HİTİT METİNLERİNE GÖRE LÚhapiya- GÖREVLİLERİNİN YENİDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Sayı: 34, 25 - 36, 28.06.2024

Zekiye Nihan Kırçıl

https://doi.org/10.22520/tubaar.1333610

Öz

MÖ 2.binyılda Anadolu’da büyük bir medeniyete ev sahipliği yapmış olan Hititlerin geriye bıraktıkları çiviyazılı kaynaklar göstermektedir ki Hitit dünyasında din, her açıdan önemli bir noktada olmuştur. Hitit literatüründe çeşitli konular yazıya geçirilmiş olsa bu konuların büyük bir bölümünü bayramlar, ritüeller, dini metinler oluşturmakta; böylece bu metinler sayesinde kutlanılan bayramlarda, ritüellerde hangi görevlilerin yer aldıklarını ve bu görevlilerin isimlerini, Hitit kültündeki yerlerini, yerine getirdikleri görevleri ve bazılarının detaylı tanımlarını öğrenmekteyiz. Bu çalışmamızda, daha önce çeşitli bilim insanları tarafından çalışılan LÚhapiya- görevlilerine dair bazı eksik kalmış bilgiler tarafımızdan sunulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hititler, LÚhapiya- görevlileri, Tanrıça Tetešhapi bayramı, KI.LAM bayramı, Hititçe Çiviyazılı Kaynaklar

A REVALUATION OF LÚhapiya-- OFFICIALS ACCORDING TO THE HITTITE TEXTS

Öz

The cuneiform sources left behind by the Hittites, who hosted a great civilization in Anatolia in the 2nd millennium BC, show that religion was an important point in every aspect of the Hittite world. Although various subjects were written down in the Hittite literature, a large part of these subjects are festivals, rituals, and religious texts; thus, thanks to these texts, we learn which officials took part in the festivals and rituals celebrated, the names of these officials, their place in the Hittite cult, the duties they performed and detailed descriptions of some of them. In this study, we will present some missing information about the LÚhapiya- officials, which has been previously studied by various scholars.

Anahtar Kelimeler

Hittites, LÚhapiya- officials, Festival of the Goddess Tetešhapi, KI.LAM Festival, Hittite Cuneiform Sources

Kaynakça

• Akdoğan R. (2010). Hethitische Texte in Transkription. Ankara Arkeoloji Müzesinde Bulunan Boğazköy Tabletleri II (ABoT 2), DBH 32, Wiesbaden.
• Alparslan M. D. (1999). Hitit Bayram Ritüellerinde Geçen Bazı Eylem, Çağrı ve Sahne Oyunlarının Tasviri ve Yorumu, Yüksek Lisans Tezi, istanbul.
• Archi A., (1973). L’organizzazione amministrativa ittita e il regime delle offerte cultuali, OA 12, 209-226. Ardzinba V. (2010). Eskiçağ Anadolu Ayinleri ve Mitleri, Ankara.
• Arıkan Y. (2003). Hitit Çivi Yazılı Kaynaklarında LÚzilipurijatalla- Görevlisi, ArchAnat 6/2, 1-26.
• Bawanypeck D. (2005). Die Rituale der Auguren, Theth 25, Heidelberg.
• Burgin J. M. (2019). Functional Differentiation in Hittite Festival Texts. An Analysis of the Old Hittite Manuscripts of the KI.LAM Great Assembly, StBoT 65, Wiesbaden.
• Daddi F. P. (1982). Mestieri, professioni e dignità neIl’Anatolia ittita, Incunabula Graeca 79, Roma.
• Dardano P. (2006). Die hethitischen Tontafelkataloge aus Hattuša (CTH 276-282), StBoT 47, Wiesbaden.
• Eichner H. (1992). Anatolian Numerals, Indo-European Numerals, 29-96.
• Friedrich J. (1952-1954). Hethitisches Wörterbuch. Kurzgefasste kritische Sammlung der Deutungen hethitischer Wörter. 1.-4. Lieferung, Heidelberg.
• Friedrich J. - Kammenhuber A. - Hoffmann I. (2007). Hethitisches Wörterbuch. Zweite, völlig neubearbeitete Auflage auf der Grundlage der edierten hethitischen Texte. Band III/1: Ḫ/ḫa bis ḫaz. Lieff. 11-17, (HW² III/11-17) Heidelberg.
• Gavaz Ö. S. (2015). Hititçe Çivi Yazılı Metinlerde Geçen KUŠkurša Üzerine Bir Değerlendirme (An Evaluation of KUŠkurša Which was Mentioned in Hittite Cuneiform Text), Fs Günbattı, 99-111.
• Girbal Ch. (1986). Beiträge zur Grammatik des Hattischen, Frankfurt am Main- Bern - New York.
• Groddek D. (2002). Hethitische Texte in Transkription. KBo 30, DBH-P 2, Dresden.
• Groddek D. (2004). Hethitische Texte in Transkription. KUB 20, DBH-P 13, Dresden.
• Groddek D. (2008). Hethitische Texte in Transkription. KBo 22, DBH 24, Wiesbaden.
• Güterbock H. G. - Hoffner H. A. (1997). The Hittite dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago. Vol. P, fasc. 3: (UZU)pattar A to putkiya-, (CHD 4/3) Chicago.
• Jakob-Rost L. (1977). Zu hethitisch LÚhapija-, AoF 5, 263-267.
• Kammenhuber, A. (1969). Das Hattische, HbOr Abt. I, Bd. 2. Erster und zweiter Abschnitt, Lfg. 2: Altkleinasiatische Sprachen, Leiden/Köln, 428- 546.
• Kırçıl Z. N. (2023). Hititçe Çiviyazılı Kaynaklara Göre Tetešhapi ve Kültü, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kırçıl Z. N. (2024). Ein indirekter Join KBo 30.161(+) KBo 25.46 und CTH Nummer Veränderung - NABU (1), 26-28.
• Klinger J. (1996). Untersuchungen zur Rekonstruktion des hattischen Kultschicht, StBoT 37, Wiesbaden.
• Melchert, H. C. (1983). Pudenda hethitica, Journal of Cuneiform Studies 35, 137-145.
• Melchert, H. C. (1989). PIE ‘Dog’ in Hittite?, Münchener Studien zur Sprachwissenschaft 50, 97-101.
• Miller J. L. (2013). Royal Hittite Instructions and Related Administrative Texts, (SBL 31) Atlanta.
• Mouton A. (2019). Ritualized Violence in Hittite Anatolia, IXth International Congress of Hittitology, Çorum, 641-668.
• Mouton A. (2021). Dog-men, bear-men, and the others: men acting as animals in Hittite festival texts, Fierce lions, angry mice and fat-tailed sheep Animal encounters in the Ancient Near East, McDonald Institute Conservations, Cambridge, UK, 79-94.
• Nakamura M. (2007). Ein Beitrag zur Rekonstruktion der hethitischen Textgruppe CTH 738, Fs DinçolDinçol, 533-541.
• Neu E. (1980). Althethitische Ritualtexte im Umschrift, StBoT 25, Wiesbaden.
• Neu E. (1983). Glossar zu den althethitischen Ritualtexten, StBoT 26, Wiesbaden.
• Oettinger N. (1984). Sekundärwirkungen des Umlauts beim hethitischen Nomen, ZVS 97, 44-57.
• Popko M. (1994). Zippalanda. Ein Kultzentrum im hethitischen Kleinasien, THeth 21, Heidelberg.
• Puhvel J. (1991). Hittite Etymological Dictionary Vol. 3: Words beginning with H, Berlin - New York.
• Schuster H. S. (1974). Die hattisch-hethitischen Bilinguen I. Einleitung, Texte und Kommentar. Teil 1, DMOA 17, Leiden.
• Schuster H. S. (2002). Die hattisch-hethitischen Bilinguen. II. Textbearbeitungen Teil 2 und 3, DMOA 17/2, Leiden - Boston - Köln.
• Stivala G. (2006). I canti corali hattici, Facoltà di Lettere e Filosofia Dipartimento di Linguistica, Firenze.
• Singer I. (1984). The Hittite KI.LAM Festival, Part Two, StBoT 28, Wiesbaden.
• Soysal O. (2004). Hattischer Wortschatz in hethitischer Textüberlieferung, HbOr I/74, Leiden - Boston.
• Taggar-Cohen A. (2006). Hittite Priesthood, Theth 26, Heidelberg.
• Tischler J. (1993). Hethitisches Etymologisches Glossar, Teil III. Lieferung 9, T, D/2, Innsbruck.
• Tischler J., (2016). Hethitische Texte in Transkription. KUB 56 und KUB 57, DBH 49, Wiesbaden.
• Ünal A. (1988). Hittite Architecture and a Rope-Climbing Ritual, Belleten 52, 1469-1503.