Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

AN OVERVIEW OF THE SOCIO-CULTURAL LIFE AND FAMILIES OF HERAKLEA PONTIKE, TIOS AND AMASTRIS IN THE ROMAN IMPERIAL PERIOD IN THE LIGHT OF GRAVE INSCRIPTIONS

Yıl 2024, Sayı: 35, 149 - 180, 30.12.2024

Bülent Öztürk

https://doi.org/10.22520/tubaar.1465346

Öz

Herakleia Pontike (Zonguldak-Karadeniz Ereğli), Tieion-Tios (Zonguldak-Filyos), and Sesamos-Amastris (Bartın- Amasra) are three neighboring ancient coastal cities located at the intersection of the geographical (cultural) regions of eastern Bithynia and Paphlagonia. The grave inscriptions of these related cities provide valuable insights into the social, cultural, and family life of the local community in the region, including language, religion, education, competitions, festivals, and family identity during the Roman Imperial Period. Most surviving Roman grave inscriptions from all three cities are in Greek. In contrast, a small number of Latin or Latin-Greek bilingual grave inscriptions belong to Roman administrators and soldiers in the region. This situation reveals the continuity of the use of Greek as a common vulgar language and the Greek culture in the region under Roman hegemony. The numerous theophoric names, derived from the names of Greek gods-goddesses, appearing among the majority of Greek personal names, can be regarded as an indicator of Greek religious beliefs and traditional-mythical deity cults in the region. Although few, it is understood that some of the names are of Thracian, Bithynian, Paphlagonian, and Persian origin, which is explained by the continuity of the related cultures that existed in the past of the region or the effort to keep these cultures alive. The funerary inscriptions of all three cities provide data on the families’ household organization in the region and the origins and occupations of individuals in a way that no other source can provide. In this part of Bithynia-Paphlagonia, there are grave inscriptions that can present the largest form of a nuclear family, as well as examples that introduce us to smaller structures of this kind. Titles such as ephebarkhos, paidotribes, gymnasiarkhos, tropheus, palaistes, etc. mentioned in the regional grave or grave-honorific inscriptions indicate the existence and/or possible continuity of gymnasia, educational institutions, and agones (competitions) in the related cities. In addition, titles such as threptos/threpte (feeder), seb(b)aston apelutheros (emperors’ freedman) reveal the social class of the persons concerned, while titles such as oikonomos (steward), iatros (physician), naukleros (ship owner, trader), zographos (painter), bouleutes (councillor), and paraphylax (guard in the rural area) reveal both the existence of these professions and the status and class of these persons (and their families) in society.

Anahtar Kelimeler

Bithynia Herakleia Pontike Tios Amastris Efigraphy Inscriptions Graves

Kaynakça

  • Ael. Herod., De pros. cath. = Aelius Herodianos, De prosodia catholica.
  • Amm. = Ammianus Marcellinus, Rerum gestarum libri.
  • Arr., per. p. E. = Arrianos, periplus Ponti Euxini.
  • Athen., Deip. = Athenaios, Deipnosophistai.
  • Const. Porph., de them.= Constaninus Porphyrogennitos, de Thematibus.
  • Diod. = Diodorus Siculus, Bibliotheca historica.
  • Eust., Comm. ad Hom. Il. = Eustathius, Commentarii ad Homeri Iliadem.
  • Eust., Comm. ad Hom. Od. = Eustathius, Commentarii ad Homeri Odysseam.
  • Eust., Comm. in Dion. Per. = Eustathius, Commentarium in Dionysii Periegetae Orbis Descriptionem.
  • Hdt. = Herodotos, Historiai.
  • Hom., Il. = Homeros, Ilias.
  • Iust. = Iustinus, epitoma historiarum Philippicarum.
  • Ksen., an. = Ksenophon, anabasis.
  • Ksen., Hell. = Ksenophon, Hellenika.
  • Lukian., salt. = Lukianos, de saltatione.
  • Mela = Pomponius Mela, De situ orbis.
  • Paus. = Pausanias, Perihegesis.
  • Plat., leg. = Platon, leges.
  • Plin., ep. = Plinius minor, epistulae.
  • Plin., nat. = Plinius maior, naturalis Historia.
  • Ps.-Skyl. = Pseudo Skylaks, Periplous.
  • Ps.-Skymnos = Pseudo Skymnos, Ad Nicomedem Regem.
  • Steph. Byz. = Stephanos Byzantios, Ethnika.
  • Strab. = Strabon, Geographika.
  • Ameling, W. (1994). Prosopographia Heracleotica. I.Heraclea, s. 115–168.
  • An. Ép. = L’année Épigraphique.
  • Atasoy, S. ve Yıldırım, Ş. (Ed.). (2015). Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlıǧı.
  • Avram, A. (1996 [1998]). Zu den Personennamen von Herakleia am Pontos. Analele Universitatii Bucureşti, Studii Clasice 45, 17–26.
  • Avram, A. (2013a). Prosopographia Ponti Euxini Externa (Colloquia Antiqua 8). Peeters.
  • Avram, A. (2013b). Indigenous Names in Heraclea Pontica. R. Parker (Ed.), Personal Names in Ancient Anatolia (Proceedings of the British Academy 191) (s. 51–62) içinde. Oxford University Press.
  • Avram, A. (2016). Two Phrygian Gods Between Phrygia and Dacia. Colloquium Anatolicum 15, 70–83.
  • Avram, A. (2018). Paphlagonian Notes. Ancient West and East 17, 65–81. https://doi.org/10.2143/AWE.17.0.3284889
  • Avram, A., Paphlagonian Names = On Paphlagonian Personal Names. Contextualising Pompeiopolis Urban Development in Roman Anatolia from a Comparative Perspective, 9-10 Temmuz 2016, Taşköprü Belediyesi, Taşköprü-Kastamonu, 1–5 [Yayımlanmamış Bildiri Metni].
  • Bağdatlı-Çam, F., Bora, A. ve Bilici[-Altunkayalıer], H. (2019a). Amastris (Amasra) Antik Kentinde Arkeolojik Tespitler. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 24, 169–188. https://doi.org/10.22520/tubaar.2019.24.009
  • Bağdatlı-Çam, F., Bora, A., Kürüm, M., Öztürk, B., Bilici[-Altunkayalıer], H., Sağlan, S. ve ark. (2019b). Bartın İli Yüzey Araştırmaları: 2017-2018. Araştırma Sonuçları Toplantısı 37(2), 53–74.
  • Bağdatlı-Çam, F. (Ed.) (2022). Bartın İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması (BİYA), İlk Tespitler ve Belgeler (Paphlagonia’dan Parthenios’a I). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Brélaz, C. (2005). La sécurité publique en Asie Mineure sous le Principat (Ier–IIIème s. ap. J.-C.): institutions municipales et institutions impériales dans l’Orient romain (Schweizerische Beiträge zur Altertumswissenschaft 32). Schwabe.
  • Bull. Ép. = Bulletin Épigraphique.
  • Cameron, A. (1939). ΘΡΕΠΤΟΣ and Related Terms in the Inscriptions of Asia Minor. İçinde W. M. Calder ve J. Keil (Ed.), Anatolian Studies presented to William Hepburn Buckler (s. 27–62). Manchester University Press.
  • Chantraine, H. (1975). Zur Nomenklatur und Funktionsangabe kaiserlicher Freigelassener. Historia 24(4), 603–616. https://www.jstor.org/stable/4435471
  • CIG = Corpus Inscriptionum Graecarum.
  • CIL = Corpus Inscriptionum Latinorum.
  • CIRB = V. Struve (Ed.), Corpus inscriptionum regni Bosporani. Nauka, 1965.
  • Corsten, T. (2006). The Rôle and Status of the Indigenous Population in Bithynia. İçinde T. Bekker-Nielsen (Ed.), Rome and The Black Sea Region: Domination, Romanisation, Resistance (Black Sea Studies 5) (s. 85–92). Aarhus: Aarhus University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv62hh2z.8
  • Corsten, T. (2010). Names in -ΙΑΝΟΣ in Asia Minor: a Preliminary Study. R. W. V. Catling ve F. Marchand (Eds.), Onomatologos. Studies in Greek Personal Names presented to Elaine Matthews (s. 456–463). Oxbow Books.
  • Cremer, M. (1992). Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien, 2: Bithynien. Habelt.
  • Crowther, N. B. (1991). Euexia, eutaxia, philoponia: Three Contents of the Greek Gymnasium. ZPE 85, 301–304. https://www.jstor.org/stable/20187430
  • Dana, D. (2012). Onomasticon Thracicum. Répertoire des noms indigènes de Thrace, Macédoine orientale, Mésies, Dacie et Bithynie (Μελετήματα. Kentron Hellēnikēs kai Rōmaikēs Archaiotētos 70). Athènes: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών; de Boccard.
  • Dana, M. (2011). Culture et mobilité dans le Pont-Euxin. Approche régionale de la vie culturelle des cités grecques (Scripta antiqua 37). Ausinius Éditions.
  • Dana, M. (2014). Étudiants et enseignants du Pont-Euxin à l’étranger d’après les données épigraphiques. V. Cojocaru ve C. Schuler (Eds.) içinde, Die Außenbeziehungen pontischer und kleinasiatischer Städte in hellenistischer und römischer Zeit. Akten einer deutsch-rumänischen Tagung in Constanţa, 20.-24. September 2010 (s. 121–140). Steiner.
  • Daubner, F. (2015). Gymnasia. Aspects of a Greek Institution in the Hellenistic and Roman Near East. M. Blömer, A. Lichtenberger ve R. Raja (Ed.), Religious identities in the Levant from Alexander to Muhammed: Continuity and Change (s. 33–46) içinde. Brepols.
  • Delorme, J. (1960). Gymnasion. Étude sur les monument consacrés à l’éducation en Grèce. E. de Boccard.
  • Detschew, D. (1957). Die thrakischen Sprachreste (Schriften der Balkankommission, Linguistische Abteilung 14). In Kommission bei R.M. Rohrer.
  • Dörner, F. K. (1962). Vorbericht über eine im Herbst 1961 ausgeführte Reise in Bithynien. Anzeiger der Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse 99, 30–35.
  • EA = Epigraphica Anatolica.
  • Edmondson, J. (2014). Roman Family History. C. Bruun ve J. Edmondson (Ed.), The Oxford Handbook of Roman Epigraphy (s. 559–581) içinde. Oxford University Press.
  • Erol Özdizbay, A. (2011). Roma İmparatorluk Dönemi’nde Pontus-Bithynia Eyaleti’nde Agon’lar ve Agonistik Sikkeler [Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
  • Evangelos, A. (1997). Educational Athletic Institutions in Thrace during the Hellenistic and Roman Periods. Australian Society for Sports History Bulletin 27, 15–20.
  • Feissel, D. (2016). Citoyenneté romaine et onomastique grecque au lendemain de la constitutio Antoniniana: les cognomina en –ιανός dans les inscriptions de Pamphylie et de Bithynie. B. Takmer, E. N. Akdoğu-Arca ve N. Gökalp (Ed.) içinde, Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin / Sencer Şahin Anısına Yazılar (s. 349–355). Kabalcı Yayıncılık.
  • Fernoux, H.-L. (2004). Notables et élites des cités de Bithynia aux époques hellénistique et romaine (IIIe siècle av. J.-C.-IIIe siècle ap. J.-C.).Essai d’histoire sociale. Maison de l’Orient et de la Méditerranée.
  • Fragiadakis, C. (1988). Die attischen Sklavennamen von der spätarchaischen Epoche bis in die römische Kaiserzeit. Eine historische und soziologische Untersuchung. Mannheim.
  • Fuhrmann, C. J. (2011). Policing the Roman Empire: Soldiers, Administration, and Public Order. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199737840.001.0001
  • Haake, M. (2008). Philosopher and Priest: The Image of the Intellectual and the Social Practice of the Elites in the Eastern Roman Empire (First–Third Centuries AD). B. Dignas ve K. Trampedach (Ed.), Practitioners of the Divine: Greek Priests and Religious Figures from Homer to Heliodorus (Hellenic Studies Series 30) (s. 145–165) içinde. Centre for Hellenic Studies.
  • Haensch, R. (2006). Von den Augusti liberti zu den Caesariani. A. Kolb (Ed.), Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis. Konzepte, Prinzipien und Strategien der Administration im römischen Kaiserreich (Akten der Tagung an der Universität Zürich, 18.-20.10.2004) (s. 153–164). Akademie Verlag. https://doi.org/10.1524/9783050084770.153
  • Hanell, K. (1934). Megarische Studien. A.-B. Ph. Lindstedts Univ.-Bokhandel.
  • Harland, P. A. (2014). Greco-Roman Associations: Texts, Translations, and Commentary. II. North Coast of the Black Sea, Asia Minor. De Gruyter.
  • Hin, S. (2007). Class and Society in the Cities of the Greek East: Education during the Ephebeia. Ancient Society 37, 141–166.
  • Hirschfeld, G. (1888). Inschriften aus dem Norden Kleinasiens, besonders aus Bithynien und Paphlagonien. Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Philosophisch Historische Klasse 22, 863–892.
  • I.Heraclea = L. Jonnes (Ed.), The Inscriptions of Heraclea Pontica. With a prosopographia Heracleotica by W. Ameling (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien 47). R. Habelt, 1994.
  • I.Leyden = H. W. Pleket, The Greek Inscriptions in the “Rijksmuseum van Oudheden” at Leyden. E.J. Brill, 1958. I.Smyrna = G. Petzl (Ed.), Die Inschriften von Smyrna, Teil 1: Grabschriften, postume Ehrungen, Grabepigramme; Die Inschriften von Smyrna Teil II.1, Bonn; Die Inschriften von Smyrna Teil II.2: Addenda, Corrigenda und Indices (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien 23.1, 24.1, 24.2). R. Habelt, 1982, 1987, 1990.
  • IDR III.5 = I. Piso (Ed.), Inscriptions de la Dacie romaine III: Dacie supérieure 5: Apulum (Mémoires de l’Académie des inscriptions et belles-lettres 24). De Boccard, 2001.
  • IGBulg V = G. I. Mihailov (Ed.), Inscriptiones graecae in Bulgaria repertae, I–V, Vol. 5: Inscriptiones novae, addenda et corrigenda. RIVA, 1997.
  • InscrIt = Inscriptiones Italiae.
  • Jones, C. P. (1998). A Follower of the God Glykon. EA 30, 107–109.
  • Jones, C. P. (1990). Lucian and the Bacchants of Pontus. Echos du monde classique / Classical Views 34 N.S. 9 no. 1, 53–63.
  • Jonnes, L. (1986). Three Inscriptions from Heracleia Pontica. EA 7, 97–100.
  • Kaegi, A. (2007). Kaegi’s Greek Grammar. Trans. and Ed. by J. A. Kleist. Dower Publications.
  • Kajava, M. (2004). Hestia Hearth, Goddess, and Cult. Harvard Studies in Classical Philology 102, 1–20. http://doi.org/10.2307/4150030
  • Kalinka, E. (1933). Aus Bithynien und Umgegend. Jahreshefte des Österreichhischen Archäologischen Instituts 28 (Beiblatt), 45–112.
  • Kennell, N. (2000). The Status of the Ephebarch. Tyche 15, 103–108. https://doi.org/10.1080/09523360802513330
  • Kennell, N. (2006). Ephebeia: A Register of Greek Cities with Citizen Training Systems in the Hellenistic and Roman Periods (Nikephoros Beihefte: Beiträge zu Sport und Kultur im Altertum Band 12). Weidmann.
  • Kennell, N. (2009). The Greek Ephebate in the Roman Period. The International Journal of the History of Sport 26(2), 323–342.
  • Kennell, N. (2018). Competition and Memory in an Ephebic Victor List from Heraclea Pontica. Bulletin of the Institute of Classical Studies 61, 79–93. https://doi.org/10.1111/2041-5370.12071 Kleijwegt, M. (1991). Ancient Youth: The Ambiguity of Youth and the Absence of Adolescence in Greco-Roman Society (Dutch Monographs on Ancient History and Archaeology 8). J.C. Gieben.
  • Laes, E. ve Strubbe, J. (2014). Youth in the Roman Empire: The Young and the Restless Years?. Cambridge University Press.
  • Lehmann, C. M. (2009). Early Greek Athletic Trainers. Journal of Sport History 36(2), 187–204. http://www.jstor.org/stable/26405186
  • Leschhorn, W. (1998). Die Verbreitung von Agonen in den östlichen Provinzen des Römischen Reiches. Stadion 24(1), 31–58.
  • LGPN = Lexicon of Greek Personal Names. VA: T. Corsten (Ed.), Coastal Asia Minor: Pontos to Ionia, Oxford 2010; VB: J. S. Balzat et al. (Ed.) Coastal Asia Minor: Caria to Cilicia, Oxford 2013; VC: J. S. Balzat et al. (Eds.). Inland Asia Minor. Clarendon Press 2018.
  • Lifshitz, I. (1968). Épigrammes grecques du Bosphore. Rheinisches Museum für Philologie 111, 23–36.
  • LSJ = H. G. Liddell, R. Scott ve H. S. Jones, A Greek-English Lexicon. With a Revised Supplement. Clarendon Press, 1996.
  • Μάκρη, Η. Π. (1908). Ηράκλεια τοῦ Πόντου. Athens.
  • MAMA VIII = W. M. Calder ve J. M. R. Cormack (Eds.), Monumenta Asiae Minoris Antiqua, VIII: Monuments from Lycaonia, the Pisidio-Phrygian Borderland, Aphrodisias. Manchester University Press, 1962.
  • Marek, C., Amasra Museum (1985). Katalog der Inschriften im Museum von Amasra: Mit Anhang. Die Inschriften von Amastris und die angebliche Pompeianische Ära der Stadt. EA 6, 133–156.
  • Marek, C. (1993). Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia (Istanbuler Forschungen 39). E. Wasmuth.
  • Marek, C. Kat. Amastris (1993). Katalog der Inschriften von Amastris. İçinde C. Marek (Ed.), Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia (s. 157–187). E. Wasmuth. Marek, C. (2003). Pontus et Bithynia. Die römischen Provinzen im Norden Kleinasiens, Orbis Provinciarum. von Zabern.
  • Marek, C. (2009). Hellenisation and Romanisation in Pontos-Bithynia: An Overview. J. Højte (Ed.), Mithridates VI and the Pontic Kingdom. The Danish National Research Foundation’s Centre for Black Sea Studies (s. 35–46) içinde. Aarhus University Press.
  • Marek, C. (2010). Geschichte Kleinasiens in der Antike. Verlag C.H.BECK.
  • Marek, C. ve Adak, M. (2016). Epigraphische Forschungen in Bithynien, Paphlagonien, Galatien und Pontos (Philia Supplements 2). Kabalcı Yayıncılık.
  • Maximova, M. I. (1956). Античные города Юго-Восточного Причерноморья. Синопа, Эмис, Трапезунд (Güneydoğu Karadeniz Bölgesi Antik Kentleri. Sinope, Amisos, Trapezos). Akademiya Nauk SSSR, Leningrad.
  • Mayser, E. (1906). Grammatik der griechischen Papyri aus der Ptolemäerzeit; mit Einschluss der gleichzeitigen Ostraka und der in Ägypten verfassten Inschriften: Laut- und Wortlehre. B.G. Teubner.
  • McLean, B. H. (2002). An Introduction to Greek Epigraphy of the Hellenistic and Roman Periods from Alexander the Great down to the Reign of Constantine [323 B.C.–A.D. 337]. University of Michigan Press.
  • Mendel, G. (1901). Inscriptions de Bithynia. Bulletin de Correspondance Hellénique 25, 1–92. https://doi.org/10.3406/bch.1901.3380
  • Merkelbach, R. ve Stauber, J. (2001). Steinepigramme aus dem Griechischen Osten, 2: Die Nordküste Kleinasiens (Marmarameer und Pontos). Saur.
  • Moga, V., Piso, I. ve Drîmbărean, M. (1998). Quatre monuments épigraphiques d’Apulum découverts dans le lit de Mureş. Acta Musei Napocensis 35, 109–118.
  • Moretti, L. (1953). Iscrizione agonistiche greche. Signorelli.
  • Özlem-Aytaçlar, P. (2010). An Onomastic Survey of the Indigenous Population of Northwestern Asia Minor. İçinde R. W. V. Catling ve F. Marchand (Ed.), Onomatologos. Studies in Greek Personal Names Presented to Elaine Matthews (s. 506–529). Oxbow Books.
  • Öztürk, B. (2012). Küçükasya’nın Batı Karadeniz Kıyısında Bir Antik Kent: Tios (Tieion) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi]. Öztürk, B. (2013a). Tios (Zonguldak - Filyos) Antik Kenti’nde Dinsel İnanışlar ve Kültler. Ş. Dönmez (Ed.), Güneş Karadeniz’den Doğar. Sümer Atasoy Armağanı / Lux Ex Ponto Euxino. Studies Presented in Honour of Sümer Atasoy (s. 331–346) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlıǧı.
  • Öztürk, B. (2013b). Herakleia Pontika (Karadeniz Ereğli) Antik Kenti Epigrafik Araştırmaları ve Tarihsel Sonuçları. N. Türker, G. Köroğlu ve Ö. Deniz (Ed.), I. Uluslararası Karadeniz Kültür Kongresi / Ist International Conference on the Black Sea Regional Culture Bildirileri, 6-9 Ekim / October 2011, Karadeniz Kültür Varlıklarını Koruma ve Koruma Derneği, Sinop / Türkiye, Bildiri Kitabı / Proceedings Book (s. 505–528) içinde. Karabük Üniversitesi.
  • Öztürk, B. (2015). 2007–2012 Tios Kazılarında ve Çevresinde Bulunan Yazıtlar. S. Atasoy ve Ş. Yıldırım (Ed.), Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme (s. 82–111) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Öztürk, B. (2016a). Karadeniz Ereğli Müzesi’nden Herakles Aleksikakos’a Sunulan Bir Adağın Düşündürdükleri. B. Takmer, E. N. Akdoğu-Arca ve N. Gökalp (Ed.), Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin / Sencer Şahin Anısına Yazılar (s. 682–698) içinde. Kabalcı Yayıncılık.
  • Öztürk, B. (2016b). A Funerary Inscription from Herakleia Pontike: Ephebarchos and Paraphylax Aurelius Artemonianos Menios. ZPE 199, 99–103. http://www.jstor.org/stable/26603697
  • Öztürk, B. (2016c). Herakleia Pontika (Karadeniz Ereğli) Antik Kentinde Dinsel İnanışlar. A. Efiloğlu, N. Hatunoğlu, H. Özer, T. Gürdal ve H. Sankır (Ed.), İnsan, Kimlik, Mekân Bağlamında Zonguldak Sempozyumu Bildirileri, 6–18 Ekim 2014, Zonguldak (s. 81–110) içinde. Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları.
  • Öztürk, B. (2016d). New Inscriptions from Karadeniz Ereğli Museum III. Tyche 31, 227–233, Plates 24–27. https://doi.org/10.15661/tyche.2016.031.14
  • Öztürk, B. (2016e). Two new Milestones from Tios/Tieion in the Karadeniz Ereğli Museum. Philia 2, 83–91. https://dergipark.org.tr/en/pub/philia/issue/37086/429084
  • Öztürk, B. (2017). Corrigenda et Addenda to the Inscriptions of Herakleia Pontike from Karadeniz Ereğli Museum, TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 20, 213–221. https://doi.org/10.22520/tubaar.2017.20.011 Öztürk, B. (2018). Bithynia-Paphlagonia Sınırından (Tios veya Hadrianopolis) Bir Yazıt Üzerine Düşünceler, Zeus Syrgastes/Syrgastios Kültü ve Agon’u. M. Arslan ve F. Baz (Eds.), Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi’nin Arasında: Prof. Dr. Vedat Çelgin’in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler (s. 717–740) içinde. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Öztürk, B. (2021a). New Inscriptions from Karadeniz Ereğli Museum IV. Tyche 35, 143–155, Plates 13–18. https://doi.org/10.25365/tyche-2020-35-11
  • Öztürk B. (2021b). A New Grave stele of a Roman veteranus from the southwest of Tios (Devrek/Dadybra?). Acta Classica Mediterranea 4, 9–28.
  • Öztürk, B. (2022). Amastris Üzerine Yapılan Epigrafik Çalışmalar ve 2017-2019 Yılları Arasında Bartın İli Yüzey Araştırması’nda Bulunan Amastris Yazıtları. F. Bağdatlı-Çam (Ed.), Bartın İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması (BİYA), İlk Tespitler ve Belgeler (Paphlagonia’dan Parthenios’a I) (s. 171–213) içinde. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Öztürk, B. (2023). Some Aspects of the Socio-Cultural Life of Roman Heraclea Pontica in the Light of the Epigraphic, Numismatic and Literary Evidence. G. Tsetskhladze ve Ş. Yıldırım (Ed.), Tios/Tieion on the Southern Black Sea Colonisation (s. 168–194) içinde. Archaeopress. https://doi.org/10.32028/9781803276205
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2009). New Inscriptions from the Karadeniz Ereğli Museum I. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 132, 129–138.
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2011). New Inscriptions from the Karadeniz Ereğli Museum II. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 137, 155–166.
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2015). Türkiye Müzelerindeki Tios Yazıtları. S. Atasoy ve Ş. Yıldırım (Ed.), Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme (s. 112–122) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Öztürk, H. S. ve Öztürk, B. (2016). Amasra Müzesi’nden Yeni Yazıtlar I. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 19, 231–242. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubaar/issue/61841/925527
  • Öztürk, H. S. (2006). M.Ö. II.–M.S. IV. Yüzyıllarda Likya-Pamfilya Bölgesinde Kırsal Alan Güvenliği [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi].
  • Paliga, S. (2006). Etymological Lexicon of the Indigenous (Thracian) Elements in Romanian. Fundapa Evenimentul.
  • Papazoglou, E. (1988). Les stèles éphébiques de Stuberra. Chiron 18, 233–270. https://doi.org/10.34780/cx6d-c5hb
  • Pargoire, J. (1898). Inscriptions d’Héraclée du Pont. Bulletin de Correspondance Hellénique 22, 492–496. https://doi.org/10.3406/bch.1898.3498
  • Palumbo Stracca, B. M. (1994). L’epitafio del pantomimo Crispo. Rivista di cultura classica e medioevale 36(1/2), 225–233. https://www.jstor.org/stable/23946950
  • Peek, W. (1955). Griechische Vers-Inschriften, I: Grab-Epigramme. Akademie-Verlag.
  • Petolescu, C. C. (1978). Les colons d’Asie Mineure dans la Dacie romaine. Dacia N.S. 22, 213–218.
  • Pfuhl, E. ve Möbius, H. (1977-1979). Die ostgriechischen Grabreliefs, I–IV. Verlag Philipp von Zabern.
  • Puech, B. (1994). Charilampianè Olympias (Aurelia) (C 98). İçinde R. Goulet (Ed.), Dictionnaire des philosophes antiques, II: Babélyca d’Argos à Dyscolius (s. 294). CNRS éditions.
  • Rec. Gén. = Recueil général des monnaies grecques d’Asier mineure. Commencé par W. H. Waddington continué et complété par F. Babelon et T. Reinach. Tome premier 1er fascicule: Pont et Paphlagonie. 2e édition. Ernest Leroux, 1925.
  • Ricl, M. (2009). Legal and Social Status of threptoi and Related Categories in Narrative and Documentary Sources. İçinde H. M. Cotton, R. G. Hoyland, J. J. Price ve D. J. Wasserstein (Ed.), From Hellenism to Islam, Cultural and Linguistic Change in the Roman Near East (s. 93–114). Cambridge University Press.
  • Robert, L. (1934). Variete. Revue Archéologique 3, 88–94.
  • Robert, L. (1937). Études Anatoliennes. Recherches sur les inscriptions grecques de l’Asie Mineure. De Boccard.
  • Robert, L. (1960). Hellenica. Recueil d’épigraphie, de numismatique et d’antiquités grecques, XI–XII. Adrien-Maisonneuve.
  • Robert, L. (1963). Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine (Bibliothèque archéologique et historique 13). Maisonneuve. Robert, L. (1980). A travers l’Asie mineure: Poètes et prosateurs, monnaies grecques, voyageurs et géographi (Bibliothèque des Écoles Françaises d’Athènes et de Rome 239). De Boccard.
  • Robert, L. (1981). Amulettes grecques. Journal des Savants, 3–44. https://doi.org/10.3406/jds.1981.1421
  • Roueché, C. (1993). Performers and Partisans at Aphrodisias in the Roman and Late Roman Periods. A study based on inscriptions from the current excavations at Aphrodisias in Caria; with appendix IV by Nathalie de Chaisemartin (Journal of Roman studies monographs, no. 6). Society for the Promotion of Roman Studies.
  • Ruscu, L. (2003). Corpus Inscriptionum Graecarum Dacicarum (Hungarian Polis Studies 10). University of Debrecen, Department of Ancient History.
  • Ruscu, L. (2017). Über Sex. Vibius Gallus aus Amastris. Istraživanja, Journal of Historical Researches 28, 52–68. https://doi.org/10.19090/i.2017.28.52-68
  • Samama, É. (2003). Les médecins dans le monde grec. Sources épigraphiques sur la naissance d’un corps médical (Hautes études du monde gréco-romaine 31). Librairie Droz,
  • SEG = Supplementum Epigraphicum Greaecum.
  • Sherk, R. K. (1991). The Eponymous Offıcials of Greek Cities III. ZPE 88, 225–260. https://www.jstor.org/stable/20187555
  • Speidel, M. P. (1995). Kampanische Kohorte und Legionsreiter. Zwei Soldatengrabsteine aus Amastris. R. Frei-Stolba ve M. A. Speidel (Ed.), Römische Inschriften. Neufunde, Neulesungen und Neuinterpretationen. Festschrift für Hans Lieb zum 65. Geburtstag dargebracht von seinen Freunden und Kollegen (s. 123–132) içinde. F. Reinhardt.
  • St. Pont. III = J. G. C. Anderson, F. Cumont ve H. Grégoire, Studia Pontica, III: Recueil des inscriptions grecques et latines du Pont et de l’Arménie, Fasc. 1. H. Lamertin, 1910.
  • Strasser, J. Y. (2004). Inscriptions grecques et latines en l’honneur de pantomimes. Tyche 19, 175–212. https://doi.org/10.15661/tyche.2004.019.12
  • Şahin, S. (1975). Das Grabmal des Pantomimen Krispos in Herakleia Pontike. ZPE 18, 293–297. https://www.jstor.org/stable/20180929 Vita, R. de (2015). Un lottatore di Amastri sul Ponto in Campania. Epigraphica 77, 229–239.
  • Weaver, P. R. C. (1972). Familia Caesaris. A Social Study of the Emperor’s Freedmen and Slaves. Cambridge University Press.
  • Weber, W. (1907). Untersuchungen zur Geschichte der Kaisers Hadrianus. Teubner.
  • Yıldırım, Ş. (2017). Tios-Tieion: Söylenecek Çok Önemli Bir Şeyi Olmayan Kent. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 7(14), 206–242. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkede/issue/40912/494091
  • Yıldırım, Ş. (2021). Tieion Akropolisi. Belleten 85(303), 383–422. https://doi.org/10.37879/belleten.2021.383.
  • Yıldırım, Ş. (2022). Results of Recent Archaeological Investigations of Archaic Tieion. J. Boardman, J. Hargrave, A. Avram ve A.V. Podossinov (Ed.), Connecting the Ancient West and East, Studies Presented to Prof. Gocha R. Tsetskhladze (s. 383–422) içinde. Peeters Publishers. https://doi.org/10.2307/j.ctv2zx9pwv
  • Yıldırım, Ş. (2023). The Acropolis Temple of Tios (Tieion). G. R. Tsetskhladze ve Ş. Yıldırım (Ed.), Tios/Tieion on the Southern Black Sea in the Broader Context of Pontic Archaeology (s. 33–51) içinde. Archaeopress. https://doi.org/10.32028/9781803276205
  • ZPE = Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik.

MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2024, Sayı: 35, 149 - 180, 30.12.2024

Bülent Öztürk

https://doi.org/10.22520/tubaar.1465346

Öz

Herakleia Pontike (Zonguldak-Karadeniz Ereğli), Tieion-Tios (Zonguldak-Filyos) ve Sesamos-Amastris (Bartın- Amasra), Bithynia’nın doğusu ile Paphlagonia coğrafi (kültürel) bölgelerinin kesiştiği bölgede konumlanan, birbirine komşu üç kıyı antik kenttir. İlgili kentlerin mezar yazıtları sayesinde Roma İmparatorluk Dönemi’nde bölgenin yerel halkının sosyal, kültürel ve ailevi yaşamı (dil, din, eğitim, yarışmalar, festivaller vb.) ile aile bireylerinin kimliği hakkında değerli veriler elde edilebilmektedir. Her üç kentin günümüze ulaşan Roma İmparatorluk Dönemi mezar yazıtlarının büyük bir oranı Eski Hellence yazılmış olup az sayıdaki Latince veya Latince-Hellence çift dilli mezar yazıtı bölgedeki Romalı yönetici ve askerlere aittir. Bu durum, Roma hegemonyası altındaki bölgede Hellence’nin ortak bir halk dili olarak kullanımının ve Hellen kültürünün sürekliliğini ortaya koymaktadır. Hellen kişi adlarının çoğunluğu arasında yer alan ve Hellen tanrı-tanrıçalarının adlarından türetilen çok sayıda theophorik ad, bölgedeki Hellen dinî inançlarının ve geleneksel-mitsel tanrı kültlerinin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Sayısı az olsa da bazı isimlerin Thrak, Bithyn, Paphlagon ve Pers kökenli olduğu anlaşılmakta, bu durum da bölgenin geçmişinde var olan ilgili kültürlerin devamlılığı veya bu kültürlerin yaşatılma çabası ile açıklanmaktadır. Mezar yazıtları, başka hiçbir kaynak grubunun sağlayamayacağı şekilde, bölgedeki ailelerin hane halkı örgütlenmesinin yanı sıra bireylerin kökenleri ve meslekleri hakkında da veri sağlamaktadır. Bithynia-Paphlagonia’nın bu bölümünde bazen bir çekirdek ailenin en geniş hâlini sunabilen mezar yazıtları olduğu gibi, bazen de bunun daha küçük yapılanmalarını bizlere tanıtan örneklerine rastlanmaktadır. Bölge insanlarının mezar veya mezar-onurlandırma yazıtlarında geçen ephebarkhos, paidotribes, gymnasiarkhos, tropheus, palaistes gibi unvanlar ilgili kentlerdeki gymnasion eğitim kurumlarının ve agon’ların varlığına ve olası devamlılığına işaret etmektedir. Ayrıca threptos/ threpte (besleme), seb(b)aston apeleutheros (imparatorların azatlısı) gibi unvanlar, ilgili kişilerin sosyal sınıfını; oikonomos (çiftlik kahyası), iatros (doktor), naukleros (armatör/deniz tüccarı), zographos (ressam), bouleutes (meclis üyesi), paraphylaks (kırsal alan bekçisi) unvanları ise hem bu mesleklerin veya idari makamların varlığını hem de yine bu kişilerin (ve ailelerinin) toplum içerisindeki statüsünü ve sınıfını yansıtmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bithynia Herakleia Pontike Tios Amastris Efigrafi Yazıtlar Mezarlar

Etik Beyan

Bu yazıda kullanılan tüm görsellerin çalışma ve yayında kullanma hakkı adı geçen müzelerin ve kazı başkanlığının resmi izinleriyle şahsıma verilmiştir.

Destekleyen Kurum

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü

Teşekkür

Bu yazıda yer verdiğim yazıtlı mezar taşlarının çalışma ve fotoğraflarını kullanma iznini veren Karadeniz Ereğli Müzesi Müdürlüğü ile Müze Müdürü Ahmet MERCAN’a; Kastamonu Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ile Müze Eski Müdiresi Nimet BAL’a; İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü ile Müze Uzmanı-Epigraf Feza DEMİRKÖK’e; Amasra Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ile Müze Uzmanı-Sanat Tarihçi Ümit Kemal PARLAK’a; Hollanda Leiden Rijksmuseum van Oudheden Müzesi Müdürlüğü ile Müze Uzmanı Heikki PAUTS’a; Tios antik kenti kazı başkanları Prof. Dr. Sümer ATASOY (Emeritus, Karabük Üniversitesi, Arkeoloji Bölümü) ve Prof. Dr. Şahin YILDIRIM’a (Bartın Üniversitesi, Arkeoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi) teşekkür ederim. Ayrıca bazı yazıtların müze çalışmalarına ve bilimsel değerlendirilmesine dair verdiği önemli katkılardan dolayı Doç. Dr. Hüseyin Sami ÖZTÜRK’e (Marmara Üniversitesi, Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı) ve bu metnin oluşturulma sürecindeki özverili yardımlarından dolayı Arkeolog Aleyna ŞAN’a (MSGSÜ, Arkeoloji Bölümü, MA) teşekkürlerimi sunarım. Bu makale “Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü” tarafından desteklenen ve yürütücüsü olduğum 2017-17 no’lu “Karadeniz Ereğli Müzesi Roma Dönemi Yazıtlar Kataloğu”, 2019-34 no’lu “Tios Antik Kenti Yazıtlar Kataloğu”, 2022-06 no’lu “Amastris Antik Kenti Roma Dönemi Yazıtlar Kataloğu” ile 24/BAP/05 no’lu “Epigrafik Belgeler Işığında Roma Dönemi Doğu Bithynia Kıyı Yerleşimlerinde Sosyo-Kültürel Hayat” projeleri kapsamındaki çalışmalarımızın ortak sonucu olarak üretilmiştir. MSGSÜ BAP Koordinatörlüğü’ne süreç zarfında vermiş oldukları bu kıymetli desteklerinden ötürü teşekkürü bir borç bilirim.

Kaynakça

  • Ael. Herod., De pros. cath. = Aelius Herodianos, De prosodia catholica.
  • Amm. = Ammianus Marcellinus, Rerum gestarum libri.
  • Arr., per. p. E. = Arrianos, periplus Ponti Euxini.
  • Athen., Deip. = Athenaios, Deipnosophistai.
  • Const. Porph., de them.= Constaninus Porphyrogennitos, de Thematibus.
  • Diod. = Diodorus Siculus, Bibliotheca historica.
  • Eust., Comm. ad Hom. Il. = Eustathius, Commentarii ad Homeri Iliadem.
  • Eust., Comm. ad Hom. Od. = Eustathius, Commentarii ad Homeri Odysseam.
  • Eust., Comm. in Dion. Per. = Eustathius, Commentarium in Dionysii Periegetae Orbis Descriptionem.
  • Hdt. = Herodotos, Historiai.
  • Hom., Il. = Homeros, Ilias.
  • Iust. = Iustinus, epitoma historiarum Philippicarum.
  • Ksen., an. = Ksenophon, anabasis.
  • Ksen., Hell. = Ksenophon, Hellenika.
  • Lukian., salt. = Lukianos, de saltatione.
  • Mela = Pomponius Mela, De situ orbis.
  • Paus. = Pausanias, Perihegesis.
  • Plat., leg. = Platon, leges.
  • Plin., ep. = Plinius minor, epistulae.
  • Plin., nat. = Plinius maior, naturalis Historia.
  • Ps.-Skyl. = Pseudo Skylaks, Periplous.
  • Ps.-Skymnos = Pseudo Skymnos, Ad Nicomedem Regem.
  • Steph. Byz. = Stephanos Byzantios, Ethnika.
  • Strab. = Strabon, Geographika.
  • Ameling, W. (1994). Prosopographia Heracleotica. I.Heraclea, s. 115–168.
  • An. Ép. = L’année Épigraphique.
  • Atasoy, S. ve Yıldırım, Ş. (Ed.). (2015). Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlıǧı.
  • Avram, A. (1996 [1998]). Zu den Personennamen von Herakleia am Pontos. Analele Universitatii Bucureşti, Studii Clasice 45, 17–26.
  • Avram, A. (2013a). Prosopographia Ponti Euxini Externa (Colloquia Antiqua 8). Peeters.
  • Avram, A. (2013b). Indigenous Names in Heraclea Pontica. R. Parker (Ed.), Personal Names in Ancient Anatolia (Proceedings of the British Academy 191) (s. 51–62) içinde. Oxford University Press.
  • Avram, A. (2016). Two Phrygian Gods Between Phrygia and Dacia. Colloquium Anatolicum 15, 70–83.
  • Avram, A. (2018). Paphlagonian Notes. Ancient West and East 17, 65–81. https://doi.org/10.2143/AWE.17.0.3284889
  • Avram, A., Paphlagonian Names = On Paphlagonian Personal Names. Contextualising Pompeiopolis Urban Development in Roman Anatolia from a Comparative Perspective, 9-10 Temmuz 2016, Taşköprü Belediyesi, Taşköprü-Kastamonu, 1–5 [Yayımlanmamış Bildiri Metni].
  • Bağdatlı-Çam, F., Bora, A. ve Bilici[-Altunkayalıer], H. (2019a). Amastris (Amasra) Antik Kentinde Arkeolojik Tespitler. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 24, 169–188. https://doi.org/10.22520/tubaar.2019.24.009
  • Bağdatlı-Çam, F., Bora, A., Kürüm, M., Öztürk, B., Bilici[-Altunkayalıer], H., Sağlan, S. ve ark. (2019b). Bartın İli Yüzey Araştırmaları: 2017-2018. Araştırma Sonuçları Toplantısı 37(2), 53–74.
  • Bağdatlı-Çam, F. (Ed.) (2022). Bartın İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması (BİYA), İlk Tespitler ve Belgeler (Paphlagonia’dan Parthenios’a I). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Brélaz, C. (2005). La sécurité publique en Asie Mineure sous le Principat (Ier–IIIème s. ap. J.-C.): institutions municipales et institutions impériales dans l’Orient romain (Schweizerische Beiträge zur Altertumswissenschaft 32). Schwabe.
  • Bull. Ép. = Bulletin Épigraphique.
  • Cameron, A. (1939). ΘΡΕΠΤΟΣ and Related Terms in the Inscriptions of Asia Minor. İçinde W. M. Calder ve J. Keil (Ed.), Anatolian Studies presented to William Hepburn Buckler (s. 27–62). Manchester University Press.
  • Chantraine, H. (1975). Zur Nomenklatur und Funktionsangabe kaiserlicher Freigelassener. Historia 24(4), 603–616. https://www.jstor.org/stable/4435471
  • CIG = Corpus Inscriptionum Graecarum.
  • CIL = Corpus Inscriptionum Latinorum.
  • CIRB = V. Struve (Ed.), Corpus inscriptionum regni Bosporani. Nauka, 1965.
  • Corsten, T. (2006). The Rôle and Status of the Indigenous Population in Bithynia. İçinde T. Bekker-Nielsen (Ed.), Rome and The Black Sea Region: Domination, Romanisation, Resistance (Black Sea Studies 5) (s. 85–92). Aarhus: Aarhus University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv62hh2z.8
  • Corsten, T. (2010). Names in -ΙΑΝΟΣ in Asia Minor: a Preliminary Study. R. W. V. Catling ve F. Marchand (Eds.), Onomatologos. Studies in Greek Personal Names presented to Elaine Matthews (s. 456–463). Oxbow Books.
  • Cremer, M. (1992). Hellenistisch-römische Grabstelen im nordwestlichen Kleinasien, 2: Bithynien. Habelt.
  • Crowther, N. B. (1991). Euexia, eutaxia, philoponia: Three Contents of the Greek Gymnasium. ZPE 85, 301–304. https://www.jstor.org/stable/20187430
  • Dana, D. (2012). Onomasticon Thracicum. Répertoire des noms indigènes de Thrace, Macédoine orientale, Mésies, Dacie et Bithynie (Μελετήματα. Kentron Hellēnikēs kai Rōmaikēs Archaiotētos 70). Athènes: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών; de Boccard.
  • Dana, M. (2011). Culture et mobilité dans le Pont-Euxin. Approche régionale de la vie culturelle des cités grecques (Scripta antiqua 37). Ausinius Éditions.
  • Dana, M. (2014). Étudiants et enseignants du Pont-Euxin à l’étranger d’après les données épigraphiques. V. Cojocaru ve C. Schuler (Eds.) içinde, Die Außenbeziehungen pontischer und kleinasiatischer Städte in hellenistischer und römischer Zeit. Akten einer deutsch-rumänischen Tagung in Constanţa, 20.-24. September 2010 (s. 121–140). Steiner.
  • Daubner, F. (2015). Gymnasia. Aspects of a Greek Institution in the Hellenistic and Roman Near East. M. Blömer, A. Lichtenberger ve R. Raja (Ed.), Religious identities in the Levant from Alexander to Muhammed: Continuity and Change (s. 33–46) içinde. Brepols.
  • Delorme, J. (1960). Gymnasion. Étude sur les monument consacrés à l’éducation en Grèce. E. de Boccard.
  • Detschew, D. (1957). Die thrakischen Sprachreste (Schriften der Balkankommission, Linguistische Abteilung 14). In Kommission bei R.M. Rohrer.
  • Dörner, F. K. (1962). Vorbericht über eine im Herbst 1961 ausgeführte Reise in Bithynien. Anzeiger der Österreichische Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-Historische Klasse 99, 30–35.
  • EA = Epigraphica Anatolica.
  • Edmondson, J. (2014). Roman Family History. C. Bruun ve J. Edmondson (Ed.), The Oxford Handbook of Roman Epigraphy (s. 559–581) içinde. Oxford University Press.
  • Erol Özdizbay, A. (2011). Roma İmparatorluk Dönemi’nde Pontus-Bithynia Eyaleti’nde Agon’lar ve Agonistik Sikkeler [Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Üniversitesi].
  • Evangelos, A. (1997). Educational Athletic Institutions in Thrace during the Hellenistic and Roman Periods. Australian Society for Sports History Bulletin 27, 15–20.
  • Feissel, D. (2016). Citoyenneté romaine et onomastique grecque au lendemain de la constitutio Antoniniana: les cognomina en –ιανός dans les inscriptions de Pamphylie et de Bithynie. B. Takmer, E. N. Akdoğu-Arca ve N. Gökalp (Ed.) içinde, Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin / Sencer Şahin Anısına Yazılar (s. 349–355). Kabalcı Yayıncılık.
  • Fernoux, H.-L. (2004). Notables et élites des cités de Bithynia aux époques hellénistique et romaine (IIIe siècle av. J.-C.-IIIe siècle ap. J.-C.).Essai d’histoire sociale. Maison de l’Orient et de la Méditerranée.
  • Fragiadakis, C. (1988). Die attischen Sklavennamen von der spätarchaischen Epoche bis in die römische Kaiserzeit. Eine historische und soziologische Untersuchung. Mannheim.
  • Fuhrmann, C. J. (2011). Policing the Roman Empire: Soldiers, Administration, and Public Order. Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199737840.001.0001
  • Haake, M. (2008). Philosopher and Priest: The Image of the Intellectual and the Social Practice of the Elites in the Eastern Roman Empire (First–Third Centuries AD). B. Dignas ve K. Trampedach (Ed.), Practitioners of the Divine: Greek Priests and Religious Figures from Homer to Heliodorus (Hellenic Studies Series 30) (s. 145–165) içinde. Centre for Hellenic Studies.
  • Haensch, R. (2006). Von den Augusti liberti zu den Caesariani. A. Kolb (Ed.), Herrschaftsstrukturen und Herrschaftspraxis. Konzepte, Prinzipien und Strategien der Administration im römischen Kaiserreich (Akten der Tagung an der Universität Zürich, 18.-20.10.2004) (s. 153–164). Akademie Verlag. https://doi.org/10.1524/9783050084770.153
  • Hanell, K. (1934). Megarische Studien. A.-B. Ph. Lindstedts Univ.-Bokhandel.
  • Harland, P. A. (2014). Greco-Roman Associations: Texts, Translations, and Commentary. II. North Coast of the Black Sea, Asia Minor. De Gruyter.
  • Hin, S. (2007). Class and Society in the Cities of the Greek East: Education during the Ephebeia. Ancient Society 37, 141–166.
  • Hirschfeld, G. (1888). Inschriften aus dem Norden Kleinasiens, besonders aus Bithynien und Paphlagonien. Sitzungsberichte der Königlich Preussischen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Philosophisch Historische Klasse 22, 863–892.
  • I.Heraclea = L. Jonnes (Ed.), The Inscriptions of Heraclea Pontica. With a prosopographia Heracleotica by W. Ameling (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien 47). R. Habelt, 1994.
  • I.Leyden = H. W. Pleket, The Greek Inscriptions in the “Rijksmuseum van Oudheden” at Leyden. E.J. Brill, 1958. I.Smyrna = G. Petzl (Ed.), Die Inschriften von Smyrna, Teil 1: Grabschriften, postume Ehrungen, Grabepigramme; Die Inschriften von Smyrna Teil II.1, Bonn; Die Inschriften von Smyrna Teil II.2: Addenda, Corrigenda und Indices (Inschriften griechischer Städte aus Kleinasien 23.1, 24.1, 24.2). R. Habelt, 1982, 1987, 1990.
  • IDR III.5 = I. Piso (Ed.), Inscriptions de la Dacie romaine III: Dacie supérieure 5: Apulum (Mémoires de l’Académie des inscriptions et belles-lettres 24). De Boccard, 2001.
  • IGBulg V = G. I. Mihailov (Ed.), Inscriptiones graecae in Bulgaria repertae, I–V, Vol. 5: Inscriptiones novae, addenda et corrigenda. RIVA, 1997.
  • InscrIt = Inscriptiones Italiae.
  • Jones, C. P. (1998). A Follower of the God Glykon. EA 30, 107–109.
  • Jones, C. P. (1990). Lucian and the Bacchants of Pontus. Echos du monde classique / Classical Views 34 N.S. 9 no. 1, 53–63.
  • Jonnes, L. (1986). Three Inscriptions from Heracleia Pontica. EA 7, 97–100.
  • Kaegi, A. (2007). Kaegi’s Greek Grammar. Trans. and Ed. by J. A. Kleist. Dower Publications.
  • Kajava, M. (2004). Hestia Hearth, Goddess, and Cult. Harvard Studies in Classical Philology 102, 1–20. http://doi.org/10.2307/4150030
  • Kalinka, E. (1933). Aus Bithynien und Umgegend. Jahreshefte des Österreichhischen Archäologischen Instituts 28 (Beiblatt), 45–112.
  • Kennell, N. (2000). The Status of the Ephebarch. Tyche 15, 103–108. https://doi.org/10.1080/09523360802513330
  • Kennell, N. (2006). Ephebeia: A Register of Greek Cities with Citizen Training Systems in the Hellenistic and Roman Periods (Nikephoros Beihefte: Beiträge zu Sport und Kultur im Altertum Band 12). Weidmann.
  • Kennell, N. (2009). The Greek Ephebate in the Roman Period. The International Journal of the History of Sport 26(2), 323–342.
  • Kennell, N. (2018). Competition and Memory in an Ephebic Victor List from Heraclea Pontica. Bulletin of the Institute of Classical Studies 61, 79–93. https://doi.org/10.1111/2041-5370.12071 Kleijwegt, M. (1991). Ancient Youth: The Ambiguity of Youth and the Absence of Adolescence in Greco-Roman Society (Dutch Monographs on Ancient History and Archaeology 8). J.C. Gieben.
  • Laes, E. ve Strubbe, J. (2014). Youth in the Roman Empire: The Young and the Restless Years?. Cambridge University Press.
  • Lehmann, C. M. (2009). Early Greek Athletic Trainers. Journal of Sport History 36(2), 187–204. http://www.jstor.org/stable/26405186
  • Leschhorn, W. (1998). Die Verbreitung von Agonen in den östlichen Provinzen des Römischen Reiches. Stadion 24(1), 31–58.
  • LGPN = Lexicon of Greek Personal Names. VA: T. Corsten (Ed.), Coastal Asia Minor: Pontos to Ionia, Oxford 2010; VB: J. S. Balzat et al. (Ed.) Coastal Asia Minor: Caria to Cilicia, Oxford 2013; VC: J. S. Balzat et al. (Eds.). Inland Asia Minor. Clarendon Press 2018.
  • Lifshitz, I. (1968). Épigrammes grecques du Bosphore. Rheinisches Museum für Philologie 111, 23–36.
  • LSJ = H. G. Liddell, R. Scott ve H. S. Jones, A Greek-English Lexicon. With a Revised Supplement. Clarendon Press, 1996.
  • Μάκρη, Η. Π. (1908). Ηράκλεια τοῦ Πόντου. Athens.
  • MAMA VIII = W. M. Calder ve J. M. R. Cormack (Eds.), Monumenta Asiae Minoris Antiqua, VIII: Monuments from Lycaonia, the Pisidio-Phrygian Borderland, Aphrodisias. Manchester University Press, 1962.
  • Marek, C., Amasra Museum (1985). Katalog der Inschriften im Museum von Amasra: Mit Anhang. Die Inschriften von Amastris und die angebliche Pompeianische Ära der Stadt. EA 6, 133–156.
  • Marek, C. (1993). Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia (Istanbuler Forschungen 39). E. Wasmuth.
  • Marek, C. Kat. Amastris (1993). Katalog der Inschriften von Amastris. İçinde C. Marek (Ed.), Stadt, Ära und Territorium in Pontus-Bithynia und Nord-Galatia (s. 157–187). E. Wasmuth. Marek, C. (2003). Pontus et Bithynia. Die römischen Provinzen im Norden Kleinasiens, Orbis Provinciarum. von Zabern.
  • Marek, C. (2009). Hellenisation and Romanisation in Pontos-Bithynia: An Overview. J. Højte (Ed.), Mithridates VI and the Pontic Kingdom. The Danish National Research Foundation’s Centre for Black Sea Studies (s. 35–46) içinde. Aarhus University Press.
  • Marek, C. (2010). Geschichte Kleinasiens in der Antike. Verlag C.H.BECK.
  • Marek, C. ve Adak, M. (2016). Epigraphische Forschungen in Bithynien, Paphlagonien, Galatien und Pontos (Philia Supplements 2). Kabalcı Yayıncılık.
  • Maximova, M. I. (1956). Античные города Юго-Восточного Причерноморья. Синопа, Эмис, Трапезунд (Güneydoğu Karadeniz Bölgesi Antik Kentleri. Sinope, Amisos, Trapezos). Akademiya Nauk SSSR, Leningrad.
  • Mayser, E. (1906). Grammatik der griechischen Papyri aus der Ptolemäerzeit; mit Einschluss der gleichzeitigen Ostraka und der in Ägypten verfassten Inschriften: Laut- und Wortlehre. B.G. Teubner.
  • McLean, B. H. (2002). An Introduction to Greek Epigraphy of the Hellenistic and Roman Periods from Alexander the Great down to the Reign of Constantine [323 B.C.–A.D. 337]. University of Michigan Press.
  • Mendel, G. (1901). Inscriptions de Bithynia. Bulletin de Correspondance Hellénique 25, 1–92. https://doi.org/10.3406/bch.1901.3380
  • Merkelbach, R. ve Stauber, J. (2001). Steinepigramme aus dem Griechischen Osten, 2: Die Nordküste Kleinasiens (Marmarameer und Pontos). Saur.
  • Moga, V., Piso, I. ve Drîmbărean, M. (1998). Quatre monuments épigraphiques d’Apulum découverts dans le lit de Mureş. Acta Musei Napocensis 35, 109–118.
  • Moretti, L. (1953). Iscrizione agonistiche greche. Signorelli.
  • Özlem-Aytaçlar, P. (2010). An Onomastic Survey of the Indigenous Population of Northwestern Asia Minor. İçinde R. W. V. Catling ve F. Marchand (Ed.), Onomatologos. Studies in Greek Personal Names Presented to Elaine Matthews (s. 506–529). Oxbow Books.
  • Öztürk, B. (2012). Küçükasya’nın Batı Karadeniz Kıyısında Bir Antik Kent: Tios (Tieion) [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi]. Öztürk, B. (2013a). Tios (Zonguldak - Filyos) Antik Kenti’nde Dinsel İnanışlar ve Kültler. Ş. Dönmez (Ed.), Güneş Karadeniz’den Doğar. Sümer Atasoy Armağanı / Lux Ex Ponto Euxino. Studies Presented in Honour of Sümer Atasoy (s. 331–346) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlıǧı.
  • Öztürk, B. (2013b). Herakleia Pontika (Karadeniz Ereğli) Antik Kenti Epigrafik Araştırmaları ve Tarihsel Sonuçları. N. Türker, G. Köroğlu ve Ö. Deniz (Ed.), I. Uluslararası Karadeniz Kültür Kongresi / Ist International Conference on the Black Sea Regional Culture Bildirileri, 6-9 Ekim / October 2011, Karadeniz Kültür Varlıklarını Koruma ve Koruma Derneği, Sinop / Türkiye, Bildiri Kitabı / Proceedings Book (s. 505–528) içinde. Karabük Üniversitesi.
  • Öztürk, B. (2015). 2007–2012 Tios Kazılarında ve Çevresinde Bulunan Yazıtlar. S. Atasoy ve Ş. Yıldırım (Ed.), Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme (s. 82–111) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Öztürk, B. (2016a). Karadeniz Ereğli Müzesi’nden Herakles Aleksikakos’a Sunulan Bir Adağın Düşündürdükleri. B. Takmer, E. N. Akdoğu-Arca ve N. Gökalp (Ed.), Vir Doctus Anatolicus. Studies in Memory of Sencer Şahin / Sencer Şahin Anısına Yazılar (s. 682–698) içinde. Kabalcı Yayıncılık.
  • Öztürk, B. (2016b). A Funerary Inscription from Herakleia Pontike: Ephebarchos and Paraphylax Aurelius Artemonianos Menios. ZPE 199, 99–103. http://www.jstor.org/stable/26603697
  • Öztürk, B. (2016c). Herakleia Pontika (Karadeniz Ereğli) Antik Kentinde Dinsel İnanışlar. A. Efiloğlu, N. Hatunoğlu, H. Özer, T. Gürdal ve H. Sankır (Ed.), İnsan, Kimlik, Mekân Bağlamında Zonguldak Sempozyumu Bildirileri, 6–18 Ekim 2014, Zonguldak (s. 81–110) içinde. Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları.
  • Öztürk, B. (2016d). New Inscriptions from Karadeniz Ereğli Museum III. Tyche 31, 227–233, Plates 24–27. https://doi.org/10.15661/tyche.2016.031.14
  • Öztürk, B. (2016e). Two new Milestones from Tios/Tieion in the Karadeniz Ereğli Museum. Philia 2, 83–91. https://dergipark.org.tr/en/pub/philia/issue/37086/429084
  • Öztürk, B. (2017). Corrigenda et Addenda to the Inscriptions of Herakleia Pontike from Karadeniz Ereğli Museum, TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 20, 213–221. https://doi.org/10.22520/tubaar.2017.20.011 Öztürk, B. (2018). Bithynia-Paphlagonia Sınırından (Tios veya Hadrianopolis) Bir Yazıt Üzerine Düşünceler, Zeus Syrgastes/Syrgastios Kültü ve Agon’u. M. Arslan ve F. Baz (Eds.), Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi’nin Arasında: Prof. Dr. Vedat Çelgin’in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler (s. 717–740) içinde. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Öztürk, B. (2021a). New Inscriptions from Karadeniz Ereğli Museum IV. Tyche 35, 143–155, Plates 13–18. https://doi.org/10.25365/tyche-2020-35-11
  • Öztürk B. (2021b). A New Grave stele of a Roman veteranus from the southwest of Tios (Devrek/Dadybra?). Acta Classica Mediterranea 4, 9–28.
  • Öztürk, B. (2022). Amastris Üzerine Yapılan Epigrafik Çalışmalar ve 2017-2019 Yılları Arasında Bartın İli Yüzey Araştırması’nda Bulunan Amastris Yazıtları. F. Bağdatlı-Çam (Ed.), Bartın İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması (BİYA), İlk Tespitler ve Belgeler (Paphlagonia’dan Parthenios’a I) (s. 171–213) içinde. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
  • Öztürk, B. (2023). Some Aspects of the Socio-Cultural Life of Roman Heraclea Pontica in the Light of the Epigraphic, Numismatic and Literary Evidence. G. Tsetskhladze ve Ş. Yıldırım (Ed.), Tios/Tieion on the Southern Black Sea Colonisation (s. 168–194) içinde. Archaeopress. https://doi.org/10.32028/9781803276205
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2009). New Inscriptions from the Karadeniz Ereğli Museum I. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 132, 129–138.
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2011). New Inscriptions from the Karadeniz Ereğli Museum II. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 137, 155–166.
  • Öztürk, B. ve Sönmez, İ. F. (2015). Türkiye Müzelerindeki Tios Yazıtları. S. Atasoy ve Ş. Yıldırım (Ed.), Zonguldak’ta Bir Antik Kent: Tios. 2006–2012 Arkeolojik Çalışmaları ve Genel Değerlendirme (s. 112–122) içinde. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
  • Öztürk, H. S. ve Öztürk, B. (2016). Amasra Müzesi’nden Yeni Yazıtlar I. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 19, 231–242. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubaar/issue/61841/925527
  • Öztürk, H. S. (2006). M.Ö. II.–M.S. IV. Yüzyıllarda Likya-Pamfilya Bölgesinde Kırsal Alan Güvenliği [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi].
  • Paliga, S. (2006). Etymological Lexicon of the Indigenous (Thracian) Elements in Romanian. Fundapa Evenimentul.
  • Papazoglou, E. (1988). Les stèles éphébiques de Stuberra. Chiron 18, 233–270. https://doi.org/10.34780/cx6d-c5hb
  • Pargoire, J. (1898). Inscriptions d’Héraclée du Pont. Bulletin de Correspondance Hellénique 22, 492–496. https://doi.org/10.3406/bch.1898.3498
  • Palumbo Stracca, B. M. (1994). L’epitafio del pantomimo Crispo. Rivista di cultura classica e medioevale 36(1/2), 225–233. https://www.jstor.org/stable/23946950
  • Peek, W. (1955). Griechische Vers-Inschriften, I: Grab-Epigramme. Akademie-Verlag.
  • Petolescu, C. C. (1978). Les colons d’Asie Mineure dans la Dacie romaine. Dacia N.S. 22, 213–218.
  • Pfuhl, E. ve Möbius, H. (1977-1979). Die ostgriechischen Grabreliefs, I–IV. Verlag Philipp von Zabern.
  • Puech, B. (1994). Charilampianè Olympias (Aurelia) (C 98). İçinde R. Goulet (Ed.), Dictionnaire des philosophes antiques, II: Babélyca d’Argos à Dyscolius (s. 294). CNRS éditions.
  • Rec. Gén. = Recueil général des monnaies grecques d’Asier mineure. Commencé par W. H. Waddington continué et complété par F. Babelon et T. Reinach. Tome premier 1er fascicule: Pont et Paphlagonie. 2e édition. Ernest Leroux, 1925.
  • Ricl, M. (2009). Legal and Social Status of threptoi and Related Categories in Narrative and Documentary Sources. İçinde H. M. Cotton, R. G. Hoyland, J. J. Price ve D. J. Wasserstein (Ed.), From Hellenism to Islam, Cultural and Linguistic Change in the Roman Near East (s. 93–114). Cambridge University Press.
  • Robert, L. (1934). Variete. Revue Archéologique 3, 88–94.
  • Robert, L. (1937). Études Anatoliennes. Recherches sur les inscriptions grecques de l’Asie Mineure. De Boccard.
  • Robert, L. (1960). Hellenica. Recueil d’épigraphie, de numismatique et d’antiquités grecques, XI–XII. Adrien-Maisonneuve.
  • Robert, L. (1963). Noms indigènes dans l’Asie Mineure gréco-romaine (Bibliothèque archéologique et historique 13). Maisonneuve. Robert, L. (1980). A travers l’Asie mineure: Poètes et prosateurs, monnaies grecques, voyageurs et géographi (Bibliothèque des Écoles Françaises d’Athènes et de Rome 239). De Boccard.
  • Robert, L. (1981). Amulettes grecques. Journal des Savants, 3–44. https://doi.org/10.3406/jds.1981.1421
  • Roueché, C. (1993). Performers and Partisans at Aphrodisias in the Roman and Late Roman Periods. A study based on inscriptions from the current excavations at Aphrodisias in Caria; with appendix IV by Nathalie de Chaisemartin (Journal of Roman studies monographs, no. 6). Society for the Promotion of Roman Studies.
  • Ruscu, L. (2003). Corpus Inscriptionum Graecarum Dacicarum (Hungarian Polis Studies 10). University of Debrecen, Department of Ancient History.
  • Ruscu, L. (2017). Über Sex. Vibius Gallus aus Amastris. Istraživanja, Journal of Historical Researches 28, 52–68. https://doi.org/10.19090/i.2017.28.52-68
  • Samama, É. (2003). Les médecins dans le monde grec. Sources épigraphiques sur la naissance d’un corps médical (Hautes études du monde gréco-romaine 31). Librairie Droz,
  • SEG = Supplementum Epigraphicum Greaecum.
  • Sherk, R. K. (1991). The Eponymous Offıcials of Greek Cities III. ZPE 88, 225–260. https://www.jstor.org/stable/20187555
  • Speidel, M. P. (1995). Kampanische Kohorte und Legionsreiter. Zwei Soldatengrabsteine aus Amastris. R. Frei-Stolba ve M. A. Speidel (Ed.), Römische Inschriften. Neufunde, Neulesungen und Neuinterpretationen. Festschrift für Hans Lieb zum 65. Geburtstag dargebracht von seinen Freunden und Kollegen (s. 123–132) içinde. F. Reinhardt.
  • St. Pont. III = J. G. C. Anderson, F. Cumont ve H. Grégoire, Studia Pontica, III: Recueil des inscriptions grecques et latines du Pont et de l’Arménie, Fasc. 1. H. Lamertin, 1910.
  • Strasser, J. Y. (2004). Inscriptions grecques et latines en l’honneur de pantomimes. Tyche 19, 175–212. https://doi.org/10.15661/tyche.2004.019.12
  • Şahin, S. (1975). Das Grabmal des Pantomimen Krispos in Herakleia Pontike. ZPE 18, 293–297. https://www.jstor.org/stable/20180929 Vita, R. de (2015). Un lottatore di Amastri sul Ponto in Campania. Epigraphica 77, 229–239.
  • Weaver, P. R. C. (1972). Familia Caesaris. A Social Study of the Emperor’s Freedmen and Slaves. Cambridge University Press.
  • Weber, W. (1907). Untersuchungen zur Geschichte der Kaisers Hadrianus. Teubner.
  • Yıldırım, Ş. (2017). Tios-Tieion: Söylenecek Çok Önemli Bir Şeyi Olmayan Kent. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 7(14), 206–242. https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkede/issue/40912/494091
  • Yıldırım, Ş. (2021). Tieion Akropolisi. Belleten 85(303), 383–422. https://doi.org/10.37879/belleten.2021.383.
  • Yıldırım, Ş. (2022). Results of Recent Archaeological Investigations of Archaic Tieion. J. Boardman, J. Hargrave, A. Avram ve A.V. Podossinov (Ed.), Connecting the Ancient West and East, Studies Presented to Prof. Gocha R. Tsetskhladze (s. 383–422) içinde. Peeters Publishers. https://doi.org/10.2307/j.ctv2zx9pwv
  • Yıldırım, Ş. (2023). The Acropolis Temple of Tios (Tieion). G. R. Tsetskhladze ve Ş. Yıldırım (Ed.), Tios/Tieion on the Southern Black Sea in the Broader Context of Pontic Archaeology (s. 33–51) içinde. Archaeopress. https://doi.org/10.32028/9781803276205
  • ZPE = Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik.
Toplam 155 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Eski Yunan ve Roma Tarihi, Eskiçağ Tarihi (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Bülent Öztürk 0000-0002-0850-4719

Yayımlanma Tarihi 30 Aralık 2024
Gönderilme Tarihi 5 Nisan 2024
Kabul Tarihi 16 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Sayı: 35

Kaynak Göster

APA Öztürk, B. (2024). MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi(35), 149-180. https://doi.org/10.22520/tubaar.1465346
AMA Öztürk B. MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ. TÜBA-AR. Aralık 2024;(35):149-180. doi:10.22520/tubaar.1465346
Chicago Öztürk, Bülent. “MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, sy. 35 (Aralık 2024): 149-80. https://doi.org/10.22520/tubaar.1465346.
EndNote Öztürk B (01 Aralık 2024) MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 35 149–180.
IEEE B. Öztürk, “MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ”, TÜBA-AR, sy. 35, ss. 149–180, Aralık 2024, doi: 10.22520/tubaar.1465346.
ISNAD Öztürk, Bülent. “MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 35 (Aralık 2024), 149-180. https://doi.org/10.22520/tubaar.1465346.
JAMA Öztürk B. MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ. TÜBA-AR. 2024;:149–180.
MLA Öztürk, Bülent. “MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ”. TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, sy. 35, 2024, ss. 149-80, doi:10.22520/tubaar.1465346.
Vancouver Öztürk B. MEZAR YAZITLARI IŞIĞINDA HERAKLEIA PONTIKE, TIOS VE AMASTRIS KENTLERİNİN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ SOSYO-KÜLTÜREL HAYATI İLE AİLELERİNE GENEL BİR BAKIŞ. TÜBA-AR. 2024(35):149-80.

Bu sistemin içeriği ve TÜBA-AR'da yayınlanan tüm makaleler "Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0" altında lisanslanmıştır.

by-nc-nd.png