart, A. J., & McDermott, C. (2004). Gender in psychology. Annual. Review of Psychology, 55, pp. 519-544.
• Şeker, R., & Kartal, T. (2017). Fen eğitiminde bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısına etkisi. Turkish Journal of Education, 6 (1), ss. 17-29.
• UN Women (2020). Issue brief: COVID-19 and ending violence against women and girls, 05.10.2020 tarihinde, https://www.unwomen.org/-/media/headquarters/attachments/sections/library/publications/2020/issue-brief-covid-19-and-ending-violence-against-women-and-girls-en.pdf?la=en&vs=5006 adresinden erişildi.
• Tessema, M., Ready, K., & Malone, C. (2012). Effect of gender on college students' satisfaction and achievement: The case of a midsized Midwestern public university. International Journal of Business and Social Science, 3 (10), pp. 1-10.
• Turgut, A. Ş. (2019). Türkiye’deki Gelir Eşitsizliğinin Toplumsal Cinsiyet, Kadının İstihdamı ve Kadın Yoksulluğu Açısından Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (38), 315-329.
• Türk Dil Kurumu (2020). Türk Dil Kurumu Sözlükleri-Güncel Türkçe Sözlük, 06.10.2020 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35, ss. 29-56.
• Vefikuluçay, D., Zeyneloğlu, S., Eroğlu, K., & Taşkın, L. (2007). Kafkas Üniversitesi Son Sınıf Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Bakış Açıları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 14 (2), ss. 26-38.
• Yeşil, F., & Yıldırım, A. (2019). Toplumsal Cinsiyet ve Medyadaki Söylemi: Evlilik Programları. Selçuk İletişim, 12(1), 232-254.
• Yeung, W. L. T. L. (2010). Gender perspectives on adolescent eating behaviors: a study on the eating attitudes and behaviors of junior secondary students in Hong Kong. Journal of Nutrition Education and Behavior, 42 (4), pp. 250-258.
• Young-Bruehl, E. (1996). Gender and psychoanalysis: An introductory essay. Gender and Psychoanalysis, 1 (1), pp. 7-18.
• Yücebaş, S. (2019). Kadının İmkânsız Tamlığı Olarak Annelik: Reklamlarda Anneler. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Haziran (31), s. 577-600
• Yükseköğretim Kurulu (2020). Yükseköğretim Program Atlası, 30.10.2020 tarihinde https://yokatlas.yok.gov.tr/ adresinden erişildi.
• Western, D. (2019). Including the Concept of Gender and Its Inherent Complexities, Influences, and Implications in Social Work Practice and Education: Commentary on “Gender dynamics in social work practice and education: A critical literature review” (ed.) Jones, Mlcek, Healy, & Bridges, Australian Social Work, 72 (1), pp. 117-120.
• Wharton, A. S. (2009). The sociology of gender: An introduction to theory and research. John Wiley & Sons, Inc.