FATSA CINGIRT KAYASI 2012-2014 SEZONU KAZILARINDAN ELE GEÇEN AĞIRLIKLAR ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2012, Sayı: 15, 115 - 138, 01.01.2012

Ayşe Fatma Erol Deniz Tamer

Öz

Bu çalışmada Cıngırt Kayası'nda 2012-2014 yıllarında gerçekleştirilen kazılardan ele geçen pişmiş toprak tezgah ağırlıkları arasından seçilen örnekler katalog bilgileriyle birlikte tanıtılarak, söz konusu malzeme üzerinden yerle­şimdeki dokuma çeşitliliği deneysel arkeolojik bakış açısıyla değerlendirilerek sunulmaktadır. Bahsi geçen ağırlık­ların dokumacılıkta kullanıldığını düşündüren gerekçeler, kazılar sırasında ele geçen ağırşaklar ve iğ kancalarıyla destek bulmaktadır.Tezgah ağırlıkları uçları ağırlıklı dikey dokuma tezgahının kullanımı için işlevsel özellikleri belirlemede saptayıcı bir rol oynamaktadır. Deneysel arkeoloji çalışmaları, günümüze kalıntısı ulaşmamış ve bu nedenle dokuma ürünü ele geçmeyen antik dönem yerleşimlerinin tekstil üretimleri ile ilgili değerlendirme yapılmasına olanak sağlamaktadır. Çalışmamızda Cıngırt Kayası'ndan ele geçen ağırlıklar üzerinden yapılan deneysel uygulamalarla tespit edilen do­kuma sıklıkları göz önüne alınarak, yerleşimin tekstil ürünlerindeki çeşitlilik yorumlanmaya çalışılmıştır.Söz konusu yerleşimden ele geçen kurşun ağırlıkların ise balıkçılık aktivitesiyle ilgili olarak kullanıldıkları düşü­nülmektedir. Sualtı arkeolojisiyle ilgili çalışmalar batıklardan ele geçen piramidal kurşun ağırlıkların ve katlanmış dikdörtgen ağırlıkların olta ve ağ ağırlığı olarak kullanıldıklarını kanıtlamaktadır. Bu verilerden yola çıkarak söz konusu yerleşimin balıkçılık faaliyetlerine ışık tutacak bulguların sunulması, çalışmanın bir diğer amacını oluştur­maktadır.

Anahtar Kelimeler

Cıngırt Kayası, Dokumacılık, Balıkçılık, Tezgah Ağırlığı, Kurşun Olta ve Ağ ağırlığı.

EVALUATIONS ON LOOM WEIGHTS OBTAINED FROM EXCAVATIONS HELD IN FATSA CINGIRT KAYASI 2012-2014 SEASONS

Öz

This study explores Cıngırt Kayası, situated on a 200m.-high hill located in the village of Yapraklı, Fatsa. Excavations conducted in Cıngırt Kayası during the 2012-14 season revealed terracotta loom weights, which attest to the variety of weaving in the settlement. The article presents this variety from an experimental archaeological perspective. The reasons for the assumption that these loom weights were used in weaving have been backed up by the spindle whorls and needle hooks obtained during the excavations Loom weights are regarded as defining parameters, functional for the operation of the warp-weighted loom. Experimental archaeological studies enable us to evaluate the state of the weaving industry in ancient settlements, from where we have obtained no remains or textile products. Therefore, this study attempts to assess the variety of weaving products in Cıngırt Kayası by taking into account the thread densities identified through experimental methods on the loom weights obtained in the excavations. The lead weights acquired from the excavations, in turn, have been treated as related to fishing activities. This interpretation is supported by evidence in the indings of underwater archaeological studies that revealed the lead pyramidal and folded weights were used as sinkers for fishing hooks andfishing nets. It is another goal of this study to explore the extent offishery in Cıngırt Kayası based on these findings.

Anahtar Kelimeler

Cıngırt Kayası, Weaving, Fishing, Loom Weight, Fishing Lead Sinkers

Kaynakça

• Andersson, E/Nosch, M. L. General introduction, Technical Textile Tools Report, Tools and Textiles - Texts and Contexts Research Program. The Danish National Research Foundation's Centre for Textile Research University of Copenhagen (ctr.hum. ku.dk).
• Apollodorus. Bibliotheca, The Library, (Cev. J. G. Frazer), Vol. II, London: W. Heinemann; New York: G.P. Putnam's Sons, 1921.
• Apollonius Rhodius. The Argonautica, (Cev. R. C. Seaton), Cambridge, Massachuetts: Harvard University Press; London: W. Heine¬ mann, 1967, (The Loeb Classical Library).
• Arias P. E. 1962. A History of 1000 Years of Greek Vase Painting., (Cev. B. Shefton), Harry N. Abrams Inc, New York.
• Aristotle. de Mirabilibus Auscultationibus, The Works of Aristotle, (Çev. L. D. Dowdall), Clarendon Press, Oxford, 1909.
• Arrianus. Arriani Periplus Ponti Euxini. Arrianus'un Karadeniz Seyahati, (Çev. M. Arslan), Odin Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• Athenaios. Deipnosophistai, The Deipnosophists, (Çev. Charles Burton Gulick), London: W. Heinemann, 1930, (The Loeb Classical Library).
• Austin, M. M. 1981. The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest: A Selection of Ancient Sources in Translation, Cambridge University Press, Cambridge.
• Ayodeji, K. 2004. Fishing Equipment and Methods in the Roman World, (Yayınlanmamış doktora tezi), Royal Holloway, University of London.
• Barber, E. J. W. 1991. Prehistoric Textiles: The Development of Cloth in the Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to the Aegean, Princeton University Press, Princeton, New Jersey.
• Baykan, D. 2009. Allianoi Tıp Aletleri, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Anabilim Dalı, (Ya¬ yınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• Bilgi, Ö. 2001. Protohistorik Çağ'da Orta Karadeniz Bölgesi Madenci¬ leri - Hind Avrupalıların Anavatanı Sorununa Yeni Bir Yaklaşım, TASK Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Blegen, C. W/Caskey, J. L/Rawson, M. 1953. Troy III: The Sixth Settlement, Princeton University Press, New Jersey
• Bliquez, L. J. 1994. Roman Surgical Instrument and Other Minor Objects in the National Archaeological Museum of Naples, Philipp von Zabern, Mainz.
• Boardman, J. 2002. Kırmızı Figürlü Atina Vazoları Arkaik Dönem, (Çev. Gürkan Ergin), Homer Kitabevi, İstanbul.
• Boardman, J. 2003. Siyah Figürlü Atina Vazoları, (Çev. Gürkan Ergin), Homer Kitabevi, İstanbul.
• Boardman, J. 2005. Yunan Sanatı, (Çev. Yasemin İlseven), Homer Kitabevi, İstanbul.
• Broudy, E. 1979. The Book of Looms: A History of the Handloom from Ancient Times to the Present, University Press of New England, Hanover.
• Burke, B. 2010. From Minos to Midas: Ancient Cloth Production in the Aegean and in Anatolia, Oxbow Books, Oxford.
• Bursa, P. 2007. Antikçağ'da Anadolu'da Balık ve Balıkçılık, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bi¬ limler Enstitüsü, İstanbul.
• Cornell, L. A. 1980. Late Hellenistic and Early Roman Red-Slipped Pottery From Tel-Anafa 1968-1973, (Yayınlanmamış doktora tezi), University of Missouri, Colombia.
• Crowfoot, J. M/Crowfoot, G. M/Kenyon, K. M. 1957.
• The Objects from Samaria, Palestine Exploration Fund, London.
• Davidson G. R/Thompson D. B. 1975. Small Objects from the Pnyx: I , Hesperia. Suppl. 7 1943, Amsterdam.
• KST-I, Ankara 28 Mayıs-01Haziran 2001, Ankara: Kültür Bakanlığı Millî Kütüphane Basımevi, s. 341-350.
• Dörpfeld, W. 1902 Troja und Ilion, Beck and Bart, Athens.
• Duru, R. 1996 Kuruçay Höyük II, TT K Basımevi, Ankara.
• Elayi, J/Elayi, A.G. 1997. Recherches sur les poids phéniciens, Gabalda, Paris.
• Euripides. The ion of Euripides, (Çev. A. W. Verrall), Cambridge University Press, London, 1890.
• Fazlıoğlu, İ. 1997. Eskiçağda Dokuma, Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayın¬ ları, İstanbul.
• Fogelberg, J/Kendall, A 1937. Chalcolithic Textile Frag¬ ments, The Alishar Hüyük, Seasons of 1930-32, parts 1-3, (Ed. Von der Osten), Oriental Institute Publications 22, Chicago, 334-335.
• Galili, E/Rosen, B/Sharvit, J. 2010. Artifact Assemblages From Two Roman Shipwrecks off the Carmel Coast, Atiqot 63: 61-110.
• Garstang, J. 1953. Prehistoric Mersin, Yümük Tepe in Southern Turkey: The Neilson Expedition in Cilicia, Clarendon Press, Oxford. Herodotos.
• Herodotos Tarihi, (Çev. M. Ökmen), İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2004.
• Homeros. İlyada, (Çev. A. Erhat - A. Kadir), Can Yayınları, İstanbul,1999.
• Koşay, H.Z. 1938. Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Hafriyatı, 1936'daki Çalışmalara ve Keşiflere ait İlk Ra¬ por, Ankara
• Koşay, H.Z. 1951. Türk Tarih Kurumu Tarafından Yapılan Alaca Höyük Kazısı 1937-1939'daki Çalışmalara ve Keşiflere ait İlk Rapor, Ankara.
• Künzl, E. 1983. Medizimische Instrumente aus Sepulkralfunden der rö¬ mischen Kaiserzeit, Bonn.
• Lloyd, S/Mellaart, J. 1965. Beycesultan: Middle Bronze Age Architecture and Pot¬ tery, Vol.II, The British Institute of Archaeology at An¬ kara, London.
• Olshausen, E/Biler, J. 1984. Historisch- geographische Aspekte der Geschichte des Pontischen und Armenischen Reiches, Ludwig Rei¬ chert, Wiesbaden.
• Ovidius Publius Naso. Metamorphoses, (Çev. F. J. Miller), Vol I. , Book I-VIII., Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; London:William Heinemann Ltd., 1921, (The Loeb Clas¬ sical Library).
• Özgüç, N. 1978. Maşat Höyük Kazıları ve Çevresindeki Araştırmalar-Excavations at Maşat Höyük and Investigations in its Vicinity, TTK Basımevi, Ankara.
• Özgüç T/Akok M. 1958 Horoztepe, Eski Tunç Devri Mezarlığı ve İskân Yeri, T T K Basımevi, Ankara.
• Özkan, T/Erkanal, H. 1999. Tahtalı Barajı Kurtarma Kazısı Projesi, İzmir.
• Parker, A. J. 1992. Ancient Shipwrecks of the Mediterranean and the Ro¬ man Provinces, BAR International Series 580, Oxford.
• Plinius, Naturalis Historia, (Çev., H.R. Rackham), 1938, Cambridge, London, (The Loeb Classical Library). Renfrew, C. 1972.
• The Emergence of Civilization The Cyclades and The Aegean in the Third Millennium B.C, Methuen, London. Rotroff, S. I . 1997.
• Hellenistic Pottery: Athenian and Imported Wheelmade Table Ware and Related Material (The Athenian Agora Vol. 29), American School of Classical Studies, Prince¬ ton.
• Schmidt, H. 1902. Heinrich Schliemanns Sammlung trojanischer Altertü¬ mer, Berlin.
• Geographika, The Geography of Strabo, (Çev. H. L. Jo¬ nes), In eight volumes, Vol V, London: William Heine¬ mann Ltd; Cambridge, Massachusets: Harvard Univer¬ sity Press, 1961, (The Loeb Classical Library).
• Tsetskhladze, G. R. 1999. Pichvnari and Its Environs, Presses Universitaires Franc-Comtoises, Besançon, France.
• Theocritus. Idylls, (Çev. A. Verity), Oxford University Press, Oxford, 2008.
• Tütüncüler, Ö. 2005. M.Ö. 2. Bin Ege Bölgesi Dokuma Aletleri, (Yayınlanma¬ mış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• von der Osten, H.H. 1937. The Alishar Hüyük, Season of 1930-32, Part I , OIP XX¬ VIII, Chicago.
• von Gall, H. 1967. 'Zu den Kleinasiatischen Treppentunneln'. Archäologischer Anzeiger 82, 504-527.
• Waldbaum, J. C. 1983. Metalwork From Sardis: The Finds Through 1974, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts, London.
• Weimert, H. 1983. Wirtschaft als landschaftsgebundenes Phänomen. Die Antike Landschaft Pontos - Eine Fallstudie, (Yayınlan¬ mamış doktora tezi), Stuttgart.
• Wilson, D. R. 1960. The Historical Geography of Bithynia, Paphlagonia and Pontos in the Greek and Roman Periods, (Yayınlanma¬ mış doktora tezi), Oxford University.
• Wilson, L. M. 1938. The Clothing of the Ancient Romans, Johns Hopkins University Press, Baltimore.
• Yağan, S. Y. 1978. Türk El Dokumacılığı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayın¬ ları, İstanbul.
• Zograph, A. N. 1977. Ancient Coinage; Part II: Ancient Coins of the Northern Black Sea Littoral, Oxford.