KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE VUSLAT VEYA FİRKAT BAĞLAMINDA ORUÇ

Yıl 2016, Sayı: 40, 167 - 188, 01.12.2016

Yrd. Doç. Dr. Sıtkı Nazik

https://doi.org/10.17133/tubar.270445

Cited By: 1

Öz

Orucun vuslat mı, firkat mi olduğu meselesinden hareketle ya-pılan bu çalışmada, orucun vuslat yahut firkat olarak görülmesi üzerinde durulmuş, seçilen şiir örneklerinden istifade edilerek bu farklılığın neden-leri araştırılmıştır. Klasik Türk şiirinde şairlerin genel olarak orucu ayrılığa, bayramı da vuslata denk görmeleri; bazı şairlerin ise orucu bizatihi sevgi-liye kavuşma olarak algılamaları bu çalışmanın yapılmasında etkili olmuş-tur. Nitekim orucun, rindane tavır takınan şairler tarafından ayrılıkla, bil-hassa mutasavvıf şairler tarafından ise vuslatla ilişkilendirildiği görülmüş-tür. Ayrıca, mutasavvıf şairlere nazaran oruca ve ramazan ayına tamamen farklı bir zaviyeden bakan rind meşrep şairlerin, ondan ne anladıkları hu-susu ele alınmıştır. Orucu mahrumiyet olarak gören bir şair için, haliyle orucun sevgiliden mahrum olmayı ifade ettiği; öte yandan orucu mazhari-yet olarak gören bir şair için de ibadet olan orucun, manevi kazanımları sayesinde ilahî sevgiliye yaklaşmaya bir vesile olduğu, bu yönüyle de vus-lata giden yol vazifesi gördüğü anlaşılmıştır. Mukayese yönteminden ya-rarlanılarak yapılan bu çalışmada, oruca dair vuslat veya firkat eksenindeki yaklaşımların benzer ve farklı yönlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Oruç ve ramazan ayına bakıştaki bu tezadın, temelde şairlerin meşrebiyle ve oruçtan ne anladıklarıyla ilgili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk şiiri, oruç, vuslat, firkat, rind, sûfî