"GÖBEKLİ TEPE" ÖRNEĞİNDE İNSANİ EŞGÜDÜMLÜ EYLEM, DİN VE İLETİŞİM

Yıl 2012, Sayı: 15, 9 - 20, 01.01.2012

Devrim Özkan

Öz

Türkiye'nin Şanlıurfa ilinde bulunan "Göbekli Tepe" deki kazılar, insanlık tarihinin yanı sıra, insani toplumsallı­ğın nasıl bir biçimde tesis edildiğine dair kavrayışları da derinden etkilemiştir. İnsanlık tarihinin nasıl bir biçimde gerçekleştiğine dair ortak kabullerin, "Göbekli Tepe" de elde edilen bulgular ışığında yeniden gözden geçirilmesi zorunludur. İnsanların, tarım ve hayvancılık faaliyetlerinde bulunmadan önce bir tapınak inşa etmiş olmaları, dinin ve gelişmiş sembolik iletişimin, yerleşik hayata geçildikten sonra geliştiğine dair ortak kabulleri ortadan kaldırmıştır. "Göbekli Tepe," insanın kabileden topluma geçmesini sağlayan asıl niteliklerinin neler olduğuna dair tartışmaların, yeni veriler ışığında yeniden ele alınmasını sağlamıştır. İnsani iletişimin kökenleri ile dinsel sembollerin gelişimi arasında benzerlikler mevcuttur. İnsanı diğer canlılardan ayıran başlıca niteliği, eşgüdümlü bir biçimde eylemde bulunurken, sembolik ve dilsel iletişimi en mükemmel bir biçimde gerçekleştirebilmesidir. "Göbekli Tepe," insani dilsel iletişim ile dinin gelişimi arasında benzerlikler olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Göbekli Tepe, Eşgüdümlü Eylem, Din, Sembol, Tapınak, Dil, İletişim.

HUMAN COORDINATIVE ACTION, RELIGION AND COMMUNICATION IN THE CASE OF "GÖBEKLİ TEPE"

Öz

"Göbekli Tepe which is stationed in Turkey's southeast province Şanliurfa, has profoundly effected the comprehensions regarding both history of humanity and the constitution of human sociality. Common knowledge regarding how the human history evolved, must be reevaluated after the findings acquired from "Göbekli Tepe". The construction of a sanctuary before herding and agricultural acitivities, refutes the common argument which relates the emergence of religion and symbolic communication to settlement. "Göbekli Tepe" provides new insights related to the discussions on which characteristics cuased mankind to the stage of society from tribes. There is a resemblance between the the sources of human communication and the development of religious symbols. The major aspect distinguishing humans from other living things depends on the ability of acting cooperatively and using symbolic and linguistic communication at the same time. "Göbekli Tepe" displays the resemblances between human linguistic communication and the development of religion

Anahtar Kelimeler

Göbekli Tepe, Coordinative Action, Religion, Symbol, Temple, Language, Communication

Kaynakça

• Pagel, M. 2012. Wired For Culture: Origins of The Human Social Mind. New York: W. W. Norton & Company.
• Tomasello, M. 2008. Origins of Human Communication, Cambridge, Mass.: MIT Press.