ESKİŞEHİR, KÜTAHYA, AFYONKARAHISAR İLLERİ YÜZEY ARAŞTIRMASI ARKEOLOJİK ENVANTER RAPORU

Yıl 2003, Sayı: 1, 2 - 30, 01.03.2003

Taciser Tüfekçi Sivas Hakan Sivas

Öz

Çalışma alanı olarak seçilen Eskişehir, Kü­tahya, Afyonkarahisar illerini kapsayan bölge, İç Anadolu Bölgesi'nin batıya açılan kapısı, doğu ile batıyı birleştiren ana yolla­rın düğüm noktasıdır ve tarihi süreç içinde stratejik önemini daima korumuştur. Klasik Dönem'de Phrygia Epictetos olarak adlan­dırılan bölge, arkeolojik kazı ve yüzey araş­tırmalarının verilerine göre tarih öncesi çağlardan itibaren iskan edilmeye başlamış­tır. Bölge, özellikle Anadolu'nun güçlü De­mir Çağ krallıklarından Frigler’in yerleşme­sine sahne olmuştur. Frig yerleşmeleri ve anıtlarının büyük bir bölümü, Dağlık Frigya Bölgesi'nde yoğunlaşmıştır, bu bölgenin dışındaki Frig yerleşmeleri ve kültür kalın­tıları hakkında çok fazla bilgi yoktur.2001-2002 araştırma sezonlarında sürdürü­len birer aylık yüzey araştırmaları sonucun­da taralımızdan saptanan Frig yerleşmeleri ve kaya anıtları, Dağlık Frigya Bölgesi dı­şında, özellikle Sivrihisar Dağlan ve uzantı­sı olan A ray i t Dağı çevresinin Frigler için önemli bir yerleşim alanı olduğunu göster­miştir. Araştırmalarımız sırasında bölgede, Frig kültür kalıntılarının yanı sıra Preh is to­rik çağlardan Orta çağ'a kadar uzanan dö­nemlere ait çok sayıda kültür kalıntısı da in­celenmiş ve belgelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Frig Yerleşmeleri, Frigya Bölgesi, Frig kaya anıttan, kava lasadları, kaya aharları, kaya nişleri

ESKİŞEHİR, KÜTAHYA, AFYONKARAHISAR İLLERİ YÜZEY ARAŞTIRMASI ARKEOLOJİK ENVANTER RAPORU

Öz

Because of its strategic position in the center of Anatolia, controlling the routes between east and west, the survey area between Eskişehir, Kütahya and Afyo n kara hisar provinces has great importance all through in history. Th e region is called Phrygi a Epic ­ tetos in Classical Period. Th e surface surve y and archaeological excavations have made clear that the region unde r discussion has been settled since Prehistoric times and the Phrygians , one of the most powerful Iron A ge Kingdoms of Anatolia , present the main sell Leo- of the region. Th e major concentration of Phrygian settlements and monu-menl s lies in the Highlands of Phrygia. However, as a consequence of generally low level of survey and archaeological excavation, w e kno w almost nothing about the Phrygians and their cultural remains outside the Highlands in the region. In the course of two one month survey seasons in 2fX l and 2002, we recovered many previously unknow n Phrygian settlements and rock monument s whic h are apparently indicate that the foothills of Sivrihisa r Mountain range is also settled by the Phrygians . Du ­ ring our survey not only the Phrygian cultural remains , but also many cultural remains dating from Prehistoric times to the Middl e Ages have been examined and documented in the exploration area.

Anahtar Kelimeler

Phrygian Settlements , Phrygia n Region, Phrygian rock-monuments , rock facades, rock shrines , rock niches

Kaynakça

• CHAPUT , Ernes t 1941, Phrygie, ExptorAtiph Archeologicjue I. Geologic et Geographic Physique, Paris .
• EFE , Tura n 1990, Thre e Earl y Sites in the Vi ­ cinity of Eskişehir: Asmainler, Katili* taş, and Ke s Kaya , Analoiica, 16,31-60.
• EFE , T. 1994, 1993 Yılında Kütahya, Bilecik v e Eskişehir İllerinde Yapılan Yüzey Araştırmaları, XI!. Araş!inim Sonuçlan Toplantısı I, Ankara , 245-266.
• EFE , T. 2000, Kütahya, Bilecik ve Eskişehir İlleri Yüzey Araştırmaları ve Orma n Fidanlığı Kurtarma Kazıları, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi, (ed. O . BELLİ), Ankara , 103-109
• HASPELS , C . H . Emfltte 1971, The Highlands of Pfuygitl. Sites and Monuments , I : T h e Text ; 11: Th e Plates, Princeton, N e w Jersey.
• RAMSAY , M . Willia m 1890, Anadolu'nun Tarihi Coğrafyası, (çev, M . PEKTAŞ), İstanbu l ROLLER , E . Lyım 1999, hi Search of God Mother, The Cult of Anatolian Cybclc, California.
• SEVİN, Veli 2001, Anadolu'nun Tarihi Coğrafyası S, Ankara .
• SİVAS, Taciser 2003, Eskişehir-Kütahya-Afy on kara hi sar İlleri 2001 Yılı Yüzey Araştırması, 20. Araştırına Sonuçtan Toylanlısı, 2. Cilt, Ankara , 285-298.
• TÜFEKÇİ SİVAS, Taciser 1999, Eskişehir-Afyonkaralüsar-Kütahya SI Sınırları İçindeki Phryg Kaya Anıtlar:, Eskişehir.
• TÜFEKÇİ SİVAS, T. 2001, Ne w Phrygian Rock Cu t Monument s from Western Phrygi a and Observations on their Cult Functions , TVıc Proceedings of the Piftl: Anatolian Iron Ages Colloquium Held at Van, Turkey, 6-10 August 2001 f= V. Anadolu Demir Çağları Sempozyumu Bildirileri Van, 6-10 Ağustos 200ü, (baskıda)
• TÜFEKÇİ SİVAS, T. 2002a, Ne w Phrygian Rock Cu t Monument s from Western Phrvgia , Archaeological Institute of America 703rd. Annual Meeting Abs!- m ts , vol 25, 76-77.
• TÜFEKÇİ SİVAS, T. 2(«12h, Frig Mimari Terra cot t a lan ve Eskişehir Çevresinden Yeni Örnekler, İLUlnslararası Eskişehir Pişmiş Toprak Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Eskişehir,.152-157.