Öz
Bu yazı Orta Anadolu'da bulunan ve Asur Ticaret Kolonileri dönemine tarihlenen Acemhöyük'te uygulanan geniş ölçekli jeofizik çalışmaları ve sonuçlarını içermektedir. Asur Ticaret Koloni Çağı sürecinde Orta Anadolu ticaret, sanat ve kültür bakımından üstün düzeydeydi. Böylece ticaretin atılımıyla bölgedeki kentsel gelişim de hızlanmıştır. 1960'lı yıllardan beri süren kazılar Acemhöyüğün Asur Ticaret Kolonileri Çağında (M.Ö. 1900- 1800) çok önemli bir merkez olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte kent M.Ö. 1789± 50'de bilinmeyen bir nedenle tümüyle yanıp tahrip olmuştur. Böylece 3. kat olarak tanımlanan bu kültür evresi diğer katmanlarla karşılaştırıldığında farklı bir fiziksel özelliğe sahiptir ve jeofizik anomali oluşumu açısından da önemli bir katman durumundadır. 3. kat yapı birimleri ve onların diğer mimari yapı katlarıyla olan ilişkisini saptamak amacıyla, geniş ölçekli jeofizik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalar sırasında özdirenç, manyetik ve doğal gerilim yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmaların başlangıcında ölçümler, arkeolojik özellikleri iyi bilinen Asur Ticaret Kolonileri Çağıyla ilişkili Hatipler Sarayının kuzeyinde bazı jeofiziksel test profilleri alarak yapılmıştır. Ölçümler, yanık arkeolojik yapılar ve nesnelerin seçilen jeofizik yöntemlerle saptanabileceğini göstermiştir. Acemhöyük kazı alanında yürütülen jeofizik çalışmalar höyüğün arkeolojik yerleşimleri üzerinde önemli jeofizik anomaliler oluşturan bir katmanın varlığını göstermiş ve yerleşmenin özelliğine uygun olarak seçilecek jeofizik yöntemlerle arkeolojik kalıntı ve yapıların belirlenebileceğini göstermiştir. Jeofizik araştırmalar sonucunda yerleşmenin iki değişik bölgesinde kazılar yapılmış ve jeofizik veriyle uygun bazı sonuçlar alınmıştır. Kazı sonuçları, alanda yanık durumda bulunan 3. yapı katının jeofizik yöntemlerle belirlenerek bulunduğunu ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler
Acemhöyük archaeogeophysics magnetic resistivity self potential
Kaynakça
- AITKEN, M. J., 1959, "Magnetic prospecting an Interim Assessment", Antiquity 33, 131, 205-207
Öz
Bu yazı Orta Anadolu'da bulunan ve Asur Ticaret Kolonileri dönemine tarihlenen Acemhöyük'te uygulanan geniş ölçekli jeofizik çalışmaları ve sonuçlarını içermektedir. Asur Ticaret Koloni Çağı sürecinde Orta Anadolu ticaret, sanat ve kültür bakımından üstün düzeydeydi. Böylece ticaretin atılımıyla bölgedeki kentsel gelişim de hızlanmıştır. 1960'lı yıllardan beri süren kazılar Acemhöyüğün Asur Ticaret Kolonileri Çağında (M.Ö. 1900- 1800) çok önemli bir merkez olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte kent M.Ö. 1789± 50'de bilinmeyen bir nedenle tümüyle yanıp tahrip olmuştur. Böylece 3. kat olarak tanımlanan bu kültür evresi diğer katmanlarla karşılaştırıldığında farklı bir fiziksel özelliğe sahiptir ve jeofizik anomali oluşumu açısından da önemli bir katman durumundadır. 3. kat yapı birimleri ve onların diğer mimari yapı katlarıyla olan ilişkisini saptamak amacıyla, geniş ölçekli jeofizik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalar sırasında özdirenç, manyetik ve doğal gerilim yöntemleri uygulanmıştır. Çalışmaların başlangıcında ölçümler, arkeolojik özellikleri iyi bilinen Asur Ticaret Kolonileri Çağıyla ilişkili Hatipler Sarayının kuzeyinde bazı jeofiziksel test profilleri alarak yapılmıştır. Ölçümler, yanık arkeolojik yapılar ve nesnelerin seçilen jeofizik yöntemlerle saptanabileceğini göstermiştir. Acemhöyük kazı alanında yürütülen jeofizik çalışmalar höyüğün arkeolojik yerleşimleri üzerinde önemli jeofizik anomaliler oluşturan bir katmanın varlığını göstermiş ve yerleşmenin özelliğine uygun olarak seçilecek jeofizik yöntemlerle arkeolojik kalıntı ve yapıların belirlenebileceğini göstermiştir. Jeofizik araştırmalar sonucunda yerleşmenin iki değişik bölgesinde kazılar yapılmış ve jeofizik veriyle uygun bazı sonuçlar alınmıştır. Kazı sonuçları, alanda yanık durumda bulunan 3. yapı katının jeofizik yöntemlerle belirlenerek bulunduğunu ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AITKEN, M. J., 1959, "Magnetic prospecting an Interim Assessment", Antiquity 33, 131, 205-207
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Arkeoloji Bilimi, Kentsel Arkeoloji, Yerleşim Arkeolojisi, Orta Tunç Çağı Arkeolojisi |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2000 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Şubat 2000 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2000 Sayı: 3 |
Kaynak Göster
- Makale Dosyaları
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
tuba-ar@tuba.gov.tr
(+90) (212) 219 16 60
TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi / Turkish Academy of Sciences Journal of Archaeology (TÜBA-AR), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazar(lar), dergide yayımlanan çalışmalarının telif hakkını saklı tutar. Makale dergide yayımlandığında, mali haklar ve umuma iletim hakları, işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayın ve dağıtım hakları TÜBA’ya devredilecektir. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Uluslararası Lisansı kapsamında mümkündür. Ticari kullanım için lütfen yayıncı ile iletişime geçiniz.