Eski Önasya Medeniyetinde "Halk Meclisleri"

Yıl 1962, Cilt: 26 Sayı: 104, 635 - 648, 20.10.1962

Füruzan Kınal

Öz

Bugün mevcut devlet idaresi şekilleri arasında en mükemmeli sayılan "Democratie"nin kelime mânası, Grekçe "Halk idaresi" demektir. Eski Yunan şehir devletlerinin (Polis) bu usül ile idare olundukları malûmdur. Meselâ Atina şehir devletinde "Areopage" denilen bir asiller meclisi vardı. Yaşlı ve tecrübeli aristokratların teşkil ettiği bu meclisin vazifesi istişari mahiyette idi. Bu meclisin yanında, reşit olan hür erkeklerin iştirak ettiği bir "Ekklesia" meclisi daha vardı ki, halkın hükümranlık hakkı burada tecelli ederdi. Savaş ve barış gibi, bütün şehir halkını ilgilendiren meselelerde, "Gerusia" denilen ihtiyarlar meclisinin karar veremediği büyük dâvalarda toplanır ve o meselenin leh ve aleyhinde olanlar konuşarak umumî efkârı ikna etmeğe çalışırlardı. Bunlardan başka Arkhont'lar denilen dokuz kişilik bir heyet de devletin icra organını teşkil ederdi. Böylece eski Yunan şehirlerinde halk mümkün olduğu kadar kendi kendini idare ediyordu ve bundan dolayı da bu tarz idareye halk idaresi anlamına "Democratia" deniliyordu. Yunan şehir devletlerinin bugün bile ideal devlet idaresi olan bu sistemi kurmalarında acaba daha eski medeniyetlerin tesiri olmuş mudur? Başka bir deyimle, Yunan öncesi Eski Şark medeniyetlerinde de iktidarın halk tarafından kontrolünü temin eden "halk meclisleri" var mı idi?

Anahtar Kelimeler

Önasya Uygarlıkları, Halk Meclisi, İdarî Organlar, Yönetim, Eski Çağ Tarihi