Nir Shafir, The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire. Stanford University Press, 2024. 436 sayfa. ISBN: 9781503638952.

Yıl 2024, Sayı: 5, 133 - 136, 31.12.2024

Numan Deniz

Öz

Shafir, “pamphlet”in, yani Türkçe’de ancak “kitapçık” kelimesiyle karşılanabilecek olan ve erken modern Avrupa’da görülen, kısa, ucuz ve efemeral yayımların, Osmanlı’da 17. yüzyılda dini polemiklerin yükselişiyle beraber nasıl yeni bir tür olarak ortaya çıktığı ve bu polemikleri daha da harladığını tartışıyor. Yazar, bilgiyi az eğitimli okurlar için ulaşılabilir kılan bu yeni yayım türünün, daha önce eğitimli elitin tekelinde bulunan hukuki ve dini tartışmalara nasıl sıradan Müslümanları da kattığını gösteriyor. Dini polemikler hakkında yazılmış risalelerin içeriğine odaklanarak, daha önce Kadızadeliler hakkında yapılmış sosyoekonomik tarifin yerine de yeni bir okuma öneriyor. Başlığından da anlaşılacağı üzere kitap iki ana kısımdan oluşuyor: Osmanlı’da iletişimin düzeni ve düzensizliği. İlk kısım sırasıyla kitap üretimi, kitapların dolaşımı, eğitim olanaklarının çeşitliliği ve eğitimli elitin okuma pratiklerini inceliyor. İkinci kısım ise dini polemikler, risalelerin bu polemiklerin kaynağı ve aracı haline gelişi, polemiklerin yarattığı kutuplaşma, az ve yarı eğitimli kesimin okuma pratikleri, ortaya çıkan farklı okur kitleleri ve son olarak da Nabulusi örneği üzerinden risale yazarının stratejilerine odaklanıyor.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı entelektüel tarihi , risale , 17. yüzyıl

Nir Shafir, The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire. Stanford University Press, 2024. 436 sayfa. ISBN: 9781503638952.

Öz

Shafir contends that pamphlets, short, inexpensive, and ephemeral publications that find their closest equivalent in the Turkish term "kitapçık," emerged as a new genre in the Ottoman Empire during the 17th century, fueled by the rise of religious polemics. The author showcases how this new form of publication, by making information accessible to less educated readers, brought ordinary Muslims into legal and religious debates that were previously the preserve of the educated elite. Focusing on the content of risales concerning religious polemics, Shafir proposes a new interpretation that challenges the previous socioeconomic definition of the Kadızadeli order. As indicated by the title, the book is divided into two main parts: the order and disorder of communication in the Ottoman Empire. The first part examines book production, book circulation, the diversity of educational opportunities, and the reading practices of the educated elite. The second part delves into religious polemics, exploring how risales served as both a source and a tool for these debates, the polarization they created, the reading practices of the less and semi-educated, the emergence of diverse reader groups, and finally, the strategies employed by risale writers as exemplified by Nabulsi.

Anahtar Kelimeler

Ottoman intellectual history , pamphlet , Seventeenth Century

Kaynakça

• Nir Shafir, The Order and Disorder of Communication: Pamphlets and Polemics in Seventeenth-Century Ottoman Empire. Stanford University Press, 2024. 436 sayfa. ISBN: 9781503638952.