Öz
Coğrafi konumu nedeniyle önemli bir yerleşim yeri olan ve 1359’da Osmanlı topraklarına katılan Babaeski’de yer alan Semiz Cedid Ali Paşa Külliyesi, Mimar Sinan tarafından 1562 yılında yapılmıştır. Külliye cami, medrese, hamam, kervansaray ve dükkanlardan oluşmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde uğradığı istila ve savaşlarla birlikte, imar faaliyetleri ve bilinçsiz müdahaleler sebebiyle külliyeden günümüze sadece cami ve hamam kalabilmiştir. Çalışmada, Semiz Ali Paşa Külliyesi’nin belgelere göre değerlendirilmesi yapılmış; mevcut cami ve hamamın geçirdiği onarımlar ve günümüzdeki durumu ortaya konulmuştur. Yazılı kaynaklar, mevcut kalıntılar ve karşılaştırmalı çalışma yapılarak Medrese ve “Çifte Hamam” olması muhtemel hamam için restitüsyon önerisi geliştirilmiştir. Bu bağlamda külliyenin bütüncül, evrensel koruma ilkeleri doğrultusunda korunması irdelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AFYONCU, E.,2009. “Semiz Ali Paşa”, İslam Ansiklopedisi, cilt: 36; sayfa: 496, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayını, İstanbul.
- AHMET BÂDİ EFENDİ, 1932. Riyaz-i Belde-i Edirne, Cl-II-III, Edirne.
- AKALIN, Ş., 1988. Ebu’l Hayr-ı Rumi, Saltuk-Name, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 809, Ankara.
- ALLAHVERDİ, R.Ş., 2016. “Semiz Ali Paşa’ya Ait Bir Vakfiye ve Sınırname”, Sosyal ve Liberal Bilimlerde Yeni Yönelimler, (Ed. Hasan Babacan, Sevilay Öner), s.567-600, Ankara.
- ANDREASYAN H.D., 1949. Polonyalı Simeon’un Seyahatnamesi (1608-1619), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No:1073, İstanbul, 1964
- ARU, K.A., 1949. Türk Hamamları Etüdü, İ.T.Ü. Yayını, İstanbul.
- ASLANAPA, O., 1986. Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul. Cedid Ali Paşa Vakfiyesi; 585 numaralı Vakfiye Defterinden 16. Sayfa; Cemazilahire 973 tarihli Arapça Vakfiyesinin ayet ve hadis ve dua cümleleri hariç Yeni Defter No 1961, S.441-452 deki Türkçe tercümesinden.
- DANİŞMEND, İ. H., 1971. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.2, İstanbul.
- ERDOĞAN, M., 1978. Osmanlı Devrinde Trakya Abidelerinde Yapılan İmar Çalışmaları, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, C.6-7, s.122-188, İstanbul.
- EVLİYA ÇELEBİ, 1970. Seyahatname, C.I-X, İstanbul,1938 (H.1314); Yayınlayan Mehmet Zıllioğlu, C. l-12, İstanbul.
- EYİCE, S., 2009. “Ali Paşa Camii Babaeski’de XVI. yüzyıla ait cami”, İslam Ansiklopedisi, cilt: 36; sayfa:427, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayını, İstanbul.
- GÖKBİLGİN, M. T., 1952. XV., XVI. Asırda Edirne ve Paşa Livası Vakıflar-MülklerMukataalar, İstanbul Üniversitesi Yayını, No: 508, s.486- 519 İstanbul.
- KARAÇAM, N., 1970 Bütün Yönleriyle Kırklareli ve İlçeleri, s.225, Yaylacık Matbaası, İstanbul. Kırklareli İl Yıllığı 1967.
- KUBAN, D., 2007. Osmanlı Mimarisi, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
- KÜÇÜKKAYA, A. G., 1990.“Mimar Sinan Dönemi Edirne-Belgrad Arası Menzil Yapıları Hakkında Bir Deneme”, Vakıflar Dergisi, XXI, 183-254, Ankara.
- KÜÇÜKKAYA, A.G., 1992. “Revival Clasic Restorasyon Anlayışı ile Kalem İşi Restorasyonunda Yitirdiklerimiz, Eski Cami”, Mimarlık, 92/2,s.56-60.
- MİMAR SİNAN (1), 1965. “Tuhfetü’l Mi’marin” Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri (Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserlerine Dair Metinler), Çeviren Rıfkı Melül Meriç, Türk Tarih Kurumu Yayını, Seri No 1, s.15-55, Ankara.
- MİMAR SİNAN (2), 1965. “Tezkiretü’l Ebniye” Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri (Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserlerine Dair Metinler) Çeviren Rıfkı Melül Meriç, Türk Tarih Kurumu Yayını, Seri No 1, s.56-129, Ankara.
- MÜDERRİSOĞLU, M.F., 1993. 16.Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda İnşa Edilen Menzil Külliyeleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- NECİPOĞLU, G., 2013. Sinan Çağı Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür, Çev.Gül Çağalı Güven, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 440, İstanbul.
- ÖZÖN, M. N.,1965. Büyük Osmanlıca Türkçe Sözlük, İstanbul.
- PEREMECİ, Osman Nuri, Edirne Tarihi, Edirne Eski Eserleri Sevenler Kurumu Yayınlarından, Sayı 6. İstanbul, 1939.
- TUNCEL, M., 1974. Babaeski, Kırklareli, Tekirdağ Camileri, Ankara.
- URL 1 (2018) Salname (1892), Babaeski Belediyesi Web sitesi http://www.babaeski-bld.gov.tr/WebSite/Display. aspx?ContentID=47
- URL 2 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Cedid (Semiz) Ali Paşa Camii”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39-02-726, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/ anitlar.php?id=222
- URL 3 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Özel İdare Binası”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39- 02-724, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=184
- URL 4 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Merkez Konak”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39-02- 725, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=199
- URL 5 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Osmanlı (Fatih) Hamamı”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39- 02-719 http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=186
Öz
Semiz Cedid Ali Paşa Complex is located in Babaeski, on the historical road from Istanbul to Belgrad, was included within the Ottoman territory in 1359. The complex was built in 1562 by Mimar Sinan. The complex consists of the mosque, madrasah, hamam, caravanserai and shops. Due to the wars and invasions the complex was faced with throughout the history, as well as various construction activities and unconscious interventions, today only the mosque and bath survive from the whole complex
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AFYONCU, E.,2009. “Semiz Ali Paşa”, İslam Ansiklopedisi, cilt: 36; sayfa: 496, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayını, İstanbul.
- AHMET BÂDİ EFENDİ, 1932. Riyaz-i Belde-i Edirne, Cl-II-III, Edirne.
- AKALIN, Ş., 1988. Ebu’l Hayr-ı Rumi, Saltuk-Name, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 809, Ankara.
- ALLAHVERDİ, R.Ş., 2016. “Semiz Ali Paşa’ya Ait Bir Vakfiye ve Sınırname”, Sosyal ve Liberal Bilimlerde Yeni Yönelimler, (Ed. Hasan Babacan, Sevilay Öner), s.567-600, Ankara.
- ANDREASYAN H.D., 1949. Polonyalı Simeon’un Seyahatnamesi (1608-1619), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, No:1073, İstanbul, 1964
- ARU, K.A., 1949. Türk Hamamları Etüdü, İ.T.Ü. Yayını, İstanbul.
- ASLANAPA, O., 1986. Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul. Cedid Ali Paşa Vakfiyesi; 585 numaralı Vakfiye Defterinden 16. Sayfa; Cemazilahire 973 tarihli Arapça Vakfiyesinin ayet ve hadis ve dua cümleleri hariç Yeni Defter No 1961, S.441-452 deki Türkçe tercümesinden.
- DANİŞMEND, İ. H., 1971. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C.2, İstanbul.
- ERDOĞAN, M., 1978. Osmanlı Devrinde Trakya Abidelerinde Yapılan İmar Çalışmaları, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, C.6-7, s.122-188, İstanbul.
- EVLİYA ÇELEBİ, 1970. Seyahatname, C.I-X, İstanbul,1938 (H.1314); Yayınlayan Mehmet Zıllioğlu, C. l-12, İstanbul.
- EYİCE, S., 2009. “Ali Paşa Camii Babaeski’de XVI. yüzyıla ait cami”, İslam Ansiklopedisi, cilt: 36; sayfa:427, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayını, İstanbul.
- GÖKBİLGİN, M. T., 1952. XV., XVI. Asırda Edirne ve Paşa Livası Vakıflar-MülklerMukataalar, İstanbul Üniversitesi Yayını, No: 508, s.486- 519 İstanbul.
- KARAÇAM, N., 1970 Bütün Yönleriyle Kırklareli ve İlçeleri, s.225, Yaylacık Matbaası, İstanbul. Kırklareli İl Yıllığı 1967.
- KUBAN, D., 2007. Osmanlı Mimarisi, Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, İstanbul.
- KÜÇÜKKAYA, A. G., 1990.“Mimar Sinan Dönemi Edirne-Belgrad Arası Menzil Yapıları Hakkında Bir Deneme”, Vakıflar Dergisi, XXI, 183-254, Ankara.
- KÜÇÜKKAYA, A.G., 1992. “Revival Clasic Restorasyon Anlayışı ile Kalem İşi Restorasyonunda Yitirdiklerimiz, Eski Cami”, Mimarlık, 92/2,s.56-60.
- MİMAR SİNAN (1), 1965. “Tuhfetü’l Mi’marin” Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri (Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserlerine Dair Metinler), Çeviren Rıfkı Melül Meriç, Türk Tarih Kurumu Yayını, Seri No 1, s.15-55, Ankara.
- MİMAR SİNAN (2), 1965. “Tezkiretü’l Ebniye” Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserleri (Mimar Sinan’ın Hayatı ve Eserlerine Dair Metinler) Çeviren Rıfkı Melül Meriç, Türk Tarih Kurumu Yayını, Seri No 1, s.56-129, Ankara.
- MÜDERRİSOĞLU, M.F., 1993. 16.Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda İnşa Edilen Menzil Külliyeleri, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- NECİPOĞLU, G., 2013. Sinan Çağı Osmanlı İmparatorluğu’nda Mimari Kültür, Çev.Gül Çağalı Güven, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 440, İstanbul.
- ÖZÖN, M. N.,1965. Büyük Osmanlıca Türkçe Sözlük, İstanbul.
- PEREMECİ, Osman Nuri, Edirne Tarihi, Edirne Eski Eserleri Sevenler Kurumu Yayınlarından, Sayı 6. İstanbul, 1939.
- TUNCEL, M., 1974. Babaeski, Kırklareli, Tekirdağ Camileri, Ankara.
- URL 1 (2018) Salname (1892), Babaeski Belediyesi Web sitesi http://www.babaeski-bld.gov.tr/WebSite/Display. aspx?ContentID=47
- URL 2 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Cedid (Semiz) Ali Paşa Camii”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39-02-726, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/ anitlar.php?id=222
- URL 3 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Özel İdare Binası”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39- 02-724, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=184
- URL 4 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Merkez Konak”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39-02- 725, http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=199
- URL 5 (2018) Kültür Bakanlığı, “Babaeski Osmanlı (Fatih) Hamamı”, Kırklareli Kültür Varlıkları Envanteri, Envanter No; 39- 02-719 http://www.kirklarelienvanteri.gov.tr/anitlar. php?id=186
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Mart 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 19 |
Cited By
ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA SADRAZAM RÜSTEM PAŞA’NIN BÜYÜKKARIŞTIRAN’DAKİ MİMARİ ESERLERİ
Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.33207/trkede.651305
ARCHITECTURAL AND STRUCTURAL CHARACTERISTICS OF MİMAR SİNAN MOSQUES: A CLASSIFICATION STUDY
Turkish Online Journal of Design Art and Communication
https://doi.org/10.7456/tojdac.1562392
Yayıncı
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
tuba-ked@tuba.gov.tr
(+90) (212) 219 16 60
TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi / Turkish Academy of Sciences Journal of Cultural Inventory (TÜBA-KED), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazar(lar)a aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazar(lar), dergide yayımlanan çalışmalarının telif hakkını saklı tutar. Makale dergide yayımlandığında, mali haklar ve umuma iletim hakları, işleme, çoğaltma, temsil, basım, yayın ve dağıtım hakları TÜBA’ya devredilecektir. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) Uluslararası Lisansı kapsamında mümkündür. Ticari kullanım için lütfen yayıncı ile iletişime geçiniz.