Examination of Tudem Literature Award-Winning Children's Novels in Terms of Sensitivity Education

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 424 - 439, 31.12.2022

Merve Aras , Beytullah Karagöz

Öz

Children's literature is a literature that is put forward for children, in which the interests and needs of children are kept at the forefront, life is looked at through the eyes of children. Unlike adult literature, this type of literature, which requires careful consideration of the characteristics of each age group, aims to educate individuals who think, question, have aesthetic taste, and can adapt to society. Nowadays, with the coming to the forefront of individuality, the fact that the consciousness of society has been lost has made it necessary for people to realize what is happening outside of themselves. For this reason, sensitivity training, which aims to be aware of what is happening around, has become an important issue. It is thought that the sensitivity education that is desired to be given to individuals starting from an early age can be gained through children's literature works. Based on this idea, the purpose of this research is to examine the children's novels selected as the first by the selection committee at the Tudem Literary Awards in terms of sensitivity education. In the research, 7 children's novels that have received the first prize in these awards given since 2003 were examined. A qualitative research design was used in the research and the data were collected using the document review method. Content analysis was used in the analysis of the data. Most often in the works there are topics related to family members, areas of sensitivity to language and nature. In addition, topics related to areas of sensitivity to friendship, animals, science, health, assistance, death, peace, reading culture are also frequently included. Based on the results of the research, it is thought that the novels examined will play a role in giving children sensitivity on many issues.

Anahtar Kelimeler

Sensibility, Tudem, children

Tudem Edebiyat Ödüllü Çocuk Romanlarının Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi

Öz

Çocuk edebiyatı; çocukların ilgi ve ihtiyaçlarının ön planda tutulduğu, hayata çocukların gözünden bakıldığı, çocuklar için ortaya konan bir edebiyattır. Yetişkin edebiyatından farklı olarak her yaş grubunun özelliklerinin dikkatle düşünülmesini gerektiren bu edebiyat türü düşünen, sorgulayan, estetik zevke sahip, topluma uyum sağlayabilen bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır. Günümüzde bireyselliğin ön plana çıkmasıyla toplum bilincinin kaybolmaya yüz tutmuş olması insanların kendileri dışında olup bitenleri de fark etmelerini gerekli kılmıştır. Bu sebeple etrafta olup bitene karşı bilinçli olmayı amaç edinen duyarlık eğitimi önemli bir konu haline gelmiştir. Bireylere küçük yaşlardan başlayarak kazandırılmak istenen duyarlık eğitiminin çocuk edebiyatı yapıtlarıyla kazandırılabileceği düşünülmektedir. Bu düşünceden yola çıkılarak yapılan bu araştırmanın amacı, Tudem Edebiyat Ödülleri’nde seçici kurul tarafından birinci olarak seçilen çocuk romanlarının duyarlık eğitimi açısından incelenmesidir. Araştırmada 2003 yılından itibaren verilen bu ödüllerde birincilik ödülü almış olan 7 adet çocuk romanı incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmış olup veriler doküman incelemesi yöntemiyle toplanmıştır. Verilerin analizinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Yapıtlarda en sık aile bireylerine, dile ve doğaya duyarlık alanlarına ilişkin konular bulunmaktadır. Bunun yanında arkadaşlığa, hayvanlara, bilime, sağlığa, yardımlaşmaya, ölüme, barışa, okuma kültürüne duyarlık alanlarına ilişkin konular da sıkça yer almaktadır. Araştırma sonuçlarından yola çıkılarak incelenen romanların, çocuklara pek çok konuda duyarlık kazandırılmasında rol üstleneceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

DUYARLIK, TUDEM, ÇOCUK EDEBİYATI

Kaynakça

• Alemdar, S. G. ve Süngü, A. (2017). Nazım Hikmet’in Sevdalı Bulut adlı kitabındaki masalların duyarlık eğitimi bağlamında incelenmesi. T. Şimşek ve B. V. Yıldız (Ed.), IV. Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu içinde (s. 301-314). İstanbul: Step Matbaacılık.
• Aslan, C. (2013). Duyarlık ve Düşünceyi Geliştirmede Çocuk/Gençlik Edebiyatı. Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, (102), 29-32.
• Aslan, C. (2016). Oğuz Tansel’in derleyip yazdığı masalların duyarlık eğitimi bağlamında incelenmesi. Uluslararası Türk masal dünyası ve doğumunun 100. yılında Oğuz Tansel sempozyumu bildiriler kitabı içinde (s.131-152), Ankara.
• Aslan, C. (2019). Çocuk Edebiyatı ve Duyarlık Eğitimi. 3. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Aydemir, S. (2010). Çocuk Edebiyatı Yazarı Olarak Mavisel Yener’in Eserleri Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çakman, K. (2021). Almarpa’nın Gizemi. 19.Baskı, Ankara: Tudem.
• Çinpolat, E. (2021). Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ödülleri’nde Yılın Romanı Ödülünü Kazanan Eserlerin Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(25), s.854-872.
• Debbağ, F. (2020). Selin Beni Terk Etti. 1.Baskı, Ankara: Tudem.
• Demirtaş, Özbilen, E. (2021). Koray Avcı Çakman’ın Öykü ve Romanlarının Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Demiryürek, G. (2009). Türkiye Çocuk, Diyanet Çocuk ve Ebe Sobe Dergilerinin Yapısal Özellikler Bakımından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Evsen, K. (2019). Mustafa Ruhi Şirin’in Çocuk Şiirleri ve Masallarının Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Etoğlu, Kibrıs, P. (2019). Çocuk Edebiyatı Eserlerinin Duyarlık Eğitimi Bağlamında İncelenmesi: Gülten Dayıoğlu Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Gülü, F. (2021). Amber’in Zaman Kapsülü. 14.Baskı, Ankara: Tudem.
• Han, C. ve Türkyılmaz, M. (2020). Miyase Sertbarut’un Romanlarının Değerler Aktarımı Bakımından İncelenmesi. Türk Akademik Yayınlar Dergisi, 4(2), s.122-151.
• Karakoç, M. (2014). Çocuk ve Yuva Dergisinin Çocuk Edebiyatı ve Çocuk Eğitimindeki Rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Karagöz, B. (2009). Yapılandırmacı yaklaşıma göre ilköğretim 6 ve 7. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki değerlerin incelenmesi (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• Karagöz, B. (2019). TRT Çocuk Dergisi’ndeki Kitap Tanıtımları Üzerine Betimsel Bir İnceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), s. 512-537.
• Melanlıoğlu, D. (2020). Çocuk Edebiyatındaki Kayıp Mültecilerin İzinde Duyarlılık Eğitimi. Türkiyat Mecmuası, 30(1), s.161-179.
• Merriam, S. B. (2018). Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (çev: Selahattin Turan), Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Oğuzkan, A. F. (1977). Çocuk edebiyatı. 1.Basım, Ankara: Kadıoğlu Matbaası
• Sertbarut, M. (2021). Kapiland’ın Kobayları. 34. Baskı, Ankara: Tudem.
• Sever, S. (2003). Çocuk ve Edebiyat. 1. Baskı, Ankara: Kök Yayıncılık.
• Sever, S. (2013). Edebiyat Yapıtları Çocukların Duyu Algılarını Eğitir, Kavram Tasarımı Sürecini Devindirir. Çoluk Çocuk Anne Baba Eğitimci Dergisi, (102), 24-26.
• Sezer, K. (2021). Türkçe Ders Kitaplarındaki (1-8) Metinlerin Duyarlık Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Tok, G. ve Çadırcı, Ü. (2008). Teneke Kaplı İvan. 2. Baskı, Ankara: Tudem.
• Öztürk, G. (2020). Kuş Olsam Evime Uçsam. 9. Baskı, Ankara: Tudem.
• Yalçın, A. ve Aytaş, G. (2016). Çocuk Edebiyatı. 8. Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yener, M. (2021). Mavi Zamanlar. 39. Baskı, Ankara: Tudem.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.