112’DE GÖREV YAPAN SAĞLIK PERSONELİNİN ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARINA YÖNELİK FARKINDALIK DÜZEYLERİ: ANKARA ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Sayı: 13, 90 - 106, 30.06.2019

İshak Şan , Burak Bekgöz , Elvan Ulucan Özkan

Öz

Amaç: Bu çalışma, çocuk ihmal ve istismarının tanılanmasında ve ikincil önlemede önemli rolü olan 112 Acil Sağlık
Hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin konuya ilişkin bilgi düzeylerini ve farkındalıklarını değerlendirmeyi
amaçlamaktadır. Yöntem: araştırma nicel yöntem ve tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmaya Ankara 112 İl Ambulans
Servisi Başhekimliğinde çalışan sağlık personelinin tümü dahil edilmiş, 74 ATT, 41 Paramedik, 11 Hemşire/Ebe/Sağlık Memuru
ve 8 Doktor olmak üzere toplam 135 kişiye ulaşılmıştır. Araştırmada sosyo-demografik veri formu ve ‟Çocuk İstismarı ve
İhmalinin Belirti ve Risklerinin Tanılanması‟na yönelik geliştirilen anket formu kullanılmıştır. Elektronik form ile toplanan
verilerde Shapiro Wilks, ki-kare, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis testi kullanılmıştır. Bulgular: Evli olanların çocuk
istismarına ilişkin çocuktaki davranışsal belirtileri tanılama, lise ve ön lisans eğitimini tamamlamış olanların çocuk istismarına
ilişkin çocuktaki fiziksel belirtileri tanılama ve Komuta Kontrol Merkezinde çalışanlarının ihmalin çocuk üzerindeki belirtilerini
tanılamaya dair puan ortalaması daha yüksek bulunmuştur.
Sonuç: Bu çalışma sonucunda 112 çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalıklarının yeterli düzeyde
olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk istismarı ve ihmali, 112 il ambulans servisi, hastane öncesi acil sağlık, acil yardım ambulansı

Kaynakça

• 1. Al-Moosa A, Al-Shaiji J, Al-Fadhli A, Al-Bayed K, Adib SM. Pediatricians' knowledge, attitudes and experience regarding child maltreatment in Kuwait. Child Abuse & Negl. 2003; 27 (10): 1161–1178
• 2. Bahar, G., Savaş, HA., Bahar, A. (2009) Çocuk İstismarı ve İhmali: Bir Gözden Geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4 (12).
• 3. Bilge, YD., Taşar, MA., Kılınçoğlu, B., Özmen, S., Tıraş, Ü. (2013). Alt sosyoekonomik düzeye sahip anne-babaların çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi düzeyleri, deneyimleri ve kullandıkları disiplin yöntemleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi 14, 27-35.
• 4. Bilgiç H. (2015) Denizli İl Merkezindeki Aile Sağlığı Merkezlerinde Görev Yapan Ebe ve Hemşirelerin Çocuk İstismarı ve İhmali Konusundaki Deneyimleri, Bilgi ve Farkındalık Düzeyleri, Uzmanlık Tezi. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Denizli.
• 5. Burç A. (2014) Hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• 6. Gölge ZB, Hamzaoğlu N, Türk B. (2012). Sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalık düzeylerinin ölçülmesi. Adli Tıp Dergisi 26 (2), 86-96.
• 7. Kabakoğlu, H. (2018) Aile sağlığı merkezinde görev yapan hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Hatay.
• 8. Kamiloğlu, M. (2018). Ankara İlinde Görev Yapan Aile Hekimliği Asistanlarının Çocuk İstismarı ve İhmali Konusunda Bilgi Düzeyi, Tutum ve Davranışlarının Değerlendirilmesi. Tıpta Uzmanlık Tezi, Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ankara.
• 9. Kara, B., Biçer, Ü., Gökalp, A.S., (2004) Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 140-151.
• 10. Kara, Ö. (2010). Ankara ilinde görev yapan pediatri asistanları, uzmanları ve pratisyen hekimlerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda bilgi düzeyleri ve yaklaşımlarının karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara.
• 11. Kars, Ö. (1994). Çocuk istismarı ve ihmalinin nedenleri ve okul başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• 12. Kaya, E. (2010). Çocuk istismarı ve ihmalinin saptanmasında nükleer tıp yöntemlerinin kullanımı. Güncel Pediatri, 8, 30- 5.
• 13. Kocaer Ü. (2006) Hekim ve hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 14. Marshall WN, Locke C. (1997) Statewide survey of physician attitudes to controversies about child abuse. Child Abuse Negl. 21, 71-179.
• 15. Önal, SÇ., Celbiş, O., Özdemir, B., Özdemir, MY. (2013). Çocuk istismarı. Türk Nöroşirürji Dergisi, 23(2): 124-127.
• 16. Polat, O. (2000). Çocuk istismari. Istanbul: Adli Tip Der Yayinevi, 207- 231.
• 17. Sener, MT.,Anci, Y., Dursun, OB. (2014) Significance of healthy family structure in preventing child sexual abuse: Aprospective controlled study. Medicine Science International Medical Journal,3 (1):1046-53.
• 18. Taner, Y., Gökler, B. (2004) Çocuk istismarı ve ihmali: Psikiyatrik yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82.
• 19. Topbaş, M. (2004) İnsanlığın büyük bir ayıbı: çocuk istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3 (4):76-80.
• 20. Turhan, E., Sangün, Ö., İnandı, T. (2006). Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 15 (9), 153-7.
• 21. Türker G. (2017) Aile hekimleri, hemşire ve ebelerin çocuk istismarı ve ihmali konusunda farkındalık düzeyleri: Burdur örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• 22. Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması (2010). http://atud.org.tr/kutuphane/ unisefrapor.pdf. Erişim Tarihi: 25.09.2018.
• 23. Uysal A. (1998) Çocuk İstismar ve İhmalinin Belirti ve Risklerini Tanımlamada Hemşire ve Ebelerin Bilgi Düzeylerinin Saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 24. Yalçın, N. (2011). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Çözüm Önerileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 25. Yiğit, R. (2004). Çocukların cinsel istismarı ve ensest. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 8, 90-100.
• 26. Ziyalar, N. (1999). Çocuk istismar ve ihmalinin önlemesi. Çocuk Forumu, 2 (1), 31-33.
• 27. World Health Organization. Child Maltreatment.
• 28. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs150/en/. Erişim Tarihi: 3 Ekim 2018