HASTANEDE GÖREVLİ SOSYAL ÇALIŞMACILARIN ÇOCUK İSTİSMARIYLA İLGİLİ DENEYİMLERİ: NİTEL BİR ANALİZ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 24, 195 - 218

Ömer Büber , İsmail Akyüz

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, hastanede ihmal ve istismar mağduru olduğundan şüphelenilen çocuğa yönelik sosyal çalışmacıların ne tür hizmetler verdiğinin tespit edilmesidir. Hizmet sunumu esnasında karşılaşılan güçlüklerin yanı sıra olası çözüm önerilerinin neler olabileceğinin belirlenmesi çalışmanın bir diğer amacıdır. Yöntem: Çalışmada nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik yaklaşım kullanıldı. Dokuz katılımcı ile yüz yüze ve derinlemesine görüşme yapıldı. Bulgular: Vakaların sıklıkla acil servislerde ve çocuk polikliniklerinde hekimler tarafından tespit edildiği, sonrasında tıbbi sosyal hizmet birimiyle iletişime geçildiği anlaşıldı. Bu aşamada sosyal çalışmacılar çocuk, aile ve diğer kişilerden aldıkları bilgiler doğrultusunda sosyal inceleme raporu hazırladıkları saptandı. Adli bildirimlerde çoğunlukla çocuk şube müdürlüğü ile irtibat sağlandığı görüldü. Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne de sosyal inceleme raporlarının gönderildiği saptandı. Bazı sosyal çalışmacıların gerek lisans dönemlerinde gerekse profesyonel meslek hayatlarında çocuk istismarı konusunda eğitim almamış olmaları çalışmanın önemli bir bulgusuydu. Sonuç: Çalışma tüm sağlık personelinin konu hakkında temel düzeyde eğitim alması gerekliliğini ortaya koydu.

Anahtar Kelimeler

Sosyal çalışmacı, Sosyal hizmet, Çocuk, İhmal, İstismar

Etik Beyan

Çalışmanın etik kurul onayı Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi girişimsel olmayan etik kurulundan (karar No: 30.01.2024-2024/07) alınmıştır.

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

yok

Teşekkür

YOK

EXPERIENCES OF HOSPITAL SOCIAL WORKERS ON CHILD ABUSE: A QUALITATIVE ANALYSIS

Öz

Objective: This study aimed to reveal the professional practice processes of social workers working in the hospital for children with suspicion of child abuse and neglect, the difficulties they encounter in this process and possible solution suggestions. Method: Phenomenological approach, one of the qualitative research designs, was used in the study. Face-to-face and in-depth interviews were conducted with nine participants. Findings: It was determined that children with suspicion of neglect and abuse were generally noticed by physicians in emergency services and paediatric outpatient clinics. Afterwards, it was determined that the medical social service unit was contacted. At this stage, it was determined that social workers prepared a social investigation report in line with the information they received from the child, family and other persons. In judicial reports, it was observed that the children's branch directorate was mostly contacted. It was determined that social investigation reports were also sent to the Provincial Directorate of Family and Social Services. The study underlines the necessity of receiving training on child neglect and abuse after social work undergraduate education. Conclusion: The study revealed that health professionals should receive basic training on the subject.

Anahtar Kelimeler

Social worker, Social work, Child, Neglect, Abuse

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. (2021). Hizmete Özel Kitap [PDF]. https://adlisicil.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/310520221405382021H%C4%B0ZMETE%C3%96ZELK%C4%B0TAP.pdf
• Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun (6284 Sayılı, 2012). Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete, 28239.
• Al-Mohannadi, A. S., Al-Harahsheh, S., Atari, S., Jilani, N., Al-Hail, G., & Sigodo, K. (2022). Addressing violence against children: A case review in the state of Qatar. Frontiers in Public Health, 10. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpubh.2022.859325
• Aleissa, M. A., Sultana, K., Saleheen, H. N., Aldihan, D. A., Al-Omar, R. H., Alharbi, R. O., Allahidan, R. S., & Alshagary, R. (2022). Attitude of pediatricians toward suspected cases of child sexual abuse (CSA) in Saudi Arabia. International Journal of Pediatrics and Adolescent Medicine, 9(2), 125-130. https://doi.org/10.1016/j.ijpam.2021.10.005
• Arslan, G., & Balkıs, M. (2016). Ergenlerde duygusal istismar, problem davranışlar, özyeterlik ve psikolojik sağlamlık arasındaki ilişki. Sakarya University Journal of Education, 6(1), 8-22.
• Bakır, E., & Kapucu, S. (2017). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13-24.
• Barut-Bektaş, B. (2024). Teknoloji çağının konuşulmayan gündemi: çevrim içi çocuk cinsel istismarı. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 0(22), 83-106. https://doi.org/10.46218/tshd.1348555
• Baskak, İ. (2023). Çocuğa yönelik duygusal istismar. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(1), 61-72. https://doi.org/10.57114/jswrpub.1233975
• Beaudoin, G., Hébert, M., & Bernier, A. (2013). Contribution of attachment security to the prediction of internalizing and externalizing behavior problems in preschoolers victims of sexual abuse. European Review of Applied Psychology, 63(3), 147-157. https://doi.org/10.1016/j.erap.2012.12.001
• Berkün, S. (2010). Sosyal hizmet uzmanlarının çalışma hayatında karşılaştıkları mesleki sorunlar: Bursa örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1), 99-112.
• Bozgun, K., & Pekdoğan, S. (2018). Öğretmenlerin çocuk ihmali ve istismarı hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), Article 2.
• Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Birimi. (2024). https://sakaryaism.saglik.gov.tr/TR-168720/bulasici-olmayan-hastaliklar-birimi.html
• Burç, A., & Tüfekci, F. G. (2015). Hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama düzeyleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 144-151.
• Burç, A., & Tüfekci, F. G. (2015). Hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmalinin belirti ve risklerini tanılama düzeyleri. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (3), 144-151.
• Büber, Ö., & Kutlu, İ. (2023). Çoklu mağduriyetin bir yansıması: zihinsel engelli çocukların suç mağduriyeti. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 7(2), 94-103. https://doi.org/10.55109/tushad.1335108
• Büber, Ö., & Taylan, H. H. (2023). Çocuk ihmal ve istismarında ebeveynlerin farkındalık düzeyleri. Sosyal Sağlık Dergisi, 3(1), 89-111.
• Can, N. (2020). İstismarı önlemede psikolojik danışmanların etik, yasal sorumlulukları ve önleyici rehberlik çalışmalarına öneriler. Ankara Universitesi Egitim Bilimleri Fakultesi Dergisi. https://doi.org/10.30964/auebfd.618883
• Choe, C., & Yu, S. (2022). The effect of child abuse and neglect on trajectories of depressive symptoms and aggression in korean adolescents: exploring gender differences. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(10), Article 10. https://doi.org/10.3390/ijerph19106160
• Cicchetti, D. (2016). Socioemotional, Personality, and biological development: ıllustrations from a multilevel developmental psychopathology perspective on child maltreatment. Annual Review of Psychology, 67(1), 187-211. https://doi.org/10.1146/annurev-psych-122414-033259
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Siyasal kitabevi.
• Çelik, T. H. (2019). Okul psikolojik danışmanlarının çocuk istismarı vakalarındaki deneyimleri üzerine nitel bir çalışma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çukurova Üniversitesi.
• Çocuk Koruma Kanunu (5395 sayılı, 2005). Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete,25870
• Çocuk Koruma Kanunu. (2005, 3 Temmuz). Resmi gazete. (Sayı: 25876). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5395.pdf
• Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö. Ö., Yüksel, T., Demir, A. Ç., Bayhan, P. Ç., & Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri. Journal Of Turgut Ozal Medical Center, 21(1), 44-48.
• Finkelhor, D., Turner, H., & Colburn, D. (2022). Prevalence of online sexual offenses against children in the US. JAMA Network Open, 5(10), e2234471. https://doi.org/10.1001/jamanetworkopen.2022.34471
• Gámez-Guadix, M., Borrajo, E., & Almendros, C. (2016). Risky online behaviors among adolescents: Longitudinal relations among problematic Internet use, cyberbullying perpetration, and meeting strangers online. Journal of Behavioral Addictions, 5(1), 100-107. https://doi.org/10.1556/2006.5.2016.013
• Hatipoğlu, E. (2017). Çocuğa yönelik cinsel istismar vakaları ile çalışan sosyal çalışmacıların psikososyal etkilenme deneyimleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 85-97.
• Hillis, S., Mercy, J., Amobi, A., & Kress, H. (2016). Global Prevalence of Past-year Violence Against Children: A Systematic Review and Minimum Estimates. Pediatrics, 137(3), e20154079. https://doi.org/10.1542/peds.2015-4079
• HSGM. (2024). İhmal ve istismar. Erişim adresi: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/ihmal-istismar.html Kaş Güner, C., Yavuz, H. Ö., & Dörtbudak, Z. (2016). Çocuk istismarı- ihmali vakalarıyla karşılaşan hemşirelerin görüş ve uygulamaları. Sağlık Akademisi Kastamonu, 1(1), 39-39. https://doi.org/10.25279/sak.204994
• Kaya Kılıç, A., & Teki̇n, H. H. (2019). Sosyal hizmet uzmanlarının korunmaya muhtaç çocuk birimlerinde ihmal ve istismar vakalarına verilen hizmetlerin niteliğine ilişkin görüşleri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 843-865. https://doi.org/10.33417/tsh.622575
• Kaya, A., Karadayı, B., Uygun, S., Karadayı, Ş., & Afşin, H. (2015). Acil servislerde ısırık izlerinin çocuk istismarı açısından değerlendirilmesi. Medical Bulletin of Haseki/Haseki Tıp Bülteni, 53(3), 181-186.
• Koçtürk, N. (2018). Çocuk ihmalini ve istismarını önlemede okul çalışanlarının sorumlulukları. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 38-47. https://doi.org/10.21666/muefd.336170
• Kurt, G., Dönmez, S., Eren, Ö., Balcı, E., & Günay, O. (2017). Üç farklı disiplinde okuyan üniversite son sınıf öğrencilerinin istismar, ihmal ve aile içi şiddet algıları. Journal of International Social Research, 10(50), 880-888.
• Maneta, E., Cohen, S., Schulz, M., & Waldinger, R. J. (2012). Links between childhood physical abuse and ıntimate partner aggression: the mediating role of anger expression. Violence and Victims, 27(3), 315-328. https://doi.org/10.1891/0886-6708.27.3.315
• Naszydłowska, K., & Kossak, D. (2016). Sexual abuse in childhood—outcomes and psychological help. Acta Neuropsychologica, 14(2), 101-112. https://doi.org/10.5604/17307503.1210229
• Orhan, G., & Erden, G. (2022). Reliability of forensic ınterview with child victim of sexual abuse in Turkey. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 14(4), 570-579. https://doi.org/10.18863/pgy.1088328
• Orhan, G., Ulukol, B., & Canbaz, H. (2019). Çocuk izlem merkezi modeli ve bu modelde gözlenen sorunlar. Kriz Dergisi, 27(3), 178-186.
• Özbesler, C., & Çoban, A. İ. (2010). Social work practice in the hospital setting: the case of Ankara. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 31-46.
• Özgentürk, İ. (2014). Çocuk istismarı ve ihmal. International Journal of Human Sciences./ Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 265-278. https://doi.org/10.14687/ijhs.v11i2.2943
• Palermo, T., Pereira, A., Neijhoft, N., Bello, G., Buluma, R., Diem, P., Aznar Daban, R., Fatoumata Kaloga, I., Islam, A., Kheam, T., Lund-Henriksen, B., Maksud, N., Maternowska, M. C., Potts, A., Rottanak, C., Samnang, C., Shawa, M., Yoshikawa, M., & Peterman, A. (2019). Risk factors for childhood violence and polyvictimization: A cross-country analysis from three regions. Child Abuse & Neglect, 88, 348-361. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2018.10.012
• Paslı, F. (2020). Çocuğa yönelik fiziksel istismar. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 60-72.
• Pelendecioğlu, B., & Bulut, S. (2009). Çocuğa yönelik aile içi fiziksel istismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 49-62.
• Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı. Seçkin.
• Seth, R. (2015). Child abuse and neglect in India. The Indian Journal of Pediatrics, 82(8), 707-714. https://doi.org/10.1007/s12098-014-1620-3
• Şengül, H., & Bulut, A. (2023). Tıbbi sosyal hizmet. Disiplinlerarası sosyal hizmet: Holistik perspektif. (ss. 99-125). Nobel Bilimsel Eserler. https://hdl.handle.net/20.500.12436/4489
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2011). Tıbbi sosyal hizmet uygulama yönergesi. Erişim adresi: https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1349,img071372pdf.pdf?0
• Teigiser, K. S. (2009). Field note: New approaches to generalist field education. Journal of Social Work Education, 45(1), 139-146.
• Teisl, M., & Cicchetti, D. (2008). Physical abuse, cognitive and emotional processes, and aggressive/disruptive behavior problems. Social Development, 17(1), 1-23. https://doi.org/10.1111/j.1467-9507.2007.00412.x
• Tekin, H. H.,& Kaya Kılıç, A. (2020). Sağlık çalışanlarının çocuk ihmal ve istismar vakaları ile karşılaşma durumları, bildirim yükümlülükleri ve eğitim gereksinimleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 29(2), 85-94.
• Türk Ceza Kanunu (5237 sayılı, 2004). Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete, 25611
• Türk Medeni Kanunu (4721 sayılı, 2001). Türkiye Cumhuriyeti Resmî Gazete, 24607
• UNICEF. (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması- özet raporu. https://www.unicef.org/turkiye/raporlar/t%C3%BCrkiyede-%C3%A7ocuk-istismari-ve-aile-i%C3%A7i-%C5%9Fiddet-ara%C5%9Ftirmasi-%C3%B6zet-raporu-2010
• UNICEF. (2022). Türkiye Çocuk Araştırması 2022. https://www.unicef.org/turkiye/media/17591/file/2022%20Türkiye%20Çocuk%20Araştırması%20.pdf
• Üstündağ, A. (2022). Sağlık çalışanlarının çocuk istismarı ve ihmali konusundaki farkındalığı: Sağlıklı hayat merkezi örneği. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 31(4), 241-253.
• World Health Organization. (2006). Preventing child maltreatment: A guide to taking action and generating evidence / World Health Organization and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect. Guide Sur La Prévention de La Maltraitance Des Enfants : Intervenir et Produire Des Données. https://iris.who.int/handle/10665/43499
• Yıldırım Sarı, H., Ardahan Akgül, E., & Oztornacı, B. (2016). Systematic reviews about child abuse and neglect in last 10 years. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15, 501. https://doi.org/10.5455/pmb.1-1453795052
• Yıldırım, B., & Başer, A. O. (2019). Acil servis tıbbi sosyal hizmet müdahaleleri, müracaatçı profili ve sosyal hizmet mülakatında dikkat edilmesi gereken durumlar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 286-308.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2010). Çocukların ihmal-istismara uğramasında aile ve çocuklara yönelik risk faktörleri ve sosyal hizmet müdahalesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(1), 73-83.
• Zengin, O., & Çalış, N. (2017). Sosyal hizmet uzmanlarının mesleki uygulamaları ve çalışma koşulları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 47-67.