Yabgulular Meselesi

Yıl 1965, Cilt: 29 Sayı: 115, 517 - 526, 20.07.1965

Ahmed Ateş

Öz

Prof. Dr. Osman Turan'ın son olarak yayınlamış olduğu eserinde (Selçuklular tarihi ve Türk-İslam medeniyeti, Ankara, 1965, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü yayınlarından), birçok yerlerde, Yabgulular adlı bir Türk zümresinden, daha açık olarak, bir Türkmen zümresinden bahsetmektedir. Mesela s. 4: "Gerçekten Sıbt'ın adını zikrederek yaptığı bu nakiller olmasa idi Selçuklulara ait bir çok hadiseler ve Yabgulular (Yavgıyân, yavgıyya, aynen!) meselesi de bizim için temamiyle meçhul kalacaktı", S. 15: "Yavgulu'lara ait kayıtları da Sıbt'tan almış görünüyor", s. 27: "Selçuklular … tâbiri, dar manası ile, sadece Mikâ'il'in oğulları Tuğrul ve Çağrı beylere mensup Türkmenlere alem olup, diğerleri bâzan Selçuk'un oğlu Yusuf Yınal'a nisbetle Yınallılar (Yinâliyân) ve Arslan Yabgu'ya mensup olanlar da Yabgulular (Yâvgiyân veya Yâvgıyya, aynen!) adları ile anılmıştır" denilmektedir. Daha önce kendisinin böyle bir Türkmen zümresi tesbit etmiş olduğu, şifahî olarak, bilinmekte idi. Fakat kaynaklarda böyle bir adlandırmaya tesadüf edilmediğinden, bu Türkmen zümresinin mevcudiyet ve mahiyeti, başkaları için, gerçekten bir muamma teşkil etmekte idi. Bundan dolayı mevzua girilirken, daha ilk sahifelerde bunun açıklanmış olması beklenilirse de, burada öyle yapılmış değildir.

Anahtar Kelimeler

Osman Turan, Yabgulular, Arslan Yabgu, Yınallılar, Yavgıyân, Yavgıyya, Selçuklu Tarihi