Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Biyoteknolojiye Yönelik Tutumları ve Biyoetik Değerleri: Biyoteknolojinin Renkleri Projesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 378 - 399, 31.12.2021

Mete Arslan Konak , Hikmet Sürmeli

Öz

Geleceğin bilimsel okuryazar nesillerini yetiştiren fen bilimleri öğretmenlerinin, bilimsel okuryazarlığın gereği olan biyoteknolojik gelişmeler ile ilgili tutumlarını ve bu konularla ilgili bilinçli kararlar verebilmeleri için, etik değerleri ne derece kullandıklarının belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmada Fen Bilimleri öğretmenlerinin biyoteknoloji, genetik mühendisliği ve alt dalları hakkında bilgileri tutumları ve biyoetik görüşleri ile ilgili bakış açılarına katkı sağlayacağı düşünülen Biyoteknolojinin Renkleri eğitim programı uygulamıştır. Fen Bilimleri öğretmenlerin çalışma öncesi ve sonrası biyoteknolojiye yönelik tutumları ve biyoetik değerleri ile eğitime yönelik görüşleri çalışmanın amacı olarak belirlenmiştir.
Projenin çalışma gurubunu Türkiye’nin çeşitli illerinde özel veya kamuda kurumlarında çalışan 25 Fen Bilimleri öğretmeni oluşturmuştur. Çalışma, tek örneklem ön test son test deneysel desen olarak desenlenmiş, nitel ve nicel veri toplama tekniklerinden yararlanılmıştır.
Biyoteknoloji Tutum Ölçeği, öğretmenlerin biyoteknolojiye yönelik tutumlarını, Biyoetik Değerler Ölçeği ise öğretmenlerin biyoetik değerlerinin tespit edilmesi amacı ile uygulanmıştır. Öğretmenlerin uygulanan eğitim ile ilgili görüşlerinin belirlenmesi için ise açık uçlu sorulardan yararlanılmıştır. Çalışmadan elde edilen verilerin analizi için nitel ve nicel veri analiz tekniklerinden yararlanılmış, uygulanan ölçekler için nicel veri analizi, açık uçlu sorular için nitel veri analizi gerçekleştirilmiştir.
Çalışma sonucunda, öğretmenlerin biyoteknolojiye yönelik tutumlarının anlamlı biçimde artış gösterdiği, genel biyoetik değerleri değişmediği ancak biyoteknolojinin yararları ile ilgili biyoetik değerlerinin anlamlı biçimde artış gösterdiği, tespit edilmiştir. Ayrıca, projenin biyoteknoloji bilgilerine katkısı ve etik görüşlerine etkisi ile ilgili olumlu görüşe sahip oldukları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Biyoyteknoloji, Tutum, Biyoetik, Fen Bilimleri Öğretmenleri

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK-BİLİM ve TOPLUM PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI

Proje Numarası

119B992

Kaynakça

• Referans 1: Sürmeli, H. ve Şahin, F. (2010). Üniversite öğrencilerinin biyoteknoloji çalışmalarına yönelik tutumları. Eğitim ve Bilim, 35(155), 145-157
• Referans 2: Sürmeli, H., Şahin, F. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Genetik Mühendisliği ile ilgili Biyoetik Görüşleri: Genetik Testler ve Genetik Tanı, Türk Fen Eğitimi Dergisi (TUFED),7(2), 119-132
• Referans 3: Turgut, D. ve Yakar, Z. (2016, December) Adaptation of a modified Turkish version of Bioethical Values Questionnaire (BVQ). Multidisciplinary Academic Conference - Education, Teaching and Learning, At Czech Republic, Prague.