İVRİZ KÖYÜ’NDE TOPLUM ARKEOLOJİSİ İÇİN BİR GİRİŞİM: KIRSAL KALKINMA VE MİRAS KORUMA SÜRECİNDE ARKEOLOJİK MİRASIN ROLÜ

Yıl 2018, Sayı: 23, 227 - 240, 01.07.2018

Çiğdem Maner Aliye Menteş

Öz

2013 yılından bu yana, Konya ilinin güneydoğu ilçelerinde arkeolojik yüzey araştırma projesi, İvriz’de çevredüzenlemesi, kamu ve toplum arkeolojisi ve kırsal kalkınma projelerinin geliştirilmesine öncülük etmektedir. Bu bahsigeçen projelerin gerekliliği, somut ve somut olmayan kültürel mirasa yönelik büyük tehditler ile karşılaşılmasındankaynaklanmaktadır.Bu makale kapsamında, İvriz köyü ve kültürel peyzajı üzerinde durularak devam eden toplum arkeolojisi vekırsal kalkınma projelerinin güncel aşaması tartışılmaktadır. Amaç, İvriz’in somut ve somut olmayan kültürelmirasını gözden geçirmek ve vurgulamak, aynı zamanda sürdürülebilir kalkınması için bulunan tehdit ve sınırlarıanlamaktır. Bir takım önemli sorunlar olsa da, miras alanlarının korunması ve bölgenin genel kırsal kalkınmasıiçin sürdürülebilir turizm zengin potansiyeller barındırmaktadır. Arkeolojik mirasın varlığının ve acil korumaihtiyacının olması, bölgenin daha geniş çapta kalkınmasını ve sürdürülebilir gelişimini tetiklediğini vurgulamak daönemlidir. Şu anda süreç, bunların birbirine bağlı olduğunu ve yerel toplumun katılımının çok önemli olduğunu,hassas ve bütüncül yönetim yaklaşımları gerektirdiğini göstermektedir.Bu çalışma, büyük oranda nitel araştırmaları kapsamakta, olayların ve tüm sürecin uzun süreli gözlemlenmesi vedevlet/yerel yönetim ve diğer paydaşlarla yapılan resmi toplantıların oluşturduğu veriler ile ve ayrıca yerel halkıngözünden de konuları anlamak açısından katılımcı gözlemler ve görüşmeler yoluyla incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kamusal Arkeoloji, Toplum Arkeolojisi, Somut ve Somut Olmayan Kültürel Miras, Sürdürülebilir Turizm, Kırsal Kalkınma, İvriz, Hitit

AN ATTEMPT OF COMMUNITY ARCHAEOLOGY IN İVRİZ VILLAGE: THE ROLE OF ARCHAEOLOGICAL HERITAGE, DURING THE PROCESS OF RURAL REGENERATION AND HERITAGE CONSERVATION

Öz

Since 2013, an archaeological survey project in the southeast provinces of Konya has led to the development of landscaping, public and community archaeology and rural regenaration projects in İvriz. The necessity of these projects evolved from the encounter of major threats towards the tangible and intangible cultural heritage. This paper focuses on İvriz village and its cultural landscape and to discuss the current stage of the ongoing community archaeology and rural regeneration projects. The aim is to review and highlight the tangible and intangible cultural heritage of İvriz, as well as to understand the threats and constraints of the area for its sustainable development. Although there are a number of significant problems, the rich potentials for sustainable tourism could be used for the conservation of heritage sites and the general rural regeneration of the area. It is also significant to highlight that the existence of the archaeological heritage and the vital need for conservation has triggered the broader regeneration and sustainable develeopment of the area. Currently the process shows that these are all interdependent to each other and requires sensitive and holistic management approaches, where the involvement of the local community is crucial. The study investigates these through qualitative research, mainly through longitudinal observation of events and formal meetings with government bodies and other stakeholders, as well as through participant observation and interviews with local residents.

Anahtar Kelimeler

Community Archaeology, Public Archaeology, Tangible and Intangible Heritage, Sustainable Tourism

Kaynakça

• BIER, L. 1976. “A Second Hittite Relief at Ivriz”, Journal of Near Eastern Studies 35/2, 115-126. https://www.journals. uchicago.edu/doi/pdfplus/10.1086/372471
• BUTLER, R. / HALL, M. C. / JENKINS, J. 1998. Tourism and Recreation in Rural Areas. Chichester: Wiley.
• DINÇOL, B. 1994. New Archaeological and Epigraphical Finds from Ivriz, Tel Aviv 21: 117-128. https://doi.org/10.1179/ tav.1994.1994.1.117
• HAAS, V. 1994. Geschichte der hethitischen Religion. Leiden.
• HAWKINS, J. D. 2000A. Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions: Volume I, Inscriptions of the Iron Age: Part 1. Berlin.
• HAWKINS, J. D. (200B). Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions, Volume I, Inscriptions of the Iron Age: Part 3 Plates. Berlin.
• HAWKINS, J. D. 2015. “Hittite Monuments and Their Sanctity”, Sacred Landscapes of Hittites and Luwians. (Eds. Anacleto D’Agostino / V. Orsi / G. Torri) Firenze: 1-9.
• ICOMOS 2002. International Cultural Tourism Charter: Principles and Guidelines for Managing Tourism at Places of Cultural and Heritage Significance. ICOMOS International Cultural Tourism Committee.
• KARAUĞUZ, G. / KUNT. H. I. 2006. “İvriz Kaya Anıtları ve Çevresi Üzerine bir Araştırma”, Arkeoloji ve Sanat 122: 23-50.
• MANER, Ç. 2016a “Preliminary Report on the Third Season of the KonyaEreğli (KEYAR) Survey 2015”, Anatolia Antiqua 24: 225-252. https://www.persee.fr/collection/anata
• MANER, Ç. 2016b. “Su Kaynağını Düzenli Olarak Ziyaret Et! İvriz Su Kült Merkezi ve Çevresinde Yeni Araştırmalar”, Aktüel Arkeoloji 54: 8-10.
• MANER, Ç. 2017a. “Preliminary Report on the Fourth Season of the KonyaEreğli Survey”, Anatolia Antiqua 25: 95-114. https:// www.persee.fr/collection/anata
• MANER, Ç. 2017b. “Konya ili Ereğli, Halkapınar, Karapınar ve Emirgazi 2014 Yılı Yüzey Araştırmaları (KEYAR)”, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1. Ankara: 1-26. http://www. kulturvarliklari.gov.tr/Eklenti/52534,34arastirma1pdf. pdf?0
• MANER, Ç. 2017c. Konya ili Ereğli, Halkapınar, Karapınar ve Emirgazi 2015 Yılı Yüzey Araştırmları (KEYAR)”, 34. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1. Ankara: 211-226. http://www. kulturvarliklari.gov.tr/Eklenti/52535,34arastirma2pdf. pdf?0
• MANER, Ç. 2017d. “From the Konya Plain to the Bolkar Mountains: The 2015-16 Campaigns of the KEYAR Survey Project”, The Archaeology of Anatolia: Recent Discoveries, Volume II, (Eds. S. R. Steadman / G. McMahon), Cambridge: 341- 367 içinde. https://www.cambridgescholars.com/thearchaeology-of-anatolia-volume-ii
• MANER, Ç. / KURUÇAYIRLI, E. 2018. “İvriz Ambarderesi Kızlar Oğlanlar Sarayı (Manastırı) Mağarasında Araştırmalar”, Belleten 82/295: 1-17. http:// www.ttk.gov.tr/category/yayinlarimiz/dergi/belleten/
• MARSHALL, I. 2002. “What is Community Archaeology?”, World Archaeology 34/2: 211-219. https://doi. org/10.1080/0043824022000007062
• MARSHALL, I. 2009. “Community Archaeology”, The Oxford Handbook of Archaeology (Eds. C. Gosden, B. Cunliffe, R. A. Joyce) 1078-1102 içinde. 10.1093/ oxfordhb/9780199271016.013.0035
• MATHIESON, A. / WALL, G. 1982. Tourism: Economic, Physical and Social Impacts. London: Longman. https://doi.org/10.1177/0047287583022001131
• MEDITERRA 2009. Rethinking Rural Development in the Mediterranean Report. Available at: http://ciheam.org/images/CIHEAM/ PDFs/Publications/Mediterra/2009/Mediterra%202009_ EN.pdf(Accessed: 16 JUNE 2017).
• MENTEŞ, A. 2015. Tourism-led Rural Regeneration in the Eastern Mediterranean: Conservation of Traditional Buildings, and Community Implications, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Oxford Brookes University. Oxford.
• MERRIMAN, N. 2004. “Introduction: Diversity and Dissonance in Public Archaeology”, (Ed. N. Merriman) Public Archaeology (1-18) içinde. https://doi.org/10.1080/00665983.2004.1 1020615
• REHABIMED 2007a. RehabiMed Method: Traditional Mediterranean Architecture: I. Rehabilitation, Town and Territory, Barcelona: RehabiMed. Available at: http://www. rehabimed.net/Publicacions/Metode_Rehabimed/I. Rehabilitacio_Ciutat_i_Territori/EN/1st%20Part.pdf (Accessed: 19 January 2011).
• ROBERTS, N. 1983. “Age, Palaeoenvironments, and Climatic Significance of Late Pleistocene Konya Lake, Turkey”, Quaternary Research 19/2, 154-171. https://www.sciencedirect.com/ journal/quaternary-research/vol/19/issue/2
• SELWYN, T. 1997. “Tourism and Cultural Conflicts in Mallorca”, Sustainable tourism in Mediterranean Islands and Small Cities. (Eds. T. Selwyn / C. Fsadni) University of Malta for the Council of Europe and the EC MED-CAMPUS Programme.
• SHARPLEY, R. 2009. Tourism Development and the Environment: Beyond Sustainability? London: Earthscan. DOI: 10.4324/9781849770255
• SMITH, M. K. 2007. Tourism, Culture and Regeneration. Wallingford: CABI.
• SMITH, V. L. / BRENT, M. 2001. Hosts and Guests Revisited: Tourism Issues of the 21st Century. New York: Cognizant Communication.
• The Australia ICOMOS 1999. The Burra Charter. Available at: http://www.icomos.org/ burra_charter.html (Accessed: 18 March 2017).
• UNESCO World Heritage Centre 2005. Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, UNESCO World Heritage Centre.
• YANDIM AYDIN, S. 2019. Late Antique Anatolia and its Ascetics, Ç. Maner (Ed.), Crossroads, Konya Plain from Prehistory to the Byzantine Period – Kavşaklar Prehistorik Çağ’dan Bizans Dönemine Konya Ovası.