TARİHİ VERİLER VE ARKEOLOJİK BULGULARLA KEYKUBADİYE SARAYI

Yıl 2012, Sayı: 15, 175 - 198, 01.01.2012

Yurdagül Özdemir

Öz

Çalışmamızın konusunu, Kayseri Müzesi depolarında bulunan Keykubadiye Sarayı'nın arkeolojik bulgu ve buluntu­larından yola çıkılarak Selçuklu döneminde sarayın mimarisinin ve özgün niteliğinin anlaşılması oluşturmaktadır. Sarayın ilk inşasının ne zaman olduğu bilinmemekle birlikte Anadolu Selçuklu mimarisindeki ilk saray yapılarından birisi olması yapıyı önemli kılmaktadır. Bu sebeple söz konusu yapının tarihi veriler ile birlikte arkeolojik bulgu yönünden incelenmesi bu araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Keykubadiye Sarayı çini buluntuları arasında çok az figürlü çini olması Selçuklu Sarayları süsleme programı açısından bakıldığında şaşırtıcı bir durumdur. Oysaki Kayseri'de bir hamam yapısında eşsiz güzellikte igürlü çiniler bulunmuştur. Kayseri'de bulunan ve Saray çinileri özelliği gösteren Hunad Hamamı çinileri de bu çalışmanın konusu içine dahil edilmiştir. Yapıya sonradan yerleştiril­dikleri bilinen Hunad Hamamı çinileri yakınındaki bir Saraydan getirilmiş olmalıdır ki, bu Saray muhtemelen Sultan'ın Sarayı Keykubadiye olmalıdır. Bu çiniler teknik ve desen özellikleriyle Sultan'ın inşa ettirdiği diğer bir Saray yapısı olan Kubadabad Sarayı örnekleriyle benzerlik göstermektedir. Kubadabad gibi zengin süsleme repertuarının banisi olan Alaaddin Keykubad'ın Keykubadiye Sarayı'nı da aynı ihtişam ve güzellikte çinilerle süsletmiş olması muhtemeldir. Ortaçağ kaynaklarında da Saray'ın ihtişam ve güzelliğinden övgüyle söz edilmesi bu görüşümüzü des­teklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Arkeoloji, Selçuklu Sarayları, Keykubadiye, Çini, Kayseri, Hunad Hamamı.

KEYKUBADIYE PALACE WITH ITS HISTORICAL DATA AND ARCHAEOLOGICAL FINDINGS

Öz

The subject of our study is based on understanding the Seljuk Era Palace architecture and original features through the archeological finds and findings of Keykubadiye Palace which are stored in Kayseri Museum. It is not known when the palace was built however its being one of the first Anatolian Seljuk Palaces makes it so important. For that reason, the investigation of the historical data and archeological inds in this structure is our main point. The tiles having less igures in Keykubadiye Palace when compared to Selcuk Palaces is surprising in terms of decoration program. However, tiles with unique illustrations were found in a bath hamam in Kayseri. The tiles in Hunad Bath Hamam in Kayseri which have Palace tile features are also included in the framework of this study. It is known that these tiles were taken from a close Palace that it is probably the Sultan's Palace Keykubadiye. The technique and design features of these tiles show parallelism with the ones in Kubadabad Palace which was built by Sultan. It is possible that Alaaddin Keykubat who is the architecture of Kubadabad and has such a rich decoration repertoire had Keykubadiye Palace decorated with similar magnificient tiles. Our opinion is supported by the medieval sources which praise the Palace's beauty

Anahtar Kelimeler

Archaeology, Seljuk Palaces, Keykubadiye, Tile, Kayseri, Hunad Bath

Kaynakça

• Abû'l-Farac, G. (Bar Hebraeus). 1987. Abû'l-Farac Tarihi. (Çev. Ö. R. Doğrul). Cilt II, Ankara.
• Ahmet Nazif Efendi. 1987. Mirat-ı Kayseriye. (Çev. A. Palamutoğlu). Kayseri.
• Aksarayi, K. M., 1943. Selçuki Devletleri Tarihi. (Çev. N. Gençosmanoğlu). An¬ kara.
• Aksarayi, K. M. 2000. Mesâmeratü'l Ahbâr. (Çev. M. Öztürk). Ankara.
• Akşit, A. 1996. Türkiye Selçukluları Devrinde Kayseri Şehri. Yayınlan¬ mamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilim¬ ler Enstitüsü, Kayseri.
• Arık, R. 2000. Kubad Abad, Selçuklu Saray Çinileri. İstanbul.
• Arık, R., Arık O. 2007. Anadolu Toprağının Hazinesi Çini: Selçuklu ve Beylik¬ ler Çağı Çinileri. İstanbul.
• Aslanapa, O. 1965b. Anadolu'da Türk Çini ve Keramik Sanatı, Ankara.
• Cahen, C.2012. Osmanlılardan önce Anadolu. (Çev. E. Üyepazarcı). tstanbul.
• Eravşar, O. 1998. Ortaçağda Kayseri Kent Dokusunun Gelişimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• İbni Bibi. 1997a. El Evamirü'l-Ala'iye Fil Umuri'l-Ala'iye. (Çev. M. Öztürk), Cilt I , Ankara.
• İbni Bibi. 1997b. El Evamirü'l-Ala'iye Fil Umuri'l-Ala'iye, (Çev. M. Öztürk), Cilt II, Ankara.
• İskenderzade, L. 2010. Anadolu Selçuklu Saray Çinilerinde İnsan Figürü, Ya¬ yınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Laborde, L. 1898. Voyage de l'Asie Mineure. Paris. Müneccimbaşı, Ahmed bin Lütfullah. 1935. Müneccimbaşıya göre: Anadolu Selçukileri. ( Çev. H. F. Turgal ). İstanbul.
• Öney, G. 1988. Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi Ve El Sanatları. An¬ kara.
• Özdoğan, K.1948. Kayseri Tarihi, Kültür ve Sanat Eserleri, Alimler Şairler Sanatkarları. Cilt I . Kayseri.
• Redford, S.2008. Anadolu Selçuklu Bahçeleri (Alaiyye-Alanya). İstanbul.
• Sarre, F. 1901. Denkmäler persischer Baukunts I . Die Seldschukischen Denkmäler von Konia, Berlin.
• Simon de Saint Quentin. 2006. Bir Keşişin Anılarında Tatarlar ve Anadolu 1245-1248. Antalya.
• Sümer, F. 1985. Yabanlu Pazarı (Selçuklular Devri'nde Milletlerarası Bü¬ yük Bir Fuar). İstanbul.
• Texier, C.1849. Description de l'Asie Mineure faite par ordre du gou¬ vernement français de 1833 à 1837 et publiée par le ministère de l'Instruction publique, ouvrage dédié à Louis Philippe.
• Turan, O. 1971. Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi. İstanbul.
• Watson, O. 2004. Ceramic From İslamic Land, Kuwait National Museum, The Al Sabah Collection. London.
• Yetkin, Ş. 1986. Anadolu'da Türk Çini Sanatının Gelişmesi. İstanbul.