Birinci Dünya Savaşı Sonlarında Kafkasya'da İngiliz Faaliyetleri

Yıl 2000, Cilt: 64 Sayı: 240, 487 - 508, 20.08.2000

K. Tuncer Çağlayan

https://doi.org/10.37879/belleten.2000.487

Öz

Dünya üzerinde stratejik açıdan çok önemli bir coğrafya üzerinde bulunan Kafkasya tarih boyunca çevresindeki büyük devletlerin sürekli ve yakın ilgisini üzerinde hissetmiştir. Doğuda Hazar Denizi’nden batıda Karadeniz’e uzanan, kuzeyde Rusya ile güneybatıda Türkiye ve güneyde İran'a dayanan bu bölge kaçınılmaz olarak Rusya, İran ve Osmanlı Devleti'nin mücadele sahası olmuştur. Bölgenin eşsiz coğrafi konumu çevresindeki güçlerce rakiplerinin nüfuz sahasını daraltma projelerinde geçit olarak telakki edilmiştir. Hakikaten tarihi gelişmelere bakıldığında görülecektir ki eğer bölge Türk hakimiyetine geçmişse daha kuzeye Türk ilerleyişini kolaylaştırmış; İran hakimiyetinde ise İran'ın Anadolu'ya ve kuzey Kafkasya'ya yönelik genişleme gayretlerini mümkün kılmış; Rus hakimiyetinde ise İran üzerinde Rusya'nın nüfuz kurmasına ve Osmanlı'nın aleyhine genişlemesine ve böylece sıcak denizlere yaklaşmasına imkan vermiştir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Savaşı, Kafkasya, İngiliz Faaliyetleri, Osmanlı

British Activities in the Caucasus at the Close of World War One

Öz

The year 1917 in which the First World War continued its ravages was a year that witnessed extraordinary events. For the revolution that took place in Russia in this same year exerted a great impact on the course of the war. Overall, the impact of this event on Germany, Austro-Hungary and the Ottoman state was definitely positive. The presence of the Russian army in the Caucasus came to an end, and, in the resulting power vacuum, the Ottomans wished to take their place. Britain, with its vital interests in the Middle East and India, developed three main projects to block the Ottomans from taking advantage of this power vacuum in order to penetrate Iran, Afghanistan and Central Asia, as follows: To secure the continued presence at the front of the retreating Russian troops by supplying them with provisions; To form a Southern Bloc composed of the peoples who lived in the Caucasus and Transcaucasus regions; To halt the Ottoman- German advance by supporting the organization of the Georgians and Armenians. The Lloyd George government, which initiated these projects, was ultimately unable to put them into operation due to time constraints and communication difficulties, thus, the geography of the Caucasus, along with its economic wealth and strategic importance, came under the control of the Ottoman and German armies.

Anahtar Kelimeler

World War One, Caucasus, British Activities, Ottoman