4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabının Sosyoloji Konuları Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 283 - 297, 31.12.2022

Kübra Sena Görçam , Gökçe Kılıçoğlu

Öz

Sosyoloji disiplini toplumun oluşturmuş olduğu her türlü ilişki ağını ve kurumu inceler. Oluşturulan bu kurumlar belirli normlar çerçevesinde işler ve bireylere belirli sorumluluklar yükler. Sosyal bilgiler dersi bireylerin bu normlar ve sorumluluklar hakkında bilinçli olmasını sağlar. Bilinç durumu toplumsal uyum ve birlikteliği sağlar ve kolaylaştırır. Bireylere eğitimle sağlanan toplumsal bilinçte sosyal bilgilerin büyük bir rolü vardır. Sosyal bilgiler dersi ders kitaplarının da bu role uygun hazırlanması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitaplarının sosyoloji konularına göre incelenmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel analiz yönetimi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, konuya da bağlı olarak sosyolojik kavram kullanım miktarının farklılık gösterdiği, en fazla kavramın “Birey ve Toplum” öğrenme alanında yer aldığı görülmüştür. En fazla veriye ulaşılan sosyoloji başlığının ise “İnsan ve Toplum” başlığı olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

sosyal billgiler, sosyoloji, ders kitabı

Kaynakça

• Arslanoğlu, İ. (2015). Genel sosyoloji (3. baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Doğan, İ. (2016). Sosyoloji kavramlar ve sorunlar (14. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğanay. A. (2005). Öğretimde kavram ve genellemelerin geliştirilmesi. C. Öztürk. D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (s. 265-296). Ankara: Pegem Akademi.
• Gençtürk, E. , Karatekin, K. & Kılıçoğlu, G. (2013). Öğrenci sosyal bilgiler öğretmen adayı ve öğretmenlerinin değer hiyerarşisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 412-459.
• Giddens, A. (2020). Sosyoloji kısa fakat eleştirel bir giriş (8.baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Güneş, B. (2019). 2000 yılı sonrasında yayımlanan sosyal bilgiler ders kitaplarının sosyolojik analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Kurtoğlu, A. (2009). Sosyal bilgiler ders kitaplarının sosyal kavramlar açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Selanik Ay, T., Kurtdede Fidan, N. & Ergün, M. (2015). Sosyal bilgiler dersinin sosyolojik boyutu. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 235-254.
• Şanlı, S. (2007). Sosyolojik açıdan sosyal bilgiler ders kitapları ve sosyalleştirme rolleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Şişman, M. (2015). Eğitim bilimine giriş (15. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Tezcan, M. (2016). Sosyolojiye giriş (9. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tüysüz, S. (2020). İlkokul sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 12.baskı). Ankara: Seçkin Yayınları.
• Zencirkıran, M. (2020). Sosyoloji (9. baskı). Bursa: Dora Yayın Dağıtım.