Yabancılara Türkçe Öğretimi Ders Kitaplarında Görsel-Metin Uyumu

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 133 - 160, 31.05.2021

Adem İşcan , Edanur Kanca

Öz

Araştırmada, “Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı (A1)-(A2), İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı (A1)-(A2) ve Gazi TÖMER’in Yabancılar için Türkçe (A1)-(A2) Temel Düzey Ders Kitabı” nda yer alan görsellerin metinlerle uyumunu ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2018–2019 yıllarını kapsayan yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarının A1 ve A2 seviyesi oluştururken; örneklemini, 2018 – 2019 yıllarını kapsayan Yeni Hitit Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı (A1)-(A2), İstanbul Yabancılar için Türkçe Ders Kitabı (A1)-(A2) ve Gazi TÖMER’in Yabancılar için Türkçe (A1)- (A2) Temel Düzey Ders Kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada sonucunda görsel ve metin uyumunu ortaya koyabilmek amacıyla “Resim – Metin İlişkisi Kategori Listesi” nden yararlanılarak, “Görsel – Metin İlişkisi Kategori Listesi” oluşturulmuştur. Bu kategori listesiyle toplanan veriler, nitel veri analizi yaklaşımlarından betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak incelenmiş ve yorumlanmıştır. Araştırmada genel olarak incelenen kitaplarda metinlere ait görsellerin, öğrencilerin metinleri tahmin etmesini sağladığı; ait oldukları metinlerin başlığını desteklediği; ait oldukları metnin içeriğiyle uyumlu olduğu; metin ile yerleştirilmesinde zemin fon ilişkisinin gözetildiği; öğrencilere estetik zevk kazandırdığı; sınıf düzeyine uygun olduğu ve görsellerde kullanılan renklerin canlı, net ve dikkat çekici olduğu görülmüştür. Araştırmada bazı metinlerin başlığının olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Görsel, Metin, Uyum

Kaynakça

• Akbulut, S. ve Yaylı, D. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi A1-A2 Düzeyi Ders Kitapları Üzerine Bir İzlence Çalışması. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35-46. Akkurt, E. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan Türkçe öğretmenlerinin 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki bilgilendirici ve tahkiyeli metinlerin anlaşılabilirlikler ile ilgili görüşleri metinlerin okunabilirliği açısından incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kırıkkale. Altunsoy, Y. (t. y.). Anlatım türleri. http://www.edebiyatname.com/index.php/anlatim-tuerleri adresinden alınmıştır. Barın, E. (2004). Yabancılara Türkçe Öğretiminde İlkeler. Türkiyat Araştırmaları. 19-30. Baz, F. Ç., Çatlak, Ş. ve Tekdal, M. (2015). Scratch Yazılımı İle Programlama Öğretiminin Durumu: Bir Doküman İnceleme Çalışması. Journal of Instructional Technologies & Teacher Education, 4 (3), 13-15. Cımbız, T. A. ve İşcan, A. (2017). Ortaokul 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Resimlerin Metinlerle Uyum Düzeyinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (1), 250-272. Dönmez, C. ve Tangülü, Z. (2012). Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi Ve Atatürkçülük Dersinde Öğretmenlerin Gazete Kullanımına İlişkin Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 347-361. Erdem, İ. (2009). Yabancılara Türkçe Öğretimiyle İlgili Bir Kaynakça Denemesi. Turkish Studies, 4 (3), 888-937. İşeri, K. (2003). Türkçe Ders Kitaplarındaki Metinler İçin Çizilen Resimlerin İncelenmesi. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Türkçemi Dergisi, 12, 1-8. Karatay, H. ve Pektaş, S. (2012). Türkçe Ders Kitaplarının İncelenmesine Yönelik Ölçek Geliştirme. Çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (10). Kanca, E. (2020). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında görsel-metin uyumu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Tokat. Kayabekir, T. ve Tepecik, A. (2018). Resimlemelerin Metne Uygunluklarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Ölçek Önerisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38 (1), 405-426. Sarıkaya, B. (2017). Türkçe Öğretiminde Görsel Okuma. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (3), 779-796. Şeref, İ. ve Yılmaz, İ. (2013). Gökkuşağı Türkçe Öğretim Seti’ndeki Okuma Metinleri İle Görsellerin Bütünselliği. Journal of International Social Research, 6 (27), 505-519. Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı kitaplar. (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Afyon. Şimşek, H. & Yıldırım, A. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Türk Dil Kurumu. (t. y.). Büyük Türkçe sözlük. http://sozluk.gov.tr/ adresinden alınmıştır.