İZMİR YEŞİLOVA HÖYÜK KEMİK ENDÜSTRİSİ ÜZERİNE TEKNO-TİPOLOJİ

Yıl 2021, Cilt 0, Sayı 29, 135 - 152, 31.12.2021

Hande BULUT Zafer DERİN

https://doi.org/10.22520/tubaar2021.29.007

Öz

İzmir- Bornova sınırları içindeki Karacaoğlan Mahallesi’nde, Manda Çayı’nın güneyinde yer alan Yeşilova Höyük alüvyonlu bir tepe üzerine kurulmuş bir höyük yerleşimidir. En erken iskân izlerinin Neolitik Çağ’a uzandığı yerleşimde yürütülen bilimsel kazı çalışmaları sonucunda yerleşimin önemli bir buluntu grubunu oluşturan, çok sayıda kemik endüstri ögesi ele geçmiştir. Söz konusu ögeler sınıflandırılarak tekno-tipolojik inceleme ve değerlendirmelere tâbi tutulmuş ve Yeşilova kemik endüstrisine ilişkin önemli bilimsel veriler elde edilmiştir. Endüstri ögeleri arasında Neolitik Çağ, Erken Tunç ve Geç Roma dönemlerine ait olan çeşitli bızlar, spatulalar, alet sapları, deliciler gibi günlük iş aletleri yanında mekik, kirkit, delikli iğne gibi dokuma aletleri ve ok, mızrak uçları, hançer gibi silahlar yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeşilova, Neolitik, Kemik Endüstri, Teknoloji, Tipoloji

TECHNO-TYPOLOGY ON YEŞİLOVA HÖYÜK BONE INDUSTRY

Öz

Yeşilova Höyük, in the south of Manda Stream, is a mound settlement located on an alluvial hill in the Karacaoğlan District within the borders of İzmir-Bornova. As a result of the scientific excavations carried out in the region, where the earliest traces of settlement date back to the Neolithic Age, a large number of bone industry items, constituting an important group of finds of it, were found. Aforementioned findings were classified and subjected to techno-typological examinations and evaluations, and important scientific data on the Yeşilova bone industry were obtained. Among the industrial items, there are tools for daily work such as awls, spatulas, tool handles, drills from the Neolithic Age, Early Bronze and Late Roman periods, as well as weaving tools such as shuttles, carpet combs, perforated needles, and weapons such as arrows, spearheads and daggers.

Anahtar Kelimeler

Yeşilova, Neolithic, Bone Industry, Tool, Technology, Typology

Kaynakça

• Arrighi, S., Bazzanella, M., Boschin, F., Wierer, U. (2015) “How to Make and Use a Bone Spatula. An experimental program based on the Mesolithic osseous assemblage of Galgenbühel/Dos de la Forca (Salurn/Salorno, BZ, İtaly)”, Quaternary International XXX, p.1-23.
• Bulut, H., (2016a) “Batı Toros Mağaraları Kemik Bızlarına İlişkin Tekno-tipolojik ve Fonksiyonel Değerlendirmeler” Anadolu 41, s. 29-48.
• Bulut, H., (2016b) “Karain Mağarası Örnekleri Işığında Bark Extractor (Ağaç Kabuğu Soyucu): Yeni Bir Öneri” Adalya XIX, s.1-16.
• Bulut, H. (2018a), Prehistorik Dönemlerde Anadolu’da Kemik Alet Endüstrisi: Bölgesel Sentezler ve Karşılaştırmalı Değerlendirmeler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Bulut, H. (2018b) “Kemik Aletlerden Taşa Bakış: Teori ve Metot Analizi”, Anadolu Arkeolojisinde Taş Aletler, Ed. A. Baysal, Ege Yayınları, İstanbul 2018, s.148-169.
• Derin, Z. (2007) “Yeşilova Höyüğü”, Anadolu’da Uygarlığın Doğuşu ve Avrupa’ya Yayılımı, Türkiye’de Neolitik Dönem, Yeni Kazılar, Yeni Bulgular, (Ed. M. Özdoğan, N. Başgelen), Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, s. 377-384.
• Derin, Z. (2008) “Yeşilova Höyüğü, Çamurun Altındaki Geçmiş (İzmir'in İçindeki En Eski Yerleşim Yeri)” Aktüel Arkeoloji, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 6, s. 50-61.
• Derin, Z.; Ay., F.; Caymaz, T (2009) “İzmir’in Prehistorik Yerleşimi-Yeşilova Höyüğü 2005-2006 yılı Çalışmaları” Arkeoloji Dergisi XIII (2009/1), s. 7-58.
• Derin, Z. (2011) “İzmir’in Tarih Öncesi Yerleşim Alanı: Yeşilova Höyüğü” İzmir Kültür ve Turizm Dergisi 13, s. 112-120.
• Derin, Z. (2013) “Yeşilova Höyüğü’nde Jeo-Arkeolojik Çalışmalar ve Arkeolojik Sonuçları” İlhan Kayan’a Armağan (Ed. E. Öner), Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181, s.577-586.
• Derin, Z. (2019)” 8500 yıldır İzmir’in Değişmeyen Tercihi: Çipura-Midye”, Bornova (20) 2019, s.28-33.
• Derin, Z. (2020a) “İzmir-Yeşilova Höyüğü”, İzmir Araştırmaları Dergisi 12 (2020), s.1-10.
• Derin, Z. (2020b) “ İzmir- Yeşilova Höyüğü 2016-2018 Yılı Çalışmaları”, KST. 41.4, 2020, s.525-548.
• Derin, Z. (2020c) “Yeşilova Höyüğü Bulguları Işığında Ege Bölgesi’nde Neolitik Dönemin Sonu ve Nedenleri”, TAS 4, Çöküş ve Dönüşüm Süreçleri (Ed. E. Abay- F. Dedeoğlu), Ege Yayınları İstanbul, s.49-62.
• Piel-Desruısseaux J.L. (1986) Outıls Préhıstorıques Forme, Fabrication, Utilisation.
• Semenov, S.A. (1964) Prehistoric Technology an Experimental Study of the oldest Tools and Artefacts from traces of Manufacture and Wear, (English Translation by M.W. Thompson), London.