ANADOLU'DA ESKİ ASUR KOLONİ DÖNEMİNDE SİYASİ EKONOMİK VE TOPLUMSAL KİMLİK ÜZERİNE KURAMSAL BİR MODEL

Yıl 2008, Sayı: 11, 25 - 40, 01.01.2008

Gil J. Steın

Öz

Anadolu'da MÖ 2. binyıhn başlanndaki Eski Asur ticaret koloni dönemine ait kazılar, yazık belgelerin arkeolojik verilerle birlikte ele akndığmda bize eski bir koloni ağım ve onun bölgesel ticaret ortaklarıyla olan etkileşimini görmemizi sağlayan ender bir fırsat sunmaktadır. Bunun yam sıra Anadolu'nun kendine özgü 'karum' döneminde yaşanan süreçle ilgik bir kuram geliştirilebilmesi için, kültürel ikşkiler ile onun kolonyal yapışırım bütünsel bir anlayış içinde ele alınarak karşılaştırılması gerekmektedir. Bu yazı, sosyal antropolojide eski sistemlerin bölgeler arası ikşkilerinde kullanılan ana kuram modellerini tartışmaktadır. Orta Tunç Çağı'nda Anadolu'yu doğru bir şekilde anlayıp yorumlayabilmemiz için, eldeki veriler ana kuramsal kurgu olarak görülen dünya sistemleri ve kültürel yozlaşma seçenekleri kapsamanda ele akndığmda bazı uyumsuzluklar ortaya çıkmaktadır. Ben, karşılıklı kültür ticaretinin etnografîk ve tarihsel araştirmalarmdan kaynaklanan 'gurbetçi tüccarlar' modeli yerine karum' sistemini ve onun yerel Anadolulu ev sahibi toplumlarım anlamaya yönelik bir çerçeve oluşturmayı daha doğru bir yaklaşım olarak görmekteyim. Süreç bu yaklaşımla ele akndığmda, gerek siyasi ekonominin yapısal sorunlan, gerekse karşıkkk kültürel iletişimin ayrılmaz bir parçası olan toplumsal kimlik, etnik köken gibi girdilerin ne gibi bir etkisi olduğu sorulan da anlamamıza katkıda bulunacaktır. Bu bağlamda sonuç olarak, 2. binyıkn başlangıcmda Anadolu'da Eski Asur gurbetçi tüccarlar ile gekşen kent devletlerinin yönetim modeli arasmdaki çıkar çatışmalannm arûaşûmasmda arkeolojik verilerle yazık belgelerin bir arada ele almmasmm getireceği kazanım, yeni araştırma konularım, yeni sorulan ortaya çıkartmaktadır; burada bu konular üzerinde de kısaca durulmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kültür ilişkisi, ticaret, koloniler, gurbetçi tüccarlar, Eski Asur ticaret kolonisi, Kültepe-Kaneş, siyasi ekonomi, toplumsal kimlik.

A THEORETICAL MODEL FOR POLITICAL ECONOMY AND SOCIAL IDENTITY IN THE OLD ASSYRIAN COLONIES OF ANATOLIA

Öz

Anahtar Kelimeler

Culture contact, trade, colonies.trade diasporas, Old Assyrian trading colonies, Kültepe-Kanesh, political economy, social identity

Kaynakça

• Custom and Politics in Urban Africa: A Study ofHausa Migrants in Yoruba Towns, Berkeley, University of California Press.
• DERCKSEN, J., 1996 The Old Assyrian Copper Trade in Anatolia, Leiden, Nederlands Historisch-Archaeologisch Instituut te Istanbul.
• GAGELU, P., 1963 les Assyriens en Cappadoce, Paris, Librairie Adrien- Maisonneuve.
• HERSKOVITS, M., 1938 Acculturation: The Study of Culture Contact, New York, J.J. Augustin.
• The Old Assyrian Gty-State and Its Colonies, Copenhagen, Akademisk Forlag, Copenhagen Studies in Assyriology 4.
• ORIJN, L , 1970 Assyrian Colonies in Cappadocia, The Hague, Mouton.
• Kültepe-Kanesh II: New Researches at the Center of the Assyrian Trading Colonies, Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• The Palaces and Temples of Kültepe-Kanesh/Nesa. Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayinlan 46.
• On Colonial Grounds: A Comparative Study of Colonialism and Rural Settlement in the First Millennium BC west central Sardinia, Leiden, Leiden University, Archaeological Studies.
• Aspects of Old Assyrian Trade and Its Terminology, Leiden, E.J. Brill.
• WALLENSTEIN, I., 1974 The Modem World System I, San Diego, Academic Press.
• WEINER, A., J. SCHNEIDER, (eds.) 1989 Goth and Human Experience. Washington DC, Smithsonian Institution Press.