Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Çevre Bilgisi ve Enerji Farkındalığının Artırılmasına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 101 - 131, 31.05.2023

Erdoğan Usta , Ceren Acaray

Öz

Proje Tabanlı Öğrenme (PjTÖ), fende çevreyle ilgili konu alanlarında etkili öğrenme yöntemlerinden biridir. Bu çalışmanın amaçı, küresel olarak her ülkenin fenle ilgili müfredatındaki en önemli konulardan biri olan çevre ve iklim değişikliğiyle ilgili olarak ilkokul öğrencilerinin çevre bilgilerini ve yenilenebilir enerji farkındalıklarını artırmak için PjTÖ'yi kullanmaktır. Çalışmaya 2011-2012 döneminde Mardinin Dargeçit ilçesinde bulunan Sümer İlkokulu'ndan iki 7. sınıf öğrenci sınıfı katılmıştır. Çalışma gerçek deneysel araştırma desenininde olup öğretmen tarafından yazı-tura tesadüfi yöntemiyle atanan SBS başarı puanlarının eşit olduğu varsayılan öğrenci sayısı eşit olmayan kontrol (28) ve deney gruplarıyla (25) dört hafta boyunca sürmüştür. Çalışmada fen bilgisi öğretmeni tarafından deney grubu PjBL yöntemine, kontrol grubuysa Geleneksel Anlatım (GA) yöntemine tabi tutulmuştur. Sonuçlar için, “çevresel bilgi düzeyi” ve “yenilenebilir enerji farkındalık düzeyini” ölçen geçerliliği ve güvenilirliği test edilmiş ölçekler, her iki gruba da öğretimsel müdahalelerden önce ve sonra ön test ve son test olarak verilmiştir. Veriler Mann-Whitney U testi ve Wilcoxon testleriyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak ön test uygulaması sonrasında deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Son test uygulaması sonrasında PjBL grubunda hem çevre bilgi düzeyinde hem de enerji farkındalığı düzeyinde anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bulgular, PjBL yönteminin çevreyle ilgili konu alanlarında uygun olduğunu ima edebilir. Bulgularımızın literatürdeki ilgili diğer çalışmalarla da uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Proje tabanlı öğrenme, iklim değişikliği, çevre bilgisi, yenilenebilir enerji farkındalığı

Kaynakça

• 40 Ways to Be More Eco Friendly in 2023 | GreenMatch. (2023, January 24). GreenMatch.co.uk. https://www.greenmatch.co.uk/blog/how-to-be-more-eco-friendly.
• Atik C. (2009). İlköğretim fen ve teknoloji öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin akademik başarıları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• Ay, Ş. (2014). Öğretmen Adaylarının Proje Tabanlı Öğrenme ve Geleneksel Öğretime İlişkin Görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (28-1), 53-67.
• Blumenfeld, P. C., Soloway, E., Marx, R. W., Krajcik, J. S., Guzdial, M. and Palincsar, A. (1991) 'Motivating project-based learning: Sustaining the doing, supporting the learning'. Educational Psychologist, 26 (3-4). pp 369-398.
• Bruner J. 1973. Going Beyond the Information Given. New York: Norton.
• Bruner, J. (1996). The Culture of Education. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Brau, B., Fox, N., and Robinson, E. (2022). Behaviorism. In R. Kimmons (Ed.), Education Research. BYU Open Textbook Network. https://open.byu.edu/education_research/behaviorismt
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. (14.baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• Carbon dioxide now more than 50% higher than pre-industrial levels. (2022, June 3). National Oceanic and Atmospheric Administration. https://www.noaa.gov/news-release/carbon-dioxide-now-more-than-50-higher-than-pre-industrial-levels
• Çepni, S. 2001. Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Erol Ofset, Trabzon.
• Cevik, S., (2022). Climate Change and Energy Security: The Dilemma or Opportunity of the Century? IMF Working Paper No. 2022/174, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4224062.
• Çıbık, A. S. (2006). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımlarının Fen Bilgisi Dersinde Öğrencilerin Mantıksal Düşünme Becerilerine ve Tutumlarına Etkisi, (Yüksek Lisans Tezi). Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Climate change impacts. (n.d.-c). National Oceanic and Atmospheric Administration. https://www.noaa.gov/education/resource-collections/climate/climate-change-impacts
• Çokluk, Ö. S., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, S. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LİSREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çoruhlu, T. Ş. , Şenel Çoruhlu, T. , Nas, S. E. ve Çepni, S. (2008). Fen ve Teknoloji Öğretmenleri İçin Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Tekniklerine Yönelik Bir Hizmet İçi Eğitim Programından Yansımalar: Trabzon Örneği . Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi , 2 (2) , 1-22 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/balikesirnef/issue/3367/46486
• Condliffe, B., Quint, J., Visher, M.G., Bangser, M. R., Drohojowska, S. Saco, L., and Nelson, E. (2017). Project Based Learning: A Literature Review, 1-78. New York, NY: MDRC. https://www.pblworks.org/research/research-project-based-learning-literature-review
• Crossland, J. (2017). Optimal learning in schools – theoretical evidence: Part 2 Updating Piaget. The School Science Review, 98(364), 77-83.
• Čeřovský, J. (1976). International Workshop on Environmental Education held at the ‘Yugoslavia’ Hotel, Belgrade, Yugoslavia, 13–22 October 1975. Environmental Conservation, 3(1), 76-77. doi:10.1017/S037689290001794X
• Değirmenci, Ş. (2011). Fen ve Teknoloji Dersinde ‘Canlılar ve Enerji İlişkileri’ Ünitesinin Öğretilmesinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrenci Başarısına Etkisi. Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Demir, T. (2014). Türkçe Öğretimi Dersinde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (1), 53-76.
• Dewey, J. (1916). Democracy and education. https://www.gutenberg.org/files/852/852-h/852-h.htm.
• Dewey J. (1902). The child and curriculum. University of Chicago Press.
• Dindar, H. ve Ahu. T. (2011). MEB’in 1968, 1992, 2000 ve 2004 Yıllarında Geliştirdiği Fen Programlarının Amaç, Kavram Ve Etkinlik Yönünden Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi 19:2, 363-378.
• Doğan, K. (2008). Hücre konusundaki kavramların öğretilmesinde proje tabanlı öğrenmenin başarıya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Dreamer, G. (2020, December 8). 35 Environmental Organizations and Nonprofits For a Sustainable Future (List and Ways You Can Get Involved). GREEN DREAMER. https://greendreamer.com/journal/environmental-organizations-nonprofits-for-a-sustainable-future
• Edelson S. C, Pea, R. D. and Gomez, L. (1996) Constructivism in the collaboratory. In: Wilson BG (ed) Constructivist learning environments: case studies in instructional design. Educational Technology Publications, Englewood
• Edelson, D., Gordin, D. and Pea, R. (1999) 'Addressing the Challenges of Inquiry-Based Learning Through Technology and Curriculum Design'. The Journal Of The Learning Sciences, 8 (3 aand 4). pp 391-450.
• Erdoğan, G. (2007). Çevre Eğitiminde Küresel Isınma Konusunun Öğrenilmesinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Zonguldak.
• Filiz, A., ve Kocakülah, M. S. (2020). A content analysis related to studies carried out on project-based learning method in science education, Ihlara Journal of Educational Research, 5(2), 175–194.
• Global Monitoring Laboratory - Carbon Cycle Greenhouse Gases. (n.d.). https://gml.noaa.gov/ccgg/trends/. Government inaction on climate change linked to psychological distress in young people - new study. (2021, September 14). https://www.bath.ac.uk/announcements/government-inaction-on-climate-change-linked-to-psychological-distress-in-young-people-new-study/.
• Güngörmüş, G., Uysal, M. (2018). Effects of Mobile-Supported and Project Based Learning on Attitues and Performances of Students. Journal of Strategic Research in Social Science, 4 (4), 53-66.
• Herrington, J. and Standen, P. (1999) Moving from an instructivist to a constructivist multimedia learning nvironment. In: Collis B, Oliver R (eds) Proceedings of EDMEDIA 1999—World conference on educational multimedia, hypermedia and telecommunications. Association for the Advancement of Computing in Education (AACE), Seattle, pp 132–137.
• Holechek, J. L., Geli, H. M. E., Sawalhah, M. N., and Valdez, R. (2022). A Global Assessment: Can Renewable Energy Replace Fossil Fuels by 2050? Sustainability, 14(8), 4792. MDPI AG. Retrieved from http://dx.doi.org/10.3390/su14084792.
• Howley-Rouse, A. (2021, April 13). Vygotsky’s philosophy of education. THE EDUCATION HUB. https://theeducationhub.org.nz/vygotskys-philosophy-of-education/.
• İdin, Ş., Özdemir Şimşek, P. (2016). Proje Tabanlı Öğrenme Kapsamında Gerçekleştirilen Ders Dışı Egzersiz Çalışmalarına İlişkin Öğrenci Görüşleri. İlköğretim Online, 15 (3), 0-0.
• Kabeyi, M. J. B., and Oludolapo, A. O. (2022). Sustainability Assessment for Non-Combustible Renewable Power Generation. Proceedings of the International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Istanbul, Turkey, March 7-10, 2022. https://www.researchgate.net/publication/368426091_Application_of_Geothermal_Wellhead_Generators_in_Sustainable_Power_Generation
• Karasar, N. (2009) BIlImsel Arastirma Yontemleri. Nobel Yayinlari, Ankara.
• Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (Scientific Research Methods ). Nobel Yayınları, Ankara.
• Kaya, M. ve Oran, G. (2015). Project Based Learning Approach and A Sample Application in Teaching. Turkophone, 2 (1), 17-25.
• Kliebard H. (2004). The struggle for the American curriculum 1893–1958 (3rd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203339985.
• Kilpatrick W. H. (1918). The project method: The use of the purposeful act in the education process. Teachers College Record, 19, 319–334.
• Kılıç, İ. ve Özel, M. (2015). Proje Tabanlı Öğrenme Yönteminin Fen ve Teknoloji Derslerinde Uygulamaları Hakkında Öğretmen ve Veli Görüşlerinin İncelenmesi. Sakarya University Journal of Education , 5 (2) , 7-20. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/suje/issue/20639/220061.
• Kılınç, B., Yaşar, M. D. ve Batdı, V. (2022). Evaluating the project based learning in science education through mixed-meta method. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 23(3), 1663-1681. DOI: 10.17679/inuefd.1170144.
• Klein, E. and S. Merritt E (1994) Environmental education as a model for constructivist teaching. J Environ Educ 25 (3):14–21.
• Korkmaz, H. (2002). Fen Eğitiminde Proje Tabanlı Öğrenmenin Yaratıcı Düşünme, problem Çözme ve Akademik Risk Alma Düzeyine Etkisi, (Doktora Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Koparan, T, ve Güven, B. (2016). Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrencilerin Merkezi Eğilim ve Yayılım Ölçülerine Yönelik İstatistiksel Okuryazarlık Seviyelerine Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23 (2), 773-796.
• Krajcik, J. (2015). Project-Based Science. Science Teacher, v82 n1 p25-27.
• Kokotsaki, D., Menzies, V., and Wiggins, A. (2016). Project-based learning: A review of the literature. Improving Schools, 19(3), 267–277. https://doi.org/10.1177/1365480216659733
• MEB, (2018). Fen Bilimleri Dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) Öğretim Programı. Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB (2005). İlköğretim fen ve teknoloji dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınevi.
• Mills, J., and Treagust, D. 2003. Engineering Education – is problem-based or project-based learning the answer? Australasian Journal of Engineering Education. Available online at http://www. aaee.com.au/ journal/2003/mills_treagust03.pdf
• Morgil, İ., Yavuz, S. ve Oskay, Ö.Ö., (2006), The Effects of Project-Based Learning Applications on Environmental Awareness and knowledge, Energy Education Science and Technology, 16, 1, 9-19.
• National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. 2018. How People Learn II: Learners, Contexts, and Cultures. Washington, DC: The National Academies Press. https://doi.org/10.17226/24783.
• Nungester, R. J., and Duchastel, P. C. (1982). Testing versus review: Effects on retention. Journal of Educational Psychology, 74(1), 18–22. https://doi.org/10.1037/0022-0663.74.1.18 https://www.pblworks.org/what-is-pbl/gold-standard-project-design
• OHCHR. (n.d.). Climate change the greatest threat the world has ever faced, UN expert warns. https://www.ohchr.org/en/press-releases/2022/10/climate-change-greatest-threat-world-has-ever-faced-un-expert-warns.
• Özer, D. ve Özkan, M. (2015). Proje Tabanlı Öğretimin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoloji Konuları ile İlgili Akademik Başarılarına Etkisi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 87-102.
• Özensoy, A. (2017). Proje Tabanlı Öğrenme Modelinin Sosyal Bilgiler Dersinde Başarıya Etkisi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017 (9), 165-175.
• Özmen Ulu, M. (2019). Hayat Bilgisi dersinde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının uygulanmasında öğretmen, öğrenci ve veli görüşlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Öztuna Kaplan, A. ve Diker Coşkun, Y. (2012). Proje Tabanlı Öğretim Uygulamalarında Karşılaşılan Güçlükler ve Çözüm Önerilerine Yönelik Bir Eylem Araştırması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1), 137-159.
• Özyurt, H. ve Özyurt, Ö. (2017). Görsel Programlama Dersinde Proje Tabanlı Öğrenme Deneyimine ilişkin Öğrenci Görüşlerinin İncelenmesi, Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT) 8(2):244-244 DOI: 10.16949/turkbilmat.285047.
• OECD (2023), Renewable energy (indicator). doi: 10.1787/aac7c3f1-en (Accessed on 22 February 2023).
• Panwar, N. L., Kaushik, S. C. and Kothari, S. (2011). Role of renewable energy sources in environmental protection: A review. Renewable and Sustainable Energy Reviews, Volume 15, Issue 3, April 2011, Pages 1513-1524.
• Piaget, J. and Inhelder, B. (1969). The psychology of the child. New York: Basic Books.
• Piaget, J. (1953). The origin of intelligence in the child. London: Routledge.
• Powell, K. C. and Kalina, C. J. (2009). Cognitive and social constructivism: developing tools for an effective classroom. Education, 130(2), 241-250.
• Rafferty, J. P. (2022, December 30). Anthropocene Epoch | Definition and Evidence. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/Anthropocene-Epoch.
• saymedia.com. (n.d.). https://www.history.com/topics/industrial-revolution/industrial-revolution.
• Ritchie, H., Roser, M. and Rosado, P. (2022). "Energy". Published online at OurWorldInData.org. Retrieved from: 'https://ourworldindata.org/energy' [Online Resource].
• Şahin, M. ve Ş. Öztürk (2009) Role And Importance Of Project Based Lesson In Scıence And Technology. International Journal of Educational Researchers (IJER), (1) 1. http://ijer.eab.org.tr/index/1/1/
• Schmidt, H. G., (1993). Foundations of problem-based learning: some explanatory notes. Medical Education, 27, 422-432.
• Serttürk, M. (2008). Fen öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımının ilköğretim 7. sınıf öğrencilerinin fen başarısı ve tutumuna etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Sontay, G. (2013) Üstün Yetenekli Öğrencilerle Akranlarının Çevre Okuryazarlığı Düzeylerinin Karşılaştırılmalı İncelenmesi (Amasya İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü 2013.
• Stauffacher, M., Walter, A. I., Lang, D. J., Wiek, A. and Scholz, R. W. (2006). "Learning to research environmental problems from a functional socio-cultural constructivism perspective: the transdisciplinary case study approach." International Journal of Sustainability in Higher Education 7(3): 252-275.
• Siu-Kei, W., Chih-Jui P., Yi-Te C. and Wei-Ta F., (2023). The Living Environmental Education (Electronic Book). International Journal of Environmental Research and Public Health, 2023, Volume 20, Number 3, Page 2518. DOI: 10.3390/ijerph20032518.
• Snedden D. (1916). The “project” as a teaching unit. School and Society, 4, 419–423.
• Taflı, T. (2010). Lise 1. sınıf Biyoloji dersinde uygulanan proje tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin başarısına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Taşkın, Y. ve Karakuş Tayşi, E. (2018). Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Yazma Becerisine ve Yazma Kaygısına Etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6 (4), 1226-1240.
• The Sustainable Development Goals Report 2022. United Nations Statistics Division 2022. https://unstats.un.org/sdgs/report/2022.
• The Essential Principles of Climate Literacy. (n.d.). NOAA Climate.gov. https://www.climate.gov/teaching/climate.
• Thomas J. W. (2000). A review of research on project-based learning. Autodesk Foundation. http://www.bobpearlman.org/BestPractices/PBL_Research.pdf.
• Tonbuloğlu, B., Aslan, D., Altun, S. ve Aydın, H. (2013). Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrencilerin Bilişüstü Becerileri ve Öz Yeterlilik Algıları ile Proje Ürünleri Üzerindeki Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10 (23), 97-117.
• Tuncer, M . (2007). Sanal Ortamda Proje Tabanlı Öğrenme. Education Sciences, 2 (2), 67-79.
• Türkmen, N. (2019). Proje tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilimleri dersinde öğrencilerin akademik başarı ve tutumuna etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• UNESCO declares environmental education must be a core curriculum component by 2025. (2022, April 21).
• UNESCO. https://www.unesco.org/en/articles/unesco-declares-environmental-education-must-be-core-curriculum-component-2025
• United Nations, (n.d. -b). Conference on the Human Environment, Stockholm 1972. https://www.un.org/en/conferences/environment/stockholm1972.
• United Nations. (n.d.-a). Conference on Sustainable Development. https://www.un.org/en/conferences/environment/rio2012.
• United Nations. (n.d.-d). World Summit on Sustainable Development, Johannesburg 2002. https://www.un.org/en/conferences/environment/johannesburg2002.
• United Nations. (2022, October 26). Climate Plans Remain Insufficient: More Ambitious Action Needed Now [UN Climate Press Release]. https://unfccc.int/news/climate-plans-remain-insufficient-more-ambitious-action-needed-now.
• United Nations / Framework Convention on Climate Change (2015) Adoption of the Paris Agreement, 21st Conference of the Parties, Paris: United Nations. AN OFFICIAL PUBLICATION. Bell, E., Cullen, J. and Taylor, S.
• Vivekanandan, R. (2022, March 9). Integrating 21st century skills into education systems: From rhetoric to reality. Brookings. https://www.brookings.edu/blog/education-plus-development/2019/02/14/integrating-21st-century-skills-into-education-systems-from-rhetoric-to-reality/
• Vygotsky, L. S. (1962). Thought and language. Cambridge, MA: MIT Press.
• Vygotsky, L. S. (1978). Mind in society: The development of higher psychological processes. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Which countries are teaching climate change studies in schools? (2022, November 21). World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda/2022/08/climate-change-schools-education/