ANTİKÇAĞIN SÜSÜ: KAHRAMANMARAŞ MÜZESİ’NDEKİ KABURGALI VE BURMA CAM BİLEZİKLER

Yıl 2019, Sayı 25, 161 - 171, 01.03.2019

Fevziye EKER

Öz

Çalışmada Kahramanmaraş Müzesi’nde korunan cam bilezikler arasından seçtiğimiz kaburgalı ve burma bilezikler incelenmiştir. Toplamda 27 adet olan bileziklerden 11 adeti kaburgalı, 16 adeti ise burma bileziktir. Satın alma yolu ile müzeye kazandırılan eserlerin öncelikle fotoğraflama çalışması yapılarak gruplara ayrılmıştır. Kaburgalı bilezikler sadece ölçüleri bakımından farklılık gösterdiğinden tek bir başlık altında anlatılmıştır. Burma bilezikler ise tek renkli sık burma, tek renkli seyrek burma, lif bezemeli bilezik ve çok renkli burma bilezikler olarak gruplara ayrılmış, bu başlıklar altında ayrıntılı çalışılmıştır. Bilezikler satın alma yolu ile müzeye kazandırıldığından benzer örnekler ile karşılaştırma yöntemi kullanılarak tarihlendirilmiştir. Yapılan bu çalışma ile müzelerimizde depolarda kalan eserlerimizin bilim dünyasına kazandırılması ve yapılan araştırmalarda cam bilezikler ile ilgili çalışmaların azlığı sebebi ile de bu alanda çalışma yapan bilim insanlarına katkı sağlanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Müzesi, Cam, Bilezik, Tipoloji, Takı

ORNAMENT OF ANCIENT AGE; RIBBED AND TWISTED GLASS BRACELETS FROM THE KAHRAMANMARAŞ MUSEUM

Öz

In this study, the ribbed and twisted bracelets selected from the glass bracelets in the Kahramanmaraş Museum were investigated. In total, 11 of the bracelets are ribbed, and 16 are twisted bracelets. The works exhibited in the museum by way of purchase are primarily photographed and divided into groups. Since the ribbed bracelets differ only in their dimensions, they are described under a single title. The twested bracelets are divided into the following groups: monochrome thickly twisted, monochrome sparse twisted, trail-decorated bracelets and polychrome twisted bracelets. These headings are studied in detail. As the bracelets were bought into the museum through purchase, they were dated with similar examples using the comparison method

Anahtar Kelimeler

Kahramanmaraş Museum, Glass, Bracelet, Tipology, Jewelry

Kaynakça

• ANTONARAS, A. C. 2012. “Middle and Late Byzantine Jewellery from Thessaloniki and its Region” Byzantine Small Finds in Archaeological Contexts, BYZAS 15: 117-126.
• ATİLA, C./ GÜRLER, B. 2009. Bergama Müzesi Cam Eserleri, BERKSAV, İzmir.
• ATİK, Ş.. 2009. “Late Roman/Early Byzantine Glassfrom the Marmaray Rescue Excavations at Yenikapı in Istanbul” Late Antique/ Early Byzantine Glass in the Eastern Mediterranean, (Ed. Ergün Laflı) Tübitak, İzmir:1-16.
• BAYKAN, C., BAYKAN, D., 2012. Eskiçağ’da Cam, Türk Eskiçağ Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• BOLOUGNE, S. / HENDERSON, J., 2009. “Indian Glass in The Middle East? Medieval and Ottoman Glass Bangles from Central Jordan” Journal of Glass Studies, Corning Museum of Glass 59, 53-75.
• BUGOIA, R., POLL, I., MĂNUCU-ADAMEŞTEANU, Gh., PACHECOC, C., LEHUÉDÉ, P., 2018. “Compositional study of Byzantine glass bracelets discovered at the Lower Danube” Microchemical Journal 137, 223-230.
• CANAV, Ü. 1985. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Koleksiyonu, İstanbul: Türkiye Şişe ve Cam Fabrikası Anonim Şirketi.
• CANAV ÖZGÜMÜŞ, Ü. 2009. “Late Roman/Early Byzantine Glass from the Marmaray Rescue Excavations at Sirkeci, Istanbul” Late Antique/Early Byzantine Glass in the Eastern Mediterranean, (ed. Ergün Laflı) Tübitak, İzmir: 17-24.
• ÇAKMAKÇI, Z. 2017. “Ödemiş Müzesi Koleksiyonundaki Bizans Dönemi Boyalı Cam Bilezikleri” TÜBA-KED 16/2017, 125-143.
• ÇORUHLU, Y./OKTAY, J. Ö., 2011. “2006-2009 Kars-Ani Kazılarında Ortaya Çıkarılan Cam Bilezikler Üzerine” XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri 20-22 Ekim 2010, Konya.
• ÇÖMEZOĞLU, Ö., 2007. “Akdeniz Çevresi Ortaçağ Camcılığı Işığında Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Cam Buluntuları” (İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi ABD, Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.
• DAVIDSON, G. R., 1952. Corinth Vol. 12, The Minor Objects, pp. iii-vii+ixxii+1+3-366, he American School of Classical Studies at Athens.
• FINDIK, E. F. 2013. “2012 Yılı Efes, Ayasuluk Tepesi ve St. Jean Anıtı Kazıları Depo Çalışmalarından İlk Gözlemler, Yeni Bir Keşif: Ayasuluk’ta Cam Atölyesi”, Seleucia ve Calycadnum, Olba Kazısı Yayınları, 31-48.
• GEYİK KARPUZ, G. 2013. “Cam Bilezik Araştırmaları Üzerine Bir Deneme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Prof. Dr. Hamza Gündoğdu Armağanı, 6/25: 249-255.
• GEYİK KARPUZ, G. 2017. “Mardin Müzesi’nde Bulunan Bezemesiz Cam Bilezikler Üzerine Bir Değerlendirme” Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 59: 145-156.
• GEYİK KARPUZ, G./ÇİBUK, K. 2017. “Kocaeli Arkeoloji ve Etnografya Müzesinde Bulunan Cam Bilezikler” Uluslararası Gazi Süleyman Paşa ve Kocaeli Sempozyumu III, Cilt I, Kocaeli: 283-296.
• GEYİK KARPUZ, G. 2019. “Elazığ Müzesi’nde Bulunan İslâmî Dönem Cam Bilezikler” Yaşar Erdemir’e Armağan Sanat Tarihi Yazıları, Literatürk Academia, Neva Kültür Merkezi, Konya: 453,480.
• GILL, M. A. V. 2002. Amorium Reports, Finds I, The Glass (1987-1997), Oxford.
• HARRISON, R. M. 1992. “Amorium Excavations1991: The Fourth Prelimary Report”, Anatolian Studies 42: 207-222.
• HAZİNEDAR COŞKUN, T. 2013. “Kadıkalesi’nde Cam Üretimi/ Glass Production in Kadikalesi”, Bizanslı Ustalar-Latin Patronlar/ Byzantine Craftsmen-Latin Patrons, Kuşadası Yakınındaki Kadıkalesi Kazıları Işığında Anaia Ticari Üretiminden Yansımalar/ Reflections from the Anaian Commercial Production in the Light of the Excavations at Kadikalesi Nearby Kusadasi, (Ed. Zeynep Mercangöz) 125-134.
• HAZİNEDAR COŞKUN, T. 2017, “Byzantine Glass Bracelets Of Kadıkalesi/Anaia (Kuşadası): Observations On Production Of Anaiıa Manufactured Bracelets” TÜBA-KED, 16: 145-162.
• KÖROĞLU, G. 2002. “Yumuktepe Höyüğü’nden Bizans Dönemi Cam Bilezikleri” Ortaçağ’da Anadolu Prof. Dr. Aynur Durukan’a Armağan, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara: 355-372.
• KÖROĞLU, G. 2004. Anadolu Uygarlıklarında Takı, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• LIGHTFOOT, Ch. S./ARSLAN, M. 1992. Anadolu Antik Camları: Yüksel Erimtan Koleksiyonu, Ankara.
• LIGHTFOOT Ch. S. 2017. The Cesnola Collection of Cypriot Art; Ancient Glass, London.
• OLCAY, Y., 1998. “Demre-Myra Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı Işığında Yeni Değerlendirmerler” VII. Milli Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Semineri, Konya.
• ORAL ÇAKMAKÇI, Z. 2012. “Kuşadası-Kadıkalesi Kazılarından Süs Amaçlı Cam Objeler: Boncuklar ve Bilezikler” II. ODTÜ Arkeometri Çalıştayı Ekim 2011, Ankara: 114-135.
• ÖZTAŞKIN, M., 2015. “Stratonikeia Bizans Dönemi Cam Buluntuları” Stratonikeia ve Çevresi Araştırmaları, (Ed. Bilal Söğüt), İstanbul, 175-188.
• SHINDO, Y. 2001. “The Classification and Chronology of the Islamic Glass Bracelets from al-Tur, Sinai”, Cultural Change in the Arab World Senri Studies 55: 73-100.
• SPAER, M. 1988. “The Pre-Islamic Glass Bracelets of Palestine, JGS, 30: 51-61.
• SPAER, M. 1992. “The Islamic Glass Bracelets of Palestine: Preliminary Findings”, JGS, 34: 44-62.
• TAŞTEMÜR, E./AYTAÇ, İ. 2017. “Harput İç Kale Kazısı Cam Fırınlarına Ait İlk Gözlemler” SDÜ Fen-Edeiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 41: 69-89.
• TEK, A. T., 2007. “Arykanda’da Bulunan Antik Cam Eserlere Genel Bir Bakış” SERES’07, 152-168.
• TEKOCAK, M. 2013. “Akşehir Nasreddin Hoca Arkeoloji Müzesi’nden Bir Grup Cam Eser” Kaunos/Kbid Toplantıları 2, Anadolu Antik Cam Araştırmaları Sempozyumu 17-20 Haziran 2010, Ankara: 127-142.
• TEMÜR, A./ EKER, F. 2019. “Sinop Müzesi Geç Antik Çağ Cam Bilezikleri” Doğudan Batıya 70. Yaşında Serap Yaylalı’ya Sunulan Yazılar, (Ed. Aydın Erön Emre Erdan) Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara, 17-34.
• UYSAL, Z., 2010. “Kubad Abad Kazılarında Bulunan Cam Bilezikler (2005-2010)”, Sanat Tarihi Dergisi, XIX/2: 43-54.
• UYSAL, Z., 2013. Kubad-Abad Sarayında Selçuklu Cam Sanatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları IV/A-2-1.9.Dizi-Sayı 1, Ankara.
• VON SALDERN, A., 1980. Ancient and Byzantine Glass from Sardis, Cambridge.
• WHITCOMB, D. S. 1983. “Quseir Islamic Glass From Al-Qadim, Egypt”, JGS, Vol.25, s.101-108.
• YAVUZYILMAZ, A., 20107. “Gevale Kalesi Cam Bilezik Buluntuları (2013-2015)”, XX. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildirileri I 02- 05 Kasım 2016 Sakarya: 49-61.
• ZANON, M. 2013. “Tyana/Kemerhisar (Niğde): Glass Bracelets Of The Byzantine And Islamic Period” Anatolia/Antiqua XXI, 181-197.