“HASTANEYE GİTMELİYİM, HUZURA ERMELİYİM” MUNCHAUSEN BY PROXY SENDROMUNA YÖNELİK SOSYAL HİZMET MÜDAHALESİ: BİR VAKA SUNUMU

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 24, 150 - 167

İpen İlknur Ünlü

Öz

Munchausen by proxy sendromu (MBPS) aile içerisinde ortaya çıkan, alanda çalışan uzmanlar için çocuk istismarının en kafa karıştırıcı, anlaşılması güç ve potansiyel olarak en zararlı biçimlerinden birisidir. Çocuğun yüksek yararının gözetildiği sosyal hizmet mesleği açısından sık görülmeye başlanan MBPS ile ilgili klinik sosyal hizmet odaklı uygulama örnekleri büyük önem taşımaktadır. Yapılan bu vaka analizindeki temel amaç, alanda uygulamalar gerçekleştiren sosyal hizmet uzmanlarının MBPS ile ilgili bilgi, beceri ve donanımlarını arttırmaları ve vaka yönetimi ile ilgili bilgi sahibi olmalarıdır. Çalışmada, vaka kapsamında planlı değişim sürecine göre müdahale aşamaları ile ilgili bilgilere yer verilmiştir. Vaka analizi sonucunda MBPS vakalarında çocuğun korunması ve hayatta kalması açısından erken tanı ve teşhisin oldukça önemli olduğu, bebek veya çocuk vakalarının titizlikle incelenmesi gerektiği, aile üyelerinin psikiyatrik öyküsünün ve psiko-sosyal özelliklerinin belirlenmesi ve ailenin özelliklerine göre risk faktörlerinin saptanmasında sosyal hizmet müdahalesinin önemli olduğu anlaşılmıştır. Bu tür vakalarda multidisipliner çalışmalara önem verilmesi, sosyal hizmet uzmanlarının bu konuda bilgi, beceri ve uygulamalarını geliştirmeleri için eğitim verilmesi ve konuyla ilgili daha çok akademik çalışmanın literatüre kazandırılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Munchausen By Proxy Sendromu, Çocuk İstismarı, Sosyal Hizmet, Vaka Sunumu

Kaynakça

• Abeln, B; Love, R., (2018). An Overview of Munchausen Syndrome and Munchausen Syndrome by Proxy. Nursing Clinics of North America, 53(3), 375–384. doi:10.1016/j.cnur.2018.04.005
• Awadallah, N., Vaughan, A., Franco, K., Munir, F., Sharaby, N. A., & Goldfarb, J. (2005). Munchausen by proxy: a case, chart series, and literature review of older victims. Child Abuse & Neglect, 29(8), 931-941.
• Arslan Şahbaz, E. E. (2024). Bakım Verenin Yapay Bozukluğu (Munchausen By Proxy Sendromu) ve Sosyal Hizmet Müdahalesi. Toplum Ve Sosyal Hizmet, 35(1), 153-172. https://doi.org/10.33417/tsh.1337039
• Attepe Özden, S. (2017). Psikiyatri Kliniğinde Sosyal Hizmet Uygulamaları. Attepe Özden, S. ve Özcan,E. (Ed.)., Tıbbi Sosyal Hizmet içinde (125-135). Ankara: Nobel.
• Akpınar, A. (2021). Munchausen by proxy syndrome. Health Scıences Quarterly, 5(Supplement Issue), 199-209. Amerikan Psikiyatri Birliği (2005). Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması Elkitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı (DSM-IV-TR). Çev. Ed.: Köroğlu, E., Hekimler Yayın Birliği, Ankara.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2013). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı, Beşinci Baskı (DSM-5), Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı. Çev.Ed.: Köroğlu, E., Hekimler Yayın Birliği, Ankara
• Awadallah N, Vaughan A, Franco K, Munir F, Sharaby N, Goldfarb J. (2005). Munchausen by proxy: a case, chart series, and literature review of older victims. Child Abuse Negl. 29(8):931-41. doi: 10.1016/j.chiabu.2004.11.007. PMID: 16125235.
• Baykara Acar, Y; Acar, H. (2002). Sistem kuramı-ekolojik sistem kuramı ve sosyal hizmet: temel kavramlar ve farklılıklar. Toplum ve Sosyal Hizmet, 13 (1), 29-35
• Beyazova, U; Şahin, F. (2007). Çocuk istismarı ve ihmaline yaklaşımda hastane çocuk koruma birimleri Derleme. Türk Pediatri Arşivi, 42(11), 16-18.
• Burton, M. Caroline; Warren, Mark B.; Lapid, Maria I.; Bostwick, J. Michael (2015). Munchausen syndrome by adult proxy: A review of the literature. Journal of Hospital Medicine, 10(1), 32–35. doi:10.1002/jhm.2268
• Council on Social Work Education. (2009). Advanced social work practice in clinical social work practice. Washington, DC: Council on Social Work Education.
• Day, Deborah O.; Moseley, Robert L. (2010). Munchausen by Proxy Syndrome. Journal of Forensic Psychology Practice, 10(1), 13–36. doi:10.1080/15228930903172981
• Feldman, M.D. ; Brown, R.M. (2002). Munchausen by Proxy in an international context. Child Abuse Negl. 26(5):509-24. doi: 10.1016/s0145-2134(02)00327-7. PMID: 12079087.
• Glaser, D. (2020). Fabricated or induced illness: From “Munchausen by proxy” to child and family-oriented action. Child Abuse & Neglect, 108(), 104649–. doi:10.1016/j.chiabu.2020.104649
• Hoffman, Jeanne S.; Koocher, Gerald P. (2019). Medical Child Abuse Hidden in Pediatric Settings: Detection and Intervention. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, (), –. doi:10.1007/s10880-019-09666-8
• İnce T, Yurdakök K. Munchausen Syndrome by Proxy; A Serious Child Abuse Form. Türkiye Çocuk Hast Derg. 2014;8(3):165-70.
• Karadağ, F. (2018). Çocuk Ruh Sağlığında İstismarın Farklı Bir Boyutu: Munchausen By Proxy Sendromu.
• İçağasıoğlu Çoban, A. ve Attepe Özden, S. (Ed.), Psikiyatrik Sosyal Hizmet içinde (157-166). Ankara: Nobel.
• Meadow,R. (2002). Different interpretations of Munchausen Syndrome by Proxy. Child Abuse Negl. , 26(5), 501–508. doi:10.1016/s0145-2134(02)00326-5
• Mercer, S.O.; Perdue, J.D. (1993). Munchausen Syndrome by Proxy: Social Work's Role. Social Work, 38(1), (74-81), doi:10.1093/sw/38.1.74 January. doi:10.1093/sw/38.1.74
• NASW (National Association of Social Worker) (2005). NASW Standards for clinical social work in social work practice. Washington, DC, NASW Press. pp.7.
• Özbesler, C. (2017). Tıbbi Sosyal Hizmete Giriş ve Tıbbi Sosyal Hizmetin Rolleri. Attepe Özden, S. ve Özcan,E. (Ed.)., Tıbbi Sosyal Hizmet içinde (3-13). Ankara: Nobel.
• Özbesler, C.; İçağasıoğlu Çoban, A. (2010). Ebeveyn Yoluyla Munchausen Sendromu Olgularında Sosyal Hizmetin Rolü. Aile ve Toplum Dergisi, 11(6), 40-49.
• Özdemir, D.F., Yalçın, S.S., Akgül, S. et al. Munchausen by Proxy Syndrome: A Case Series Study from Turkey. J Fam Viol 30, 661–671 (2015). https://doi.org/10.1007/s10896-015-9700-3.
• Parrish, M. ; Perman, J. (2004). Munchausen Syndrome by Proxy: Some Practice Implications for Social Workers”, Child and Adolescent Social Work Journal. Vol. 2 21, No. 2 April. 137-154. , doi:10.1023/b:casw.0000022728.04135.1f
• Sanders, M. J., Bursch B. (2020). Psychological Treatment of Factitious Disorder Imposed on Another/Munchausen by Proxy Abuse. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings, 139-149.
• Saruç, S., & Duyan, V. (2009). Psikiyatride ekip çalışması ve sosyal hizmet bakış açısı. Kriz Dergisi, 17(1), 37-44. https://doi.org/10.1501/Kriz_0000000291
• Schreier H. Munchausen by Proxy. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care 2004;34:126-43.
• Schreler, H. A., & Libow, J. A. (1994). Munchausen by proxy syndrome: a modern pediatric challenge. The Journal of pediatrics, 125(6), S110-S115.
• Selvendran Sugandhan; Somesh Gupta; Sujay Khandpur; Neena Khanna; Manju Mehta; Prashanth Inna (2010). ‘Munchausen syndrome by proxy’ presenting as battered child syndrome: a report of two cases. , 49(6), 679–683. doi:10.1111/j.1365-4632.2009.04188.x
• Sugandhan, S., Gupta, S., Khandpur, S., Khanna, N., Mehta, M., & Inna, P. (2010). ‘Munchausen syndrome by proxy’presenting as battered child syndrome: a report of two cases. International journal of dermatology, 49(6), 679-683. doi: 10.1111/j.1365-4632.2009.04188.x. PMID: 20618475.
• Tuncay, T., Oral M. (2012). Ruh sağlığı Alanında Sosyal Hizmet Uzmanlarının Rol ve Sorumlulukları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 23(2), 93-114.
• Tümer, A.R., Odabaşı, A.B., Özdemir, D.F., Mutlu, E.İ., Kaynak, A.D. (2016). Çocuk İstismarı’nın Ağır Bir Türü: Bakım Verenin Yapay Bozukluğu’na (Munchausen By Proxy Sendromu), Hukuki Ve Tıbbi Bakış. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi(6), 581-608.
• Yates, G; Bass, C. (2017). The perpetrators of medical child abuse (Munchausen Syndrome by Proxy)–A systematic review of 796 cases. Child abuse & neglect, 72, 45-53.
• WHO, 2022. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-children#:~:text=Globally%2C%20it%20is%20estimated%20that,the%20past%20year%20(1).
• WHO, 1999. Report of the Consultation on Child Abuse Prevention, 29-31 March 1999, WHO, Geneva. World Health Organization Social change and mental health violence and ınjury prevention.