Ebeveynlerin Ailede Çocuk Haklarını Uygulama Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 312 - 335, 31.12.2020

Yakup Kesayak , Kadir Karatekin

Öz

Bu çalışmada ebeveynlerin ailede çocuk haklarını uygulama düzeylerini çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sürecinde nicel araştırma yöntemlerinden birisi olan tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu Kastamonu iline bağlı merkez ve Taşköprü ilçelerinde öğrenim gören ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin ebeveynleri oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında 826 ebeveyne ulaşılmıştır. Aile içerisinde ebeveynlerin çocuk haklarını uygulama düzeylerini belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu ile yaşama, gelişim, koruma ve katılım hakkı olmak üzere dört boyuttan oluşan “Ebeveyn Çocuk Hakları Davranış Ölçeği” kullanılmıştır. Bu dört boyuta göre bazı değişkenlerin etkisi araştırılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22,0 istatistik programı kullanılmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için parametrik olmayan yöntemler kullanılmış, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri uygulanmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre ebeveynlerin ailede çocuk haklarını uygulama düzeyi; yaşama, katılım ve koruma boyutunda çok yüksek düzeyde, gelişim boyutunda ise orta düzeydedir. Toplam puanlara bakıldığında ebeveynlerin ailede çocuk haklarını yüksek düzeyde uyguladıkları görülmektedir. Bu sonuç ebeveynlerin gelişim hakkı hariç ailede çocuk haklarını yeteri kadar uyguladığını göstermektedir. Araştırma sonucunda ebeveynlerin ailede çocuk haklarını uygulama düzeylerini çeşitli değişkenlerin de etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

aile, çocuk, ebeveyn, çocukhakları

Destekleyen Kurum

KASTAMONU ÜNİVERSİTESİ

Kaynakça

• Akyüz, E. (1983). Medeni kanuna göre ana-babanın çocuğu yetiştirme görevi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 16(1), 511-529.
• Akyüz, E. (2012). Çocuk hakları sözleşmesinin temel ilkeleri ışığında çocuğun eğitim hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 1-26.
• Akyüz, E. (2010). Çocuk hukuku: Çocuk hakları ve korunması. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Aydoğdu ve Dilekmen, 2016 Aydoğdu, F., & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2).
• Can, R., Türkyılmaz, M. ve Karadeniz, A. (2010). Ergenlik dönemi öğrencilerinin okuma alışkanlıkları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 1-21.
• Cesur, S. ve Paker, O. (2007). Televizyon ve çocuk: Çocukların TV programlarına ilişkin tercihleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(19), 106-125.
• Cohen, C.P., & Naimark, H. (1991). United nations convention on the rights of the child: Individual rights concepts and their significance for social scientists. American Psychologist, 46(1), 60-65.
• Covell, K., Howe, B., &McNeil, K. (2010). ‘If there’s a dead rat, don’t leave it’. Youngchildren’s understanding of their citizenship rights and responsibilities. Cambridge Journal of Education, 38(3), 321–339.
• Covell, K., Howe, RB ve Polegato, JL (2011). Çocukların sosyal dezavantajların bir karşılığı olarak insan hakları eğitimi: İngiltere'den bir vaka çalışması. Eğitim Araştırması, 53 (2), 193-206.
• Çaplı, O. (1993). Çocukların gençlerin eğitimi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Çetinkaya, N. (1998). Öğretmenlerin ve öğrencilerin çocuk haklarına bakışının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dağlı, S. K. (2015). Öğretmenlerin çocuk haklarına ilişkin davranışlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Demiriz, S. ve Öğretir, A. D. (2007). Alt ve üst sosyo-ekonomik düzeydeki 10 yaş çocuklarının anne tutumlarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(1), 105-122.
• Deniz, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin kitap okuma alışkanlıkları. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 3(2), 46-64.
• Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri, 2.Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Elmore, R. F. (1995). Teaching, learning, and school organization: Principles of practice and the regularities of schooling. Educational Administration Quarterly, 31, 355-374.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçek ve ölçek geliştirme-I: Temel kavramlar ve işlemler (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Ersoy, A.F.(2011). İlköğretim öğrencilerinin çocuk haklarına ilişkin algıları. İlköğretim Online, 10(1), 20-39.
• Fazlıoğlu, Z. (2007). Çocuk hakları sözleşmesinde yer alan çocuk hakları konusunda öğretmenlerin ve yöneticilerin bilinç düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Fountain, S. (1993). It’s only right. A Practical guidetol earning about the Convention on the Rights of the Child. UNICEF.
• Karatekin, K.(2016).Hayat bilgisi öğretiminde doğa ve çocuk. S. Güven, S. Kaymakçı (Edt). Hayat Bilgisi Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Kesayak, Y. (2019). Ailede çocuk haklarının uygulanma düzeyine ilişkin ebeveyn görüşleri, Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu.