Türkçe Eğitimi Lisansüstü Tezlerine Yönelik Bir Araştırma: Tez Jürileri

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 273 - 296, 31.12.2021

Muhammed İkbal Demir , İzzet Şeref

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de 1997-2020 yılları arasında Türkçe eğitimi alanında hazırlanmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin araştırma profilini ortaya koymak, çalışmaları özellikle danışman ve jüri üyeleri bağlamında değerlendirerek gelecekte bu bakış açısıyla yapılacak olan çalışmalara yol gösterici nitelikte bulgular elde etmek ve danışman ile jüri üyelerinin uzmanlık alanlarına göre veriler sunmaktır. Bu çerçevede araştırmaya konu olan lisansüstü tezler türü, hazırlandığı yıl ve üniversite, yapıldığı enstitü, hazırlandığı üniversitenin hangi kuşakta olduğu gibi betimsel özelliklerinin yanında tez danışman ve jüri üyelerinin bilim alanları, h-indeks ve atıf sayıları ile farklı yükseköğretim kurumlarından gelerek jürilere katılım sağlayan bilim insanlarının dağılımları incelenmiştir. Araştırma çerçevesinde incelenen lisansüstü tezler Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi verilerine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemini 866 yüksek lisans ve 169 doktora tezi oluşturmaktadır. Tezler nitel araştırma yaklaşımına uygun bir biçimde araştırmacı tarafından geliştirilen “ Lisansüstü Tez, Danışman ve Jüri İnceleme Formu” kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde bulguların sistematik ve açık bir şekilde betimlenerek açıklanıp yorumlandığı betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Bulgular grafik, frekans ve yüzde tablolarıyla sunularak tartışılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre yüksek lisans tezlerinin tüm yıllarda doktora tezlerinden fazla olduğu, doktora tezlerinin oransal olarak artığı ve lisansüstü tezlerin bütünsel manada yükseliş eğiliminde olduğu belirlenmiştir. Tezlerin en çok Gazi, Atatürk, Çanakkale Onsekiz Mart, Dokuz Eylül ve Bolu Abant İzzet Baysal üniversitelerinde hazırlandığı görülmüştür. Yapılan tezlerde eğitim bilimleri enstitülerinin oranı %64.64 iken sosyal bilimlerin oranının %34.30 olduğu saptanmıştır. Araştırmada üniversiteler kuruluş yıllarına göre üç kuşağa ayrılmış ve tezlerin sırasıyla en fazla birinci, ikinci ve üçüncü kuşak üniversitelerde yapıldığı bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Eğitimi, Lisansüstü Tezler, Tez Danışmanı, Jüri

Kaynakça

• Alyılmaz, S. ve Alyılmaz, C. (2018). Ağız bilimi çalışmalarının Türkçe öğretimi açısından önemi. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (45), 7–38.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461–469.
• Aytaş, G. (2017a). Yabancılara Türkçe öğretiminde tiyatronun rolünü ortaya koyan ilk eserlerden Nasreddin hocanın mansıbı adlı tiyatro eseri. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken Journal of World of Turks, 9(2), 5–15.
• Aytaş, G. (2017b). Kuramsal ve işlevsel dil öğretiminde tiyatronun rolü ve önemi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 0–0.
• Aytaş, G. ve Çeçen, M. A.(2008). Metne dayalı dilbilgisi öğretiminin sekizinci sınıf öğrencilerinin dilbilgisi başarısına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 133–149.
• Balcı, A. (2013). Doktora programı: Türk üniversiteleri doktora programları için bazı öneriler. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3 (2) , 1-20.
• Boyacı, S. ve Demirkol, S. (2018). Türkçe eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(2), 512-531.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakçak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cin Şeker, Z. (2020). Dinleme ve konuşma becerilerine yönelik lisansüstü tezlerin anahtar kelimeleri üzerine bir inceleme: Betimsel analiz. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (19), 128-140.
• Coşkun, E., Özçakmak, H. ve Balcı, A. (2012). Türkçe eğitiminde eğilimler: 1981-2010 yılları arasında yapılan tezler üzerine bir meta-analiz çalışması. Engin Yılmaz vd. (Editörler), Türkçenin Eğitimi Öğretimi Üzerine Çalışmalar içinde. (204-212). Ankara: Pegem Akademi.
• Çoban, İ. ve Alyılmaz, C. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının Türkçedeki alıntı sözcükler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (16), 40–68.
• Demir, C. (2018). Okullarımızda yazım eğitimi ve sorunları üzerine. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(3), 121–135.
• Demir, C. ve Yapıcı, M. (2007). Ana dili olarak Türkçenin öğretimi ve sorunları. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 187–203.
• Demir, T. (2010). Konuşma eğitiminde benmerkezci konuşmaya yönelik bir deneme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(2), 415-430.
• Doğan, Y. ve Özçakmak, H. (2014). Dinleme becerisinin eğitimi üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 90-99.
• Dönmez, B. ve Gündoğdu, K. (2016). 2000-2016 Yılları arasında Türkçe öğretim programları alanında yayımlanan makale ve tezlerin analizi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 2109-2125.
• Girmen, P., Kaya, M. F. ve Bayrak, E. (2010) Türkçe eğitimi alanında yaşanan sorunların lisansüstü tezlere dayalı olarak belirlenmesi. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda sunuldu. (20 -22 Mayıs 2010), Elazığ, 133-138.
• Günay, D. ve Günay, A. (2011). 1933’ten günümüze Türk yükse¬köğretiminde niceliksel gelişmeler. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1, 1-22.
• Güzel, A. (2003). Eğitim fakültelerinde Türkçe öğretmenliği bölümünün kuruluşu ve hedefleri. Türklük Bilim ve Araştırmaları, 7–17.
• Kapucu, M., Aypay, S. ve Apaydın, A. (2014). Lisansüstü eğitim alan öğrencilerin akademik danışmanlık hakkındaki görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 4(1), 28-35.
• Karadağ, R. (2014). Okuma ilgisi, tutumları ve alışkanlığı konusunda yapılmış çalışmaların lisansüstü tezlere dayalı analizi: YÖK ve proquest veri tabanları örneklemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-17.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80.
• Özçakmak, H. (2017). Türkçe eğitimi lisansüstü araştırmalarında yeni yönelimler (2011-2015). Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1607-1618.
• Samsa, F. (2020). Türkiye’de yaratıcı drama ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin eğilimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
• Sözbilir, M., Kutu, H. ve Yaşar, M. D.(2012). 14.Scıence education research in Turkey: a content analysis of selected features of published papers. Science Education Research and Practice in Europe: Retrospective and Prospective, 5, 341.
• Şeref, İ. (2019). Türkçe öğretiminde şiir üzerine yapılan lisansüstü tezlerin değerlendirmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(20), 335-350.
• Şeref, İ. ve Karagöz, B. (2019). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799.
• Şeref, İ. ve Karagöz, B. (2020). Citation analysis of graduate theses on teaching of turkish as a foreign language (1988-2019). Çukurova University Faculty of Education Journal, 49 (2) , 1145-1183.
• Temi̇zyürek, F. (2007). Progressing speaking ability in second level of elementary education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 40 (2), 113-131. Temizyürek, F. ve Akgün, B. (2020). Türkçe 6,7,8 ders kitaplarında yer alan dinleme izleme etkinliklerinin düşünce becerisine katkısı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(25), 299–359.
• Temizyürek, F. ve Birinci, F. G. (2016). Yabancı dil öğretiminde otantik materyal kullanımı. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 54–62.
• Temizyürek, F. ve İnce, V. (2019). Okuma becerileri dersi kazanımları ile PISA okuma becerilerine ait düzeylerin içerik açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 7(3), 157–166.
• Temizyürek, F. ve Ünlü, H. (2018). Türkiye Türkçesini yabancı dil olarak öğrenen gürcü öğrencilerin yazma becerisinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. International Journal of Language Academy, 6(1), 316–327.
• Tok, M. ve Potur, Ö. (2015) Yazma eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri (2010-2014 Yılları). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 1-25.
• Turan, L. Sevi̇m, O. ve Tunagür, M . (2018). Türkçe eğitimi alanında hazırlanan doktora tez özetlerine yönelik bir içerik analizi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (11), 29-44.
• Ünal, F. T. ve Özer, F. (2014). Türkçe öğretiminde dinleme becerisi ile ilgili kaynakça çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 203-218.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık.