UZUN RAMA TOPLU MEZAR KURGANI

Yıl 2018, Sayı: 1, 93 - 106, 01.03.2018

Bakhtiyar Jalilov

Öz

İlk Tunç Çağı’na ait Uzun Rama kurganı, yeraltına oda biçiminde inşa edilmiş ve bir kabile üyelerinin defini içintasarlanmıştır. Kurgan dörtgen şeklinde kazılmış, ahşapla kaplanmış, üzerine toprak eklenmiş ve doğu tarafındagiriş kapısı açılmıştır. Mezar odası doldukdan sonra, dini geleneklere uygun olarak ateşe verilerek yakılmıştır.Kurgan mezarında seramik örnekleri, kömürleşmiş ahşap vazo kalıntıları, kemik ağırşaklar, boncuklar ve kumaşkalıntıları bulunmaktadır. Antropolojik çalışmalarda, kafatasına göre 79, gövde kemikleri dikkate alındığında iseen az 83 bireyin gömülmüş olduğu belirlenmiştir. Kurgan İlk Tunç Çağı’nın erken dönemine ait olmak üzere, uzunvadeli, toplu ölü gömme mezarıdır.

Anahtar Kelimeler

Kurgan, Toplu Mezar, Kura-Aras, Kumaş, Ahşap Kase, Ardıç

THE COLLECTIVE BURIAL KURGAN OF UZUN RAMA

Öz

Early Bronze Age kurgan Uzun Rama was built in the form of a tomb and was used for the burial belonging to one of the tribe members. The kurgan chamber was dug in a quadrangular form and was opened an entrance door in the eastern side. Its surface was covered wooden beams, then arranged with cobble-stones and finally, soil layer was added. After the tomb was filled, in accordance with the religious traditions it was fired and burnt. In the kurgan tomb a lot of ceramic examples, charred remains of the wooden vase, bone spindle heads, paste beads and pieces of fabric were uncovered. 79 persons, according to anthropological studies for bones of skulls and 83 individuals for the other bones of the body have been buried here. The Kurgan with the first phase of Early Bronze age is a longterm, cemetery of mass burial

Anahtar Kelimeler

Kurgan, Collective Burial, Kura-Araxes, Fabric, Wooden Bowls, Juniper

Kaynakça

• AKHUNDOV, T.I. 1999. Drevneyshie Kurgan yujnoqo Kavkaza, kultura podkurqannix sklepov. Baku, Elm: 89
• CALILOV, B.M. 2012. Göygöl-Goranboy arxeoloji ekspedisiyasının Goranboy rayonu erazisində apardığı tedqiqatlar. Azarbaycanda arxeoloji tedqiqatlar-2011. Baku: 146-154
• CALILOV, B. M. 2013. Göygöl-Goranboy arxeoloji ekspedisiyasının apardığı arxeoloji tedqiqatlar. Azarbaycanda arxeoloji tedqiqatlar-2012, Bakı: 128-137.
• CALILOV, B. / FARZALIEV, V. / SEYFULLAYEV, F. 2016. İlk tunc dövrünə aid kurqanaltı serdabeden tapılmış oduncaq nümunelerinin dendroarxeoloji tedqiqi. Azarbaycan MEA-nın Haberleri. İctimai elmler seriyası, № 2: 194-201
• CAFAROV, H.F.1985. Borsunluda ilk tunc dövrü kurqanı. Az.SSR EA Heberleri (tarih, felsefe, huquq seriyasi) Baku, № 3: 79-88
• CAFAROV, H.F. 2000. Azerbaycan m.ö IV minilliyin axırı-I minilliyin evvellerinde. Bakı, Elm, 187
• DJAFAROV, H.F. 1985. Issledovaniya u selo Borsunlu. Arxeoloqicheskie otkritiya 1983 q. Moskva: 484-487
• DJAFAROV, I.F. / KESAMANLI, Q.P. / NARIMANOV, I. Q. 1982. Arxeoloqicheskie raskopki v zone stroitelstva plotini Shamxorskoy QES. Arxeoloqicheskie i etnoqraficheskie issledovaniya v Azerbaydjane (1978). Baku: 5-11
• FRANGIPANE, M. 2009. Non-Urban Hierarchical Patterns of Territorial and Political Organization in Northern Regions of Greater Mesopotamia: Tepe Gawra and Arslantepe.//Subartu XXIII. A propos de Tepe Gawra: 133-146
• HALSTEAD, P. / COLLINS, P. / ISAAKIDOU, V.2002. Sorting the Sheep from the Goats: Morphological Distinctions between the Mandibles and Mandibular Teeth of Adult Ovis and Capra. Journal of Archaeological Science, 29: 545-53.
• HUSEYNOV, M.M. 2006. Goranboy rayonu erazisinde 2006-cı il, 01 iyul-24 avqust tarixlerində aparılmış arxeoloji tedqiqatlar haqqında. Azerbaycan Arxeologiyası ve Etnoqrafiyasi. №1, Baku: 278-279.
• IVANOVA, Y.V. 1978. Obryadoviy oqon. V kniqe: Kalendarniy obichay i obryadi v stranax zarubejnoy Evropi. V razvitie obichaev. Moskva: 116-130
• ISMAILOV, Q.S.1977. Arxeoloqicheskoe issledovanie drevneqo poseleniya Baba Dervish. Baku: 101
• KESAMANLI, Q.P. / DJAFAROV, I. F. / BABAEV, I.A. 1980. Arxeoloqicheskie issledovaniya v zone stroitelstva Shamxorskoy QES. Arxeoloqicheskie i etnoqraficheskie issledovaniya v Azerbaydjane (1978). Baku: 7-10
• KOSAREV, M.F. 1984. Zapadnaya Sibir v drevnosti. Moskva: 282
• QAZIYEV,C.M. 1969. Qabala kurqanları və ölüleri yandırma (kremasiya) adeti. Azarbaycan SSR EA Haberleri (tarih, felsefe, hüquq seriyasi) Baku, № 3: 42-46.
• QUMMEL, Y.I. 1948. Nekotorie pamyatniki rannebronzovoy epoxi Azerbaydjane. // KSII MK Moskva, Vip. XX: 15-21
• QUMMEL, Y.I. 1939. Raskopki v Naqorno-Karabaxskoy Avtonomnoy oblasti v 1938 q. Izv. Az. FAN. SSSR , №4: 77-88
• LYONNET, B. / AKHUNDOV, T. / ALMAMEDOV, K. / BOUQUET, L. / COURCIER, A. / JALILOV, B., HUSEYNOV, F. / LOUYE, S., MAKHARADZE, Z. / REYNARD, S. 2008. Late Chalcolithic Kurgans in Transcaucasia: the cemetery of Soyuq Bulaq (Azerbaijan) Archaologische Mitteilungen aus İran und Turan, Band 40, Berlin: 27-44
• LIONNE, B. / ALMAMEDOV, K. / BUKE, L./ KURSE, A. / DJELILOV, B./ XUSEYNOV, F. / LUT, C. / MAXARADZE, Z. / REYNARD, C. 2011. Moqilnik epoxi pozdnoqo eneolita Soyuq bulaq v Azerbaydjane. Rossiyskaya arxeoloqiya. № 1: 48-61
• LYONNET, B. / QULIYEV, F. 2011. Menteştəpə qedim yaşayış yerinde arxeoloji tedqiqatlar. Azarbaycanda arxeoloji tedqiqatlar 2010. Baku
• LYONNET, B. / GULIYEV, F. ET AL. 2012. Ancient Kura 2010-2011: The first two seasons of joint field work in the Southern Caucasus. Archaologishe mitteilungen aus Iran und Turan. Band 44, Berlin: 196
• MUSEIBLI, N.Ə. 2011. Leylatepe arxeoloji medeniyyeti: Ön Asiya kökleri ve Qafqaz eneolitində yeri. Azerbaycan Arxeologiyası ve Etnoqrafiyası. Bakı: 5-29
• NƏRIMANOV, İ.H. 1958. Gencechay rayonunun arxeoloji abideleri. Bakı: 142.
• PAYNE, S. 1973. Kill-off Patterns in Sheep and Goats: The Mandibles from Aşvan Kale. Anatolian Studies, 23: 281-303.
• POULMARC’H, M. / PECQUEUR, L. / JALILOV, B. 2014. An overview of Kura-Araxes funerary practices in the Southern Caucasus. Paléorient, Vol. 40, No. 2, The Kura-Araxes culture from the Caucasus to Iran, Anatolia and the Levant Between unity and diversity: 231-246.