Milli Eğitim ve Elektronik Sosyal Bilimler Dergilerinde Sosyal Bilgiler Eğitimi ile İlgili Yayınlanan Makalelerin Eğilimleri (2005-2022)

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 330 - 347, 31.12.2024

Mehmet Mustafa Kızık , Recep Dündar

Öz

Bu araştırmanın amacı 2005-2022 yılları arasında Milli Eğitim ve Elektronik Sosyal Bilimler Dergilerinde Sosyal Bilgiler eğitiminde yayınlanan makalelerin eğilimlerini incelemektir. Araştırmanın amacından hareketle belirlenmiş olan dokuz araştırma sorusuna cevap aranmıştır. Araştırma nitel araştırma deseni kullanılarak yapılmıştır. Araştırmanın verilerini Dergi Park sistemine kayıtlı olan Milli Eğitim ve Elektronik Sosyal Bilimler Dergilerinde Sosyal Bilgiler Eğitimi ile İlgili Yayınlanan elli beş makale oluşturmuştur. Verilerin çözümlenmesinde betimsel içerik analizi tekniğinden faydalanılmıştır. Araştırma bulguları incelendiğinde Sosyal Bilgiler eğitimi ile alakalı yazılan makalelerin çoğunlukla 2020 yılında yapıldığına; çift yazarlı olarak yazıldığına; doktor öğretim üyesi unvanına sahip yazarların çoğunlukla makalelere katkı sunduğuna; en çok tekrar eden anahtar kelimenin Sosyal Bilgiler olduğuna; çalışma grubu olarak en çok öğrencilerin tercih edildiğine; makaleler de en çok nitel desenin kullanıldığı; makaleler de en çok veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formlarının kullanıldığı; makalelerin çoğunluğunda örneklem türünün belirtilmediği ve makalelerin konu olarak en çok Sosyal Bilgiler Eğitimi ile İlgili alakalı öğretim teknik ve yöntemleri olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır. Veriler bir bütün olarak değerlendirildiğinde ise örneklem türünün belirtilmemiş olduğuna ve nitel araştırma desenleri olan gömülü teori, anlatı araştırması ve eylem araştırmaları gibi desenlerin kullanılmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler Eğitimi, Eğilim, Örneklem Türü

Kaynakça

• Akaydın, B., & Kaya, S. (2015). Türkiye’de ilkokul hayat bilgisi ve sosyal bilgiler alanında yapılan ve ulusal indeksli dergilerde yayınlanan araştırmalara yönelik bir inceleme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(30), 251-264.
• Batur, Z., Özdil, Ş., & Özcan, H. Z. (2022). Milli eğitim dergisinde yayımlanan makalelerin Türkçe eğitimi açısından bibliyometrik analizi. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1591-1612.
• Bekiroğlu, D., & Güllühan, N. Ü. (2022). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerinde yaşam becerilerinin eğilimleri: bir meta-sentez çalışması. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 1-35.
• Bolton, N. (2008). Social studies education in the context of standards based education reform [ Doctoral dissertation] . Louisville University, Kentucy, ABD.
• Chapin, J.R. (2006). Elementary social studies: A practical guide (6th Ed.). Pearson Education.
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33- 38. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
• Çetin, M. (2022). Sosyal Bilgilerde Hukuk Okuryazarlığı: Sistematik Literatür Taraması. International Journal of Active Learning, 7(2), 156-170
• DeVries, R. (1997). Piaget's social theory. Educational researcher, 26(2), 4-17.
• Doğanay, A. (2002). Sosyal bilgiler öğretimi. C. Öztürk & D. Dilek (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (ss. 15-46) içinde. Pegem Akademi.
• Dündar, H., & Hareket, E. (2016). Türkiye’de ilköğretim hayat bilgisi ve sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının çocuk hakları açısından incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2), 85-103.
• Er Tuna, Y. & Kaya, H. (2022). Sosyal bilgiler öğretimi kapsamında müze ve müze eğitimine yönelik yapılmış lisansüstü tezlerinin incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10 (19), 515-529.
• Gezer, M. (2020). Sosyal bilgiler eğitimi alanında metafor kullanılan araştırmaların tematik içerik analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(3), 1513-1528.
• Gülistan, T. A. Ş., & Akoğlu, K. (2020). Sosyal bilgiler öğretiminde işbirlikli öğrenme yaklaşımının etkisi: Meta-sentez çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 18(2), 956-983.
• Güven, S. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Vatandaşlık Eğitimi ve Vatandaşlık Eğitiminde Modeller, R. Turan, A.M. Sünbül, H. Akdağ. (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar- II (ss. 35-59). Pegem Akademi.
• Karakuş, U. & Polat, R. (2021). Çevre Eğitimi Alanındaki Makalelerin Web Of Science Veri Tabanına Dayalı Bibliyometrik Analizi. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 131-145.
• Kartal, A. (2020). İlkokulda sosyal bilgiler eğitimi konulu çalışmalara genel bakış: bir meta sentez çalışması. Eğitim ve Bilim, 45(203), 123-151. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8678
• Kavan, M., Kavan, S., & Kaçira, N. (2023). Covıd-19 sürecinde sosyal bilgiler dersi alanında yapılan makalelerin incelenmesi. Asya Studies, 7(23), 73-86.
• Kılıç, Z., & Erdoğan, T. (2021). 2000-2020 Yılları arasında yaratıcı drama alanında ilkokul öğrencileri ile yapılan makalelerin eğilimlerinin incelenmesi. Yaratıcı Drama Dergisi, 16(2), 261-280.
• Oruç, Ş., ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26 (1), 121-132.
• Öztürk, C. (2009). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir bakış. C. Öztürk (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi (1.baskı, s. 2-30) içinde. Pegem Akademi.
• Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerini ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15 (15) , 173-182.
• Salur, M.(2022). Sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan okuryazarlık ile ilgili çalışmaların içerik analizi: Türkiye örneği. Ondokuz Mayis University Journal of Education Faculty, 41(2), 697-745.
• Saracaloğlu, A. S., Gündoğdu, K., Altın, A. G. M., Aksu, N., Kozağaç, Z. B., & Koç, B. (2014). Yaratıcı düşünme becerisi konusunda 2000 yılı ve sonrasında yayımlanmış makalelerin incelenmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 62-74.
• Sever, I. (2021). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretimi konusunda yazılan doktora tezlerinin incelenmesi: Bir içerik analizi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(32), 601-624.
• Sozbilir, M., Kutu, H., & Yasar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of published papers. In Science education research and practice in Europe (pp. 341-374). Brill.
• Sönmez,V.(1999). Sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. MEB yayınları.
• Spring, J. (2005). The American School: 1642-2004 (6th Ed.). Mc Graw Hill.
• Suri, H., & Clarke, D. (2009). Advancements in research synthesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430. https://doi.org/10.3102/0034654308326349
• Tarman, B., Güven, C., & Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin değerlendirilmesi ve alana katkıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (1), 391-410.
• Yaşar, Ş. (2008). Sosyal bilgiler ve dünya vatandaşlığı. Ş. Yaşar (Ed.) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi (1. Baskı, s. 230-245) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Evci, N. & Yeşiltaş, E. (2023). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitiminde Drama Üzerine Yapılan Akademik Çalışmaların Eğilimleri (2001-2021) . Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , (32) , 220-238 . DOI: 10.54600/igdirsosbilder.1193391
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı) Seçkin Yayıncılık