Göstergebilimsel Çözümleme Yöntemiyle Kadına Yönelik Şiddet Afişlerinde Anlam Aktarımı Sorunu

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 167 - 178, 30.12.2018

O. Oktay Barkın Mehmet Özkartal

Öz

Kadına yönelik şiddet, Türkiye’de ve dünyada önemli bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Devlet yönetimleri, sivil toplum kuruluşları ve özel kuruluşlar, kadına yönelik şiddet sorununa çözüm bulabilmek adına birçok çalışma yürütmektedir. Bu çalışmalarda en çok başvurulan araçlardan biri de, sosyal afişlerdir. Sosyal afişler; kâr amacı gütmeyen, bireyleri doğru olanı yapmaya yönelten, toplumsal kaygı taşıyan, bireylere yardım eden ve onları aydınlatan afişlerdir. Sosyal fayda odaklı bu afişler, amaçlarını yerine getirirken birtakım göstergeleri kullanırlar ve bu göstergeleri kullanırken de toplumsal uzlaşılmış kodlardan, metonomiden, metafordan ve mitlerden faydalanırlar. Bu etkili iletişim araçları, kadına yönelik şiddetin azalmasında, hatta sonlanmasında önemli derecede rol oynamaktadır. Afiş tasarımlarında semiyotik birimlerden etkin ve doğru yararlanma, istenilen anlam aktarımının başarısı açısından oldukça önemlidir. Ayrıca, kullanılan göstergelerin iletilmek istenen anlamların dışında, başka yan anlamlar da oluşturma ihtimali, bir problemin varlığının işareti olabilir. Bu nedenle göstergebilimsel analiz oldukça önem arz etmektedir. Bu önemden hareketle bu çalışmada da kadına yönelik şiddet konulu afişler, göstergebilimsel yöntemle analiz edilmiş ve bu alana katkı sağlayacağı düşünülen öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şiddet, Kadına Yönelik Şiddet, Göstergebilim

Kaynakça

• ACAR H, E. Akman, N. Negiz (2013). Sosyal Hizmet Temelleri ve Uygulama Alanları, Maya Akademi Yayınları, 1. Baskı, Ankara
• AGOCUK, P. (2014). Amarcord Filmi Özelinde Göstergebilimsel Film Çözümlemesi ve Anlamlandırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, (7), S.31
• AĞSAKALLI, M. S. (2014). Sürrealizm Akımının Afiş Tasarımına Etkisi ve Uygulama Örnekleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum
• AKKAŞ, İ. ve Z. Uyanık (2016). Kadına Yönelik Şiddet, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (6), S.1, ss.32-42, Nevşehir http://dergipark.gov.tr/download/issue-file/1812 (14.01.2017).
• BİRCAN, U. (2015). Saussure’de Dil, Dilbilim ve Göstergebilim, AKADER Akademik Araştırma ve Dayanışma Derneği, SBArD Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Hermes Ofset, (2), S.26
• BEHANCE, Kreatif Çalışmalar Sayfası, “Domestic Violence” https://www.behance.net/gallery/11923465/Domestic-Violence (14.04.2017).
• BOYDAŞ, N. (2004). Sanat Eleştirisine Giriş, Örneklerle Sanat Eleştirisi, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara
• ÇOKNAZ, D, Ö. Umut ve M. Velioğlu (2013). Sosyal Pazarlamada Sigara Karşıtı Reklamlar ve Etkileri, Anadolu Uluslararası Konferansı, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu
• ÇİÇEK, M. (2014). Dilbilim / Göstergebilim Ayrımında Gösterge Türleri Üzerine, İletişim Araştırmalarında Göstergebilim, A. Güneş (Ed.), Literatürk Academia İstanbul, Baskı: Sebat Ofset Matbaacılık, Konya
• FISKE, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş, S. İrvan (çev.), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara,
• GUIRAUD, P. (1994). Göstergebilim, İmge Kitabevi Yayınları, M. Yalçın (çev.), Zirve Ofset, 2. Baskı, Ankara
• KEŞ, Y. (2005). Göstergebilimsel Açıdan Bir Banner Reklamının İncelenmesi “Turkcell Banner Reklam Örneği”, Sanat Yazıları 12, Alp Ofset Matbaacılık, Ankara
• KÖSE A. ve A. Beşer (2007). Kadının Değiştirilebilir Yazgısı, Şiddet, Atatürk Üniversitesi, Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007; 10: 4, Erzurum http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunihem/article/view/1025000622/1025000614 (12.02.2017).
• GÜNGÖRMÜŞ, Z, G. Karadağ ve D. Tanrıverdi (2014). Kadınların Evrensel Sorunu: Şiddet, Erciyes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi (2), Kayseri
• GÖDELEK, K. (2005). Güç İktidar İlişkisi Bağlamında Kadına Yönelik Şiddet, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), S.15, Muğla
• ÖZMUTLU, A. (2009). Grafik Tasarım Atölye Derslerinde Afiş Konusunun Uygulama ve Çözümleme Süreçlerinde Göstergebilimsel Çözümleme Yönteminin Kullanımı, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Samsun
• RİFAT, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si, Say Yayınları, Gülmat Matbaacılık, İstanbul
• SELÇUK, A. (2015). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, Karatay Yayınları, Baskı: Feryal Matbaası, Ankara
• TIĞLI, İ. T. (2012). Film Afişleri Tasarımında Göstergeler: Prof. Yurdaer Altıntaş’ın Film Afişleri Çözümleme Örneği, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• VARDAR, B. (2001). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, Multilingual Yayınları İstanbul
• VOTRON, S. (8.12.2014). “Belçikalı Öğrenci Tarafından Yürütülen Aile İçi Şiddete Karşı Şok Kampanya (Sonuna kadar Aşk)”, http://www.lesoir.be/728595/article/victoire/air-du-temps/2014-12-08/aie-love-you-une-campagne-choc-contre-violences-conjugales-realisee-par-un-etudi#_ga=1.235024641.1297811608.1491673467 (8.04.2017).
• VİKİPEDİ Özgür Ansiklopedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/Marianne (07.04.2017).
• VİKİPEDİ, Özgür Asiklopedi, Eros, https://tr.wikipedia.org/wiki/Eros (11.04.2017).
• YALUR, R. (2014). 1990-2013 Yılları Arasında Afiş ve Sosyal Afişlerin Grafik Tasarım ve Teknolojik Açıdan İncelenmesi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• ZOR, A. ve Yüksel Kirişcan, B. (2016). “Elektronik Kitaplar ve Sanat Eğitimi Derslerinde E-Kitap Kullanımına Yönelik Bir Öneri”, Akdeniz Sanat E-Dergisi, (9), S.19 http://dergipark.gov.tr/download/article-file/275531 (10.06.2017).