SOSYAL HİZMET ALANINDA MADDE BAĞIMLILIĞI KONUSUYLA İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 24, 109 - 123

Gökhan Boduroğlu

Öz

Biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz olarak etkileyen, toplumsal yapı için önemli bir sağlık sorunu olan madde bağımlılığı; sosyal hizmet alanının en önemli konularından biridir. Bu çalışma, Web of Science (WOS) veri tabanında sosyal hizmet alanında madde bağımlılığı konusunda yapılan akademik çalışmaların bibliyometrik bir analizini sunmayı amaçlamıştır. Bu amaç doğrultusunda Web of Science (WOS) veri tabanında 2014 ile 2023 yılları arasında “subtance abuse” filtrelemesiyle toplamda 23.920 araştırma olsa da bu çalışmaların yalnızca %4,89 (1.171 çalışma) “social work (sosyal hizmet)” kategorisinde yer almaktadır. Araştırma kapsamında yapılan inceleme de dağılımlar, yayın ağları, anahtar kelimeler vb veriler grafik ve görseller halinde incelenmiştir. Konuyla ilgili çalışmaların önemli bir kısmının çocuk ve gençlik refahı alanına yönelik olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, madde bağımlılığıyla mücadelede daha etkili sosyal hizmet politikaları ve müdahale stratejilerinin geliştirilmesi için hem Türkiye'de hem de diğer ülkelerdeki araştırmacıların daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyduğunu vurgulamakta ve gelecekteki araştırmaların odaklanabileceği öncelikli alanları belirlemeye rehberlik etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Madde Bağımlılığı, Sosyal Hizmet, Bibliyometrik Analiz

Etik Beyan

Çalışmamın etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer aldığını beyan ederim.

BIOMETRIC ANALYSIS OF STUDIES ON SUBSTANCE USE IN THE FIELD OF SOCIAL WORK

Öz

Substance addiction, which negatively affects individuals biologically, psychologically, and socially and is a significant health problem for societal structures, is one of the most important issues in the field of social work. This study aims to present a bibliometric analysis of academic studies on substance addiction in the field of social work within the Web of Science (WOS) database. For this purpose, although there were a total of 23,920 studies with the "substance abuse" filter in the Web of Science (WOS) database between 2014 and 2023, only 4.89% (1,171 studies) of these studies fall under the "social work" category. The study examines distributions, publication networks, keywords, and other data in graphical and visual forms. A significant portion of the studies on this topic are related to child and youth welfare. This study emphasises the need for more research by researchers in Türkiye and other countries to develop more effective social work policies and intervention strategies in the fight against substance addiction. It provides guidance on the priority areas that future research can focus on.

Anahtar Kelimeler

Substance Abuse, Social Work, Bibliometric Analysis

Etik Beyan

I declare that my study falls under the category of research that does not require ethics committee approval.

Kaynakça

• Aktürk İ., Bozdoğan Ö.F., Çuhacı G., Ögel K., Şimşek G.M. & Tokluoğlu N. (2019). Bağımlılıkta Sosyal Hizmet Uygulamaları. İstanbul: Yeşilay Yayınları.
• Bayraktar, A.H., Aktürk, İ. & Yaman, Ö.M. (2024). Madde Kullanan Kişilerde Kendi Kendini Tedavi Yönteminde Öne Çıkan Unsurlar, Bağımlılık Dergisi, 25 (1):69-80.
• Choi S., Ryan J.P. (2007). Co-Occurring Problems For Substance Abusing Mothers İn Child Welfare: Matching Services To İmprove Family Reunification, Children and Youth Services Review (29) 1395–1410.
• Çankaya, M. (2024). WoS Veri Tabanında Yer Alan Dönüştürücü Liderlik Konulu Akademik Çalışmaların Bibliyometrik Analizi. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (19), 79-91. https://doi.org/10.29157/etusbed.1432616
• Demir, Y., Çiftçi, G. E. & Tüfekçi, İ. (2023). Kadına Yönelik Ekonomik İstismara İlişkin Bibliyometrik Bir Analiz. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13 (1), 552-572.
• Dinç, M. (2020). “İnternet Bağımlılığı Özelinde Yeni Davranışsal Bağımlılıklar”. Y.Sinan Zavalsız. (Ed), Sosyal Hizmet ve Bütün Yönleriyle Bağımlılık. Ankara: Grafiker Yayınları, 175-194.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. & Lim, W. M. (2021). How To Conduct A Bibliometric Analysis: An Overview And Guidelines, Journal Of Business Research, Elsevier, vol. 133 (C): 285-296.
• Goodman A. (1990). Addiction: Definition And İmplications. British Journal of Addiction, 85, 1403-1408.
• Kalaycı, S. (2022). “Sigara Bağımlılığı”. Beyza Erkoç. (Ed.), Bağımlılıklar ve Sosyal Hizmet Müdahaleleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 3-24.
• Karabulut, A. (2023). Bağımlılık Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Dijital Bağımlılık Düzeylerine Etkisi. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi, 21, 1-25.
• Karabulut, A., & Gökler, R. (2023). Teknoloji Bağımlısı Çocuklarla İletişim. YOBÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 54-61.
• Kılıç, K. (2023). Alkol-Madde Bağımlılığı Olan ve Olmayan Bireylerin Dürtüsellik, Saldırganlık ve Depresyon Düzeylerinin İncelenmesi. (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Köktaş N.Ç. & Yiğitoğlu G.T. (2024). Üniversite öğrencilerinin madde bağımlılığına ilişkin farkındalıkları ve internete yönelik tutumları: Bir oturumluk eğitim programının etkisi var mı?. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 7(1), 187-195.
• Kürtüncü, M. & Tunca, M. (2022). “Uyuşturucu Madde Bağımlılığı”. Beyza Erkoç. (Ed.), Bağımlılıklar ve Sosyal Hizmet Müdahaleleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 55-70.
• Mutlu, E. (2015). Madde Bağımlılığının Tedavisinde Sosyal Hizmet Uzmanlarının Rol ve İşlevleri: Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Merkezi Örneği. Tıbbi Sosyal Hizmet Dergisi (5), 16-23.
• Orum, M.H., Kustepe, A., Kara, M.Z., Dumlupinar, E., Egilmez, O.B., Ozen, M.E. & Kalenderoglu, A. (2018). Addiction profiles of patients with substance dependency living in Adiyaman province. Medicine Science, 7(2), 369-372.
• Ögel K. (2020). Bağımlılık ve Tedavisi Temel Kitabı (3.Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Tarhan N. & Nurmedov S. (2020). Sanal veya Gerçek Bağımlılıkla Başa Çıkma (8. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tektaş Soy, İ. & Kocataş, S. (2020). Madde Bağımlılığı Tanısı Almış Bireylerde Benlik Saygısı ve Sosyal Dışlanma Algıları Arasındaki İlişki. EGEHFD, 36 (2): 73-86.
• Twerski, A.J. (2020). Bağımlılık Psikolojisi (1.Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Yeşilay. (2019). 101 Soruda Bağımlılık (3.baskı). İstanbul: Gülmat Matbaacılık.
• Yıldız E. (2016). Bağımlılık Terimleri Sözlüğü (1.Baskı). İstanbul: Truva Yayınları