Sınıf Eğitimi Öğretmen Adaylarının Vatanseverlik Değerine İlişkin Görüşleri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 87, 31.05.2021

Melike Faiz Saim Turan Emine Karasu Avcı

Öz

Vatanseverlik, dünya üzerinde yaşayan insanlar için çeşitli boyutlarda farklılaşsa da hemen her toplumun üzerinde doğup büyüdüğü ve yaşadığı kendi öz vatanına bir sevgi ve bağlılık hissi olarak tanımlanabilir. Ülkelerin gelişebilmesi ve kalkınmasında o ülkede yaşayan bireylerin vatansever olmasının rolü vardır. Bu nedenle vatanseverlik ülkelerin öğretim programları ve derslerin bir parçası halini almaktadır. Bu bağlamda vatanseverliğin ülkemizde de Osmanlı’dan itibaren, özellikle II. Meşrutiyet ile, okullarda öğrencilere verilen derslerin içeriğinde yer aldığı görülmektedir. Bu çerçevede bu araştırmada vatanseverlik değerine ilişkin sınıf eğitimi öğretmen adaylarının görüşlerini ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2019-2020 güz döneminde Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sınıf Öğretmenliği’nde öğrenimlerini sürdürmekte olan ve araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 23 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarından genel olarak; öğretmen adaylarının vatanseverlik eğitimine önem verdikleri, vatanseverliği genel olarak “ülkeye karşı yapılması gereken görevler” olarak açıkladıkları ve gelir ile cinsiyet gibi durumların öğretmen adaylarının vatanseverliğe ilişkin görüşlerinde bir farklılık oluşturmadığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

vatanseverlik, değerler eğitimi, öğretmen adayı

Kaynakça

• Acun, İ., Yücel, C., Önder, A. & Tarman, B. (2013). Değerler: Kim ne kadar değer veriyor?. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 180-197.
• Ariya, D. A., Omale, A. & Ezeala, L. A. (2016). Towards addressing patriotism problem in Nigerian society through value education in Social Studies. Academic Research International, 7(4), 136-143.
• Atatürk, M. K. (1927). Nutuk, , İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Avcı, A. A. (2015). Sosyal Bilgiler dersinde vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik öğretmen ve öğrenci görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kastamonu, Türkiye.
• Avcı, A. A., İbret, B. Ü. & Karasu-Avcı, E. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik değerinin kazandırılmasına yönelik görüşleri. Elementary Education Online, 16(4), 19-39.
• Karasu-Avcı, E. & İbret, B. Ü. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının vatanseverlik değerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2519-2536.
• Bakioğlu, A. & Kurt, T. (2009). Öğretmenlerin demokrasi, vatandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29, 19- 39.
• Ben-Porath, S. (2007). Civic Virtue out of Necessity: Patriotism and Democratic Education. School Field, 5(1), 41–59.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
• Çelikkaya, T. & Öztürk Demirbaş, Ç. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal bilgiler öğretim programındaki değerlere ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 527-556.
• Çiftçi, T. & Dikmenli, Y. (2018). Coğrafya ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının teknolojik pedagojik alan bilgisi özdeğerlendirme düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 1-30.
• Çimen-Kabaklı, L. (2017). Üniversite öğrencilerinin vatanseverlik tutumları ile benlik kurguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1950-1975.
• Elban, M. (2011). Ortaöğretim 11. sınıf öğrencilerinin tarih dersine yönelik tutumları ile vatanseverlik tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara, Türkiye.
• Elban, M. (2015a). Ortaöğretim öğrencilerinin vatanseverlik tutumları: Ankara ili kazan ilçesi örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 35(1), 451-462.
• Elban, M. (2015b). Tarih eğitimi ve vatanseverlik üzerine bazi düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1302-1319.
• Ergen, G. (2006). Eleştirel-bilinçli sevgi eğitimi. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(12), 144-152.
• Ersoy, A. F. & Öztürk, F. (2015). Bir vatandaşlık değeri olarak yurtseverlik: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algısı. Elementary Education Online, 14(3), 974-992.
• Faiz, M. & Karasu-Avcı, E. (2019). Tarihi kahramanların değerler eğitiminde rol model olarak kullanılmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 694-724.
• Faiz, M. & Karasu-Avcı, E. (2020). The Patriotic Attitudes of the Prospective Teachers. International Journal of Psychology and Educational Studies, 7(1), 124-134.
• Faiz, M. & Dönmez, C. (2016). Öğretmen adaylarının siyaset okuryazarlık düzeylerinin bazı değişkinlere göre incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi , 13(2), 3629-3642.
• Gove, M. (2009) Conservative Party Conference Speech (7 October 2009).
• Gömleksiz, M. N. & Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
• Gusacov, E. (2018). Education for patriotism and the Arab-Israeli sector. International Journal of Educational Development, 60(2), 138-148.
• Gümüş, O. (2016). İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde Türk büyüklerine saygı, aile birliğine önem verme ve vatanseverlik değerlerinin karma yaklaşıma dayalı etkinliklerle öğretimi. (Yayımlanmammış̧ Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Gündüz, D. D., Gündüz Mertol, H. & Çelikkol, Ö. (2019). Tarih öğretmenlerinin ortaöğretim öğrencilerine vatanseverlik değerini öğretirken kullandıkları değer yaklaşımlarının tespit edilmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 591-606.
• Hand, M. (2011). Should we promote patriotism in schools? Political Studies, 59(2), 328-347.
• Hand, M. & Pearce, J. (2011). Patriotism in British schools: teachers’ and students’ perspectives. Educational Studies, 37(4), 405-418.
• Kabaklı Çimen, L. (2017). Üniversite öğrencilerinin vatanseverlik tutumları ile benlik kurguları arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1950-1975.
• Kaçmaz, E. (2012). Türkçe Sözlük, Gönül Yayıncılık, Ankara.
• Kahne, J. & Middaugh, E. (2007). Is patriotism good for democracy? J. Westheimer (Ed.). Pledging allegiance: The politics of patriotism in America’s schools. (ss. 115-126). New York: Teachers College Press.
• Kapan, E. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki değerleri kazanma durumlarının incelenmesi (Unpublished master's thesis). Anadolu Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Karagözoğlu, N. (2018). Sosyal bilgiler dersinde vatanseverlik değerinin kazandırılmasında kadın kahramanların yaşam öykülerinin kullanılması. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 4(2), 97-110.
• Karasu-Avcı, E. & İbret, B. Ü. (2016). Öğretmenlik uygulaması-II dersine ilişkin okul öncesi öğretmen adaylarının görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(5), 2519-2536.
• Kılcan, B. (2013). Sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci algılarının incelenmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Kurt, T. (2007). Öğretmenlerin demokrasi, vatandaşlık ve vatanseverlik algılarının nitel olarak incelenmesi. (Yayımlanmammış̧ yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Kuşçu, H. (2005). İlköğretim Türkçe Sözlük. İstanbul: Akdeniz Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Basım Evi.
• Merry, M. S. (2009). Patriotism, history and the legitimate aims of American education. Educational Philosophy and Theory, 41(4), 378-398.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. London: Sage Publications. Mindivanli, E. & Aktaş, E. (2016). Sosyal bilgiler 6. sınıf müfredatında yer alan milli ve evrensel değerler. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 79-85.
• Moon, B. & Dixon, W. (1985). Politics, the state, and basic human needs: A cross-national study. American Journal of Political Science, 29(4), 661-694.
• Nazıroğlu, B. & Göksu, M. Z. (2018). İmam hatip ortaokulu öğrencilerinin gözüyle vatanseverlik değeri. Recep Tayyip Erdoğan Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13, 211-230.
• Öner, N. (1986). Millî zihniyet ve millî birlik. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Ravitch, D. (2006). Should we teach patriotism? Phi Delta Kappan, 87(8), 579-581.
• Rothi, D. M., Lyons, E. & Chryssochoou, X. (2005). National attachment and patriotism in a European nation: A British study. Political Psychology, 26(1), 135-155.
• Schatz, R. T., Staub, E. & Lavine, H. (1999). On the varieties of national attachment: Blind versus constructive patriotism. Political Psychology, 20(1), 151-174.
• Selçuk, A. (2012). İlköğretim Türkçe Sözlük. Karatay Yayıncılık. Konya.
• Sim, J. B. Y., Chua, S. & Krishnasamy, M. (2017). Riding the citizenship wagon: Citizenship conceptions of social studies teachers in Singapore. Teaching and Teacher Education, 63(7), 92-102.
• Tarhan, E. (2019). Vatandaşlık bağlamında sosyal bilgiler öğretmen adaylarının yurtseverlik tutumları ve görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baykal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Tay, B. (2009). Hayat bilgisi öğretimi. Maya Akademi.
• Tay, B. & Yıldırım, K. (2009). Parents' views regarding the values aimed to be taught in social studies lessons. Educational Sciences: Theory and Practice, 9(3), 1529-1542.
• Tonga, D. & Aksoy, B. (2014). Evaluation of the patriotic attitudes of the prospective teachers according to various variables. Online Submission, 6(1), 172-178.
• Uzakbayeva, S., Zhalgasova, S., Beisembayeva, A. & Kosherbayeva, G. (2014). The patriotism education content at the present stage. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 141, 675-679.
• Üstel, F. (2005). Makbul vatandaşın peşinde II. Meşrutiyet’ten bugüne vatandaşlık eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Westheimer, J. (2006). Politics and patriotism in education. Phi Delta Kappan, 87(8), 608-620.
• Yaka, Ş., Yalçın, D. & Denizli, E. (2014). Okul öncesi eğitimde verilecek öncelikli değerlere ilişkin veli görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 12(28), 169-192.
• Yavuz, İ. (2018) Sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik değerinin öğretimi konusunda farklı ülke uygulamaları. Araştırma ve Deneyim Dergisi, 3(1) 18-31.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynaklari ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yazıcı, S. & Aslan, M. (2011). Using heroes as role models in values education: a comparison between social studies textbooks and prospective teachers' choice of hero or heroines. Educational Sciences: Theory And Practice, 11(4), 2184-2188.
• Yazıcı, S. & Yazıcı, F. (2010). Yurtseverlik eğitimi: tarih ve sosyal bilgiler öğretmenlerinin algı, tutum ve eğitimsel uygulamalarına yönelik bir araştırma. Journal of International Social Research, 3(10), 649-660.
• Yıldırım, S. (2006). TSK vatandaşlık bilinci ve vatan sevgisi eğitiminin analizi. (Yayımlanmammış̧ yüksek lisans tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin yayıncılık: İstanbul.
• Yıldız, R. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatanseverlik ve sosyal bilgiler derslerinde vatanseverlik eğitimi hakkındaki görüşleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Kütahya.
• Yörü, S. (2007). Vatan sevgisi ve yurttaşlık bilinci oluşturmada lise coğrafya derslerinin yerinin değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.