Voynuklarla İlgili Kaynaklar ve Araştırmalar

Yıl 1984, Cilt: 48 Sayı: 189-190, 271 - 284, 20.04.1984

Yavuz Ercan

Öz

Voynukluk ve Voynuk örgütünün, Osmanlı Tarihi içinde sanıldığından daha fazla önemi olmuştur. Örgüt, Osmanlı Avrupasındaki en eski ve en uzun süre yaşayan kuruluşlardan biridir. Türk dönemi Güneydoğu Avrupa tarihinin daha iyi ortaya konulabilmesi için, Balkanlardaki diğer Hıristiyan kuruluşlarla birlikte Voynuk örgütünün de ciddi bir şekilde araştırılması gerekir. Böyle bir çalışma aynı zamanda, Türk toplumu ile Balkan toplumları arasındaki kültür alışverişini de aydınlatması bakımından ayrıca önemlidir. Nitekim konumuz olan Voynuk örgütünde, "baştina, voynuk, pirimkür, lagator" gibi Balkanlara özgü terimlerin yanında "voynuk beyi, çeribaşı, yamak, gönder" gibi Türkçe terimlerin de bulunması bu tür bir araştırmanın önemini göstermesi bakımından ilginç bir örnektir. Voynuklardan başka, Hıristiyan Sipahi, Eflak, Martolos, Yörük, Yaya ve Müsellem ve Derbent örgütü gibi Türk ve Türk olmayan Balkan toplumlarının birlikte oluşturdukları kuruluşların her birini ayrı ayrı araştırmadıkça, Türk dönemi Güneydoğu Avrupa tarihinin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını sağlıklı olarak ortaya koymak mümkün değildir. Bu yazımızda Voynuk örgütünü ve sorunlarını ayrıntılı bir biçimde ortaya koymak değil, Voynukluk ve Voynuk örgütü ile ilgili kaynak ve araştırmalarla, ele alınması gereken sorunlar üzerinde durmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Voynuklar, Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa, Balkanlar, Türkler, Tarih

Kaynakça

• KAYNAKLAR (Birinci elden)
• A) Tapu-Tahrir Defterleri.
• 1 - Genel Tahrir Defterleri.
• 2 - Voynuk Tahrir Defterleri.
• B) Kanunnameler.
• 1 - Özel Voynuk Kanunnameleri.
• 2 - Bölgesel Kanunnamelerde Voynuklarla İlgili Hükümler.
• 3 - Ebussuud Efendi, Hamza Paşa ve Tevkiî Celâlzâde Kanun Mecmuaları Türündeki Kanunnamelerde Bulunan Voynuklarla İlgili Bölümler.
• C) Ferman ve Hüküm Gibi Münferit Belgeler.
• D) Mühimme Defteri ve Şer'iyye Sicillerindeki Kayıtlar.
• E) Türk ve Türkçe Kaynaklar Dışındaki Yerel Kaynaklar.
• KAYNAKLAR (İkinci elden)
• A) Osmanlı Kronikleri.
• 1 - Hoca Saadettin Efendi: Tâcü't-tevârih, İstanbul 1279.
• 2 - Karaçelebizâde Abdülaziz: Tarih-i Ravzatü'l-ebrâr, Kahire 1248.
• 3 - Solakzade Mehmet: Tarih-i Solakzâde, İstanbul 1297.
• 4 - İdris-i Bitlisî Heşt-Bihişt (yazma).
• B) Batı Kaynakları.
• 1 - Hammer.
• 2 - D'Ohsson.
• 3 - (Jirecek burada da ele alınabilir).
• ARAŞTIRMALAR
• A) Türkiye'de.
• 1 - Ahmet Refik: Türk İdaresinde Bulgaristan.
• 2 - İsmail Hakkı Uzunçarşılı : Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı.
• 3 - Halil İnalcık: Fatih Devri Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar.
• 4 - Diğerleri.
• B) Türkiye Dışında (Yazarların eserleri metinde gösterilmişti).
• 1 - Constantin Jirecek.
• 2 - Galab D. Galabov.
• 3 - Herbert W. Duda.
• 4 - Josef Kabrda.
• 5 - Boris Christoff Nedkoff.
• 6 - H.A.R. Gibb ve Bowen.
• 7 - Uriel Heyd.
• 8 - Milan Vasic.
• 9 - Diğerleri.